O petróglifo da Devesa do Rei: O símbolo da destrución do patrimonio cultural do Morrazo.

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde cualifica de auténtico lavado de cara a proposta da Xunta de Galicia de obrigar a UTE de empresas adxudicatarias do terceiro subtramo de desdobramento do corredor de alta capacidade, xunto coa colaboración do concello de Moaña, da recuperación e posta en valor dos restos do petróglifo da Devesa do Rei, presentes na proximidade da rotonda de entrada na dita estrada, na parroquia de Meira.

Luita Verde salienta que a propia Xunta de Galicia foi a principal responsable da destrución do dito petróglifo como promotora e con fondos públicos da construción do corredor de alta capacidade do Morrazo, onde no ano 2003 decidiu trasladar o petróglifo da súa privilexiada ubicación orixinal, ao carón do xacemento castrexo do alto das Cidades e riba do val do río da Fraga, e coa mala praxe de aceptar barrenar a rocha, o que por engadido produciu a súa fractura e a de grande parte dos gravados en moitos fragmentos, deixándoos fóra da súa ubicación orixinal e xa de moi difícil ou imposible interpretación, onde á parte do impacto a nivel cultural tamén o foi a nivel ambiental e paisaxístico.

Despois tampouco foi quen de vixiar e mesmo ditar un espazo alternativo digno para o depósito e posta en valor dos restos minimamente interpretables, quedando posteriormente enterrados debaixo dun recheo ilegal realizado pola empresa de excavacións Excongal SL, feito denunciado no ano 2008 por este colectivo ecoloxista Luita Verde ante a Dirección Xeral de Patrimonio.

A realidade é que, despois de recuperar os restos sepultados do petróglifo, tampouco estes son de moita utilidade xa que moi pouco queda dos gravados reticulados prehistóricos alí presentes, no seu momento de exclusiva presenza en toda a contorna da península do Morrazo, catalogados Ben de Interese Cultural de Galicia e adscritos culturalmente na Idade do Bronce, con máis de 4.000 anos de existencia.

Luita Verde denuncia que ao final a Xunta de Galicia pretende encubrir a súa propia responsabilidade tras das empresas adxudicatarias das obras da autovía e do Concello de Moaña, coa colocación de dous bloques de rocha sen apenas gravados e un panel informativo virtual cando a verdadeira realidade é que a través do impacto sufrido polo petróglifo da Devesa do Rei, estase a memorar un dos principais símbolos da destrución do patrimonio cultural morracense a costa da construcción do corredor de alta capacidade do Morrazo, onde ademais do petróglifo da Devesa do Rei houbo outros 13 xacementos máis que van desde o neolítico ata o medievo e a idade moderna, que sufriron impacto crítico e severo, ou sexa afección directa e destrución, e ao redor doutra vintena, que sufriron impacto na súa contorna na proximidade.

Por outra banda, con esta acción e a escasas datas da finalización das obras de desdobramento do corredor de alta capacidade en autovía, a Xunta de Galicia pretende dar a entender mediáticamente á cidadanía que aposta polo patrimonio cultural cando a triste realidade é que por un lado o agrede e polo outro apenas invirte nel.

Para Luita Verde sería máis produtivo e coherente que a Xunta de Galicia colaborara e invertira na recuperación e posta en valor do amplo e variado patrimonio cultural e arqueolóxico que aínda atesoura a parroquia moañesa de Meira, en especial de petróglifos, do que boa parte del está abandonado e así mesmo afectado desde hai anos por distintos motivos -urbanísticos, plantacións forestais, verteduras incontroladas, tránsito motorizado, etc.-.

Ao tanto hai que salientar que outro dos xacementos arqueolóxicos afectados e de xeito crítico e severo polas obras do corredor de alta capacidade do Morrazo, o petróglifo do Viveiro, con gravados de posible funcionalidade de muíño rupestre, xace fóra da súa ubicación orixinal abandonado á beira dunha pista forestal na inmediación do propio corredor de alta capacidade. Ou o de Pozo Garrido, afectado na súa contorna pola construcción do propio corredor e polas verteduras ilegais de terras e entullos por parte da empresa Excongal SL, denunciado así mesmo por Luita Verde no seu momento ante a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, e que na actualidade boa parte dos seus gravados xeométricos, zoomorfos e cruciformes están case ocultos baixo a vexetación invasora e mesmo pirófita existente ao seu carón.

Por non falar de proxectos fallidos e de non hai tanto de posta en valor do patrimonio ao longo do monte veciñal desta parroquia moañesa.

Por outra parte Luita Verde quere manifestar a súa denuncia con respecto ao incumprimento da posta en valor dictada tamén no seu momento pola Xunta de Galicia en relación coas das pedras cos gravados do petróglifo de Gondarán esnaquizadas tamén por barrenado na parroquia canguesa de Coiro coas obras de construcción do corredor de alta capacidade do Morrazo e que xacen desde o 2003 na parte exterior e axardinada da escola obradoiro municipal da Rúa, mentras non se atopa o lugar máis adecuado.

Malia que Luita Verde denunciou varias veces ao longo da pasada década ante a Dirección Xeral de Patrimonio ese incumprimento e do inconvinte do lugar no que se depositaron, feito que puido comprobar in situ unha arqueóloga do servizo provincial da Consellería de Cultura, ou mesmo da afección que supoñía a utilización da súa contorna en anos posteriores como vertedura de resíduos por parte da brigada de obras e servizos municipal, os bloques de pedras cos gravados, a maioría coviñas, na actualidade seguen depositados no mesmo lugar.

Na proximidade, no Monte do Prado, e á beira do corredor aínda existe parte do xacemento arqueolóxico do petróglifo de Gondarán que se librou da súa destrución, con varias rochas con gravados intactos, con terreos expropiados e fronte ao que deberían ser depositadas as pedras cos gravados fracturadas e desplazadas no seu momento pola construcción da estrada xunto coa mellora ambiental e paisaxística da contorna, na ribeira do rego Saíñas.

Advertisements

Manifesto polo cumprimento da lei e na defensa dos sectores produtivos

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo apoia o manifesto da Asociación pola Defensa da Ría polo cumprimento da lei e na defensa dos sectores produtivos e a marcha contra Ence que terá lugar o domingo 16 de xuño ás 12h desde as alamedas de Marín e Pontevedra.

Deixamos aquí o manifesto:

Cando na “Dirección General de Sostenibilidad de la Costa y el Mar” do “Ministerio de Transición Ecológica”, toman a decisión de non defenderse fronte aos recursos contrarios á prórroga de 60 anos a ENCE, fano porque entenden que a concesión da amentada prórroga foi contraria á Lei. E basean a súa decisión nun informe da avogacía do Estado que, logo dunha análise amplamente documentada da Lei de Costas do 2013 e da xurisprudencia existente ao respecto das prórrogas en dominio público marítimo-terrestre, conclúe:

1º.- Que, de dispoñer desa prórroga, ENCE superaría o prazo de 75 anos que a Lei establece como máximo para a permanencia de calquera instalación en dominio público, un prazo que no caso de ENCE remataría no ano 2033.

2º.- Que, no caso concreto de ENCE, non se xustifica a concesión de ningunha prórroga, xa que a Lei limítaas a aquelas instalacións que “pola súa natureza” teñan que estar en terreos de dominio público, circunstancia que non se da neste caso.

Así pois, por Lei, ENCE non podería continuar na Ría máis alá do 28 de xullo do 2018, data na que caducou a concesión obtida no ano 1958.

E desde a empresa e os sectores que apoian a súa permanencia en Lourizán en contra da Lei e o interese xeral, trátase de confundir á cidadanía con mentiras e chantaxes. Entre outras cousas, din que esta decisión pon en grave risco o futuro da comarca e vai supor a catástrofe para Galiza, que vai ver o seu monte abandonado pola imposibilidade de vender o eucalipto.

Nada máis lonxe da realidade! Tal como recoñece Enrique Valero, profesor da Facultade de Enxeñería de Montes da UVigo, e un dos impulsores da chamada “Cátedra ENCE”, só un 50% do eucalipto que se corta na Galiza véndeselle a ENCE, e as familias que venden agora en ENCE-Pontevedra, seguirían a vender nas fábricas de ENCE-Navia e Navigator-Aveiro. E, como afirman as comunidades de montes en man común, ENCE é o peor comprador de eucalipto, e paga moito menos que outros tratantes, polo que a súa desaparición non suporía un problema de gravidade para o sector.

 Resulta evidente que a comarca de Pontevedra non vive de ENCE; que lonxe de ser o motor da nosa economía, ENCE é o seu freo, xa que impide a explotación racional dos sectores produtivos da Ría, do turismo e do monte, un monte hoxe inzado de eucaliptos, exposto ao risco permanente dos lumes, e que debera ter na diversificación de usos o seu futuro.

 E están a intoxicar cando din que as bateas e as explotacións de acuicultura que están en dominio público van ter que pechar por culpa da decisión de Costas. É unha absoluta falsidade, porque esta decisión non afecta a esas instalacións! As concesións ás bateas están reguladas pola Lei de Pesca de Galicia, o mesmo que as instalacións do sector da acuicultura en terreos de dominio público, que, ademais, poden acollerse ás prórrogas establecidas na Lei, xa que, pola súa natureza, poden estar en dominio público marítimo-terrestre.

E preténdese confundir tamén á xente cando se fala de “inseguridade xurídica”. Os actuais donos de ENCE sabían que no 2018 tiñan que abandonar Lourizán e, por esta razón, mercaron a fábrica a prezo de saldo; e non se pode esquecer a diferenza entre unha concesión (que ten un horizonte temporal limitado) e unha propiedade privada. Ou cando se di que non é posíbel trasladar ENCE a outro emprazamento na Galiza, chantaxeando á poboación coa ameaza de irse fóra do Estado español; se é posíbel trasladala fóra, tamén se pode trasladar dentro de Galiza, e máis se temos en conta que -de acordo co compromiso adquirido por ENCE trala concesión da prórroga- a hipotética nova fábrica tería unhas necesidades de captación de auga e enerxéticas, e un volume de vertido, moito menores que a actual fábrica. O problema é outro e o deixaron ben claro os seus responsábeis; trátase, máis unha vez, dun problema económico! ENCE pretende marchar a outro país onde o prezo da madeira e a man de obra sexan máis baratos, e demostra así o interese que ten a empresa na defensa dos seus traballadores!

Xa por último, dicir que -contrariamente ao que afirma a Xunta- ENCE incumpre a lexislación en materia de vertidos e segue a contaminar a Ría de Pontevedra co vertido de elevadas cargas de materia orgánica e coliformes, que teñen importantes efectos sobre a calidade das augas de baño e cultivos mariños. Con todo, o que hoxe está en cuestión é a legalidade da súa permanencia en Lourizán, unha permanencia contraria á Lei de Costas do 2013, o que lle obriga a abandonar este emprazamento con independencia de que estea a cumprir ou non a normativa ambiental.

Neste sentido, os colectivos sociais abaixo asinantes esiximos:

1º.- Que se anule definitivamente a prórroga de 60 anos concedida ilegalmente a ENCE no 2016.

2º.- Que se cumpra a Lei e se obrigue á empresa a devolver a zona ocupada á situación que tiña á chegada de ENCE a Lourizán.

3º.- Que, en todo caso, se ENCE quere montar outra fábrica na Galiza, que sexa onde non entre en contradición coa explotación dos recursos naturais nin coa economía da zona, cunha tecnoloxía respectuosa co medio e cunhas esixencias de vertido e emisión á atmosfera máis estritas que garantan a calidade de vida e a saúde das persoas.

E, ao tempo, damos o noso apoio á MARCHA CONTRA CELULOSAS que terá lugar o DOMINGO 16 de XUÑO ÁS 12 HORAS con saída das alamedas de Marín e Pontevedra.

Manifesto polo cumprimento da lei e na defensa dos sectores produtivos

Roteiro pola protección da enseada de Liméns e o castro de Nerga

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo organiza o domingo 26 de maio un roteiro para dar a coñecer a importancia natural, paisaxística e cultural da contorna da enseada de Liméns e do Castro de Nerga, catalogada como solo rústico de especial protección de espazos naturais, de costas, forestal e patrimonial na parroquia de Hio, no Concello de Cangas.

O roteiro, terceiro desta primavera, será circular e sairá ás 10 da mañá da explanada do Frondoal (Liméns), para chegar ás 14 h. ao mesmo lugar.

O percorrido transcorrerá por camiños, corredoiras e vial rural, en partes coincidindo coa senda municipal costeira, polos lugares de dunar de Liméns, A Coviña, O Bouceiro, area de Temperáns, area das Moscas, Punta Rocha dos Patos, O Rabelo, Os Castros, A Garita, A Lapiña, Outeiro Negro, Monte do Castro de Nerga, Outeiro do Gato e Liméns.

Para se achegar ao punto da saída, unha vez collida a estrada PO-315 que une Cangas con Bueu pola costa, hai que acceder finalmente polo desvío da estrada EP-1010, baixando en dirección ao camping de Liméns, e pasando este, até o final do dunar.

Recomendamos que de se achegar en vehículo privado, por ética e polas limitacións do aparcamento, as persoas que asistan utilicen a capacidade máxima do seu vehículo, compartíndoo con outras persoas. Recomendamos tamén traer roupa e calzado de trote axeitados para a época primaveral.

Os lugares de maior interese que visitaremos son:

O dunar de Liméns, un dos complexos de dunas máis importantes da provincia precedido de depósitos detríticos coluvio-eluviais do Cuaternario, representa varios hábitats de interese comunitario de dunas marítimas atlánticas a nivel europeo e unha ampla fauna a flora salvaxe de ámbito fotófilo, xerófilo, psammófilo e halófilo, con algúns endemismos do noroeste ibérico. Así mesmo acolle áreas hidromorfas dentro do escaso hábitat de interese comunitario de depresións intradunares húmidas e, por outra banda, o hábitat de interese prioritario de bosques aluviais da Europa atemperada, a través da presenza do rego do Frondoal, que ten a súa desembocadura na propia enseada de Liméns. Nos afloramentos rochosos existe así mesmo o hábitat de interese comunitario de encostas rochosas con vexetación casmofítica.

A corredoira empedrada da Coviña que ao igual que a ponte de pedra existente sobre a desembocadura do rego do Frondoal, son de grande interese etnográfico, e, por engadido, acolle ao seu carón, na proximidade, petróglifos con gravados prehistóricos da Idade do Bronce.

O Bouceiro, cunha atalaia de excelente vista panorámica da enseada de Liméns e da ría.

A area de Temperáns, espazo natural que acolle ao seu carón os restos dunha antiga fábrica de salgadura do século XIX, coñecida tamén polo nome da salgadeira de Bogador. Bordeando o areeiro existe así mesmo un pequeno bosque de cerquiños, ou cerquido, que representa o máis importante e con exemplares de envergadura da península do Morrazo, dentro desta especie termófila emparentada co carballo e moi escasa na franxa litoral. É tamén importante o seu sotobosque, onde sobresae a presenza de especies como a xesta mansa, a xilbarbeira ou o abruñeiro que xunto coa presenza arbórea do cerquiño, denotan unha notable influencia bioclimática mediterránea mesturada coa oceánica atlántica.

A area das Moscas, areeiro próximo ao de Temperáns que acolle así mesmo ao seu carón a presenza de máis exemplares de cerquiño e ten a singularidade da presenza na súa parte traseira dunha barronca de forte encosta onde na súa estrutura barrenta deposita as larvas e en buratos unha especie de abella que é así mesmo parasitada por outra na súa posta, feito polo que esta última é denominada abella cuco. Xunto coa area de Temperáns forma un conxunto de grande interese natural, social e paisaxístico, contrastando coa estrutura rochosa da súa contorna.

A Punta Rocha dos Patos, topónimo de orixe zoolóxico referente á pesenza no lugar de especies de fauna acuáticas ou mariñas, é por outra banda salientable por estar a súa composición petrolóxica en xisto de orixe metamórfica. É salientable ademais pola súa cualidade paisaxística cunha excelente panorámica da enseada e da ría desde os cantís, onde está presente outro hábitat de interese comunitario, o de cantís con vexetación das costas atlánticas e bálticas.

Os Castros, lugar costeiro de Nerga, está a escasa distancia do xacemento litoral do castro da Igrexiña, adscrito culturalmente na Idade do Ferro e Romano e que así mesmo ten na proximidade o cercano xacemento das salinas da praia de Nerga, de adscrición cultural Romana e Medieval. A Garita está na proximidade do xacemento do castelo do monte da Granda, adscrito culturalmente como Moderno-Contemporáneo.

O Monte do Castro ou Castro de Nerga, acolle o xacemento arqueolóxico dun asentamento prerromano adscrito culturalmente á Idade do Bronce e a Idade do Ferro, consta de tres terrazas e está sito estratéxicamente entre as enseadas de Liméns e de Barra, cunha altitude máxima na súa croa ao redor dos 160 metros de altitude sobre o nivel do mar. Posúe unhas extraordinarias panorámicas das dúas enseadas, en especial da enseada de Barra, dentro da Zona de Especial Conservación da Costa da Vela, e máis ao fondo das Illas Cíes, dentro do Parque Nacional Marítimo Terrestre das Illas Atlánticas, xunto coa entrada da ría de Vigo. Sobresae tamén pola súa penedía coa formación de pías, alveolos e cacholas na rocha granítica e a presenza dos hábitats de interese comunitario de breixeira seca europea, encostas rochosas con vexetación casmofítica e rochedais silíceos con vexetación pioneira.

As principais afeccións da contorna da enseada de Liméns e do Castro de Nerga nas últimas décadas foron os monocultivos forestais, a eucaliptización, a introdución das acacias e outras especies arbóreas, arbustivas e herbáceas invasoras, os incendios forestais, a extracción de area das dunas, a extracción de pedra dos cantís, as verteduras incontroladas de resíduos e de entullos, o urbanismo incontrolado, a masificación humana e automobilística, as antenas de telecomunicacións e o abandono do patrimonio cultural.

As ameazas parten principalmente da desaparición do espazo natural Barra, Cabo Home onde se integraba a contorna da enseada de Liméns, e da súa clasificación como solo rústico de especial protección de espazos naturais segundo as antigas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra.

Para a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo a contorna da enseada de Liméns, como corredor ecolóxico e cuns valores naturais e paisaxísticos de especial relevancia, debería entrar no futuro como ampliación na Rede Natura dentro do Espazo Natural Protexido da Costa da Vela.

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo xa lle solicitou ao concello de Cangas en xullo de 2015 a cualificación do Monte do Castro ou Castro de Nerga dentro dos Montes do Hio como Espazo Natural de Interese Local (ENIL) xunto coa súa posta en valor natural, cultural e paisaxística. En abril de 2016 solicitoulle así mesmo á Xunta de Galiza a súa clasificación como Lugar de Especial Importancia Paisaxística (LEIP) dentro do Catálogo das Paisaxes de Galiza.

Roteiro pola protección do rego Louriñas e os montes de Lourizán

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo organiza o domingo 28 de abril un roteiro para dar a coñecer a importancia natural, paisaxística e cultural das ribeiras do rego Louriñas e dos montes de Lourizán, catalogados como solo rústico de especial protección de augas, forestal e patrimonial na parroquia de Lourizán, no Concello de Pontevedra.

O roteiro, segundo desta primavera, será circular e sairá ás 10 da mañá fronte da Finca de Montero Ríos, para chegar ás 14 h. ao mesmo lugar.

O percorrido transcorrerá por vial rural, camiños e corredoiras polos lugares de A Igrexa, A Gandarela, rego Louriñas, A Torre, O Agrovello, O Rozo e A Igrexa.

Para se achegar ao punto da saída, hai que acceder pola estrada PO-546 até as inmediacións da Finca do Pazo de Montero Ríos, en Lourizán.

Recomendamos que de se achegar en vehículo privado, por ética e polas limitacións do aparcamento, as persoas que asistan utilicen a capacidade máxima do seu vehículo, compartíndoo con outras persoas. Recomendamos tamén traer roupa e calzado de trote axeitados para a época primaveral.

Os lugares de maior interese que visitaremos son:

A Igrexa Vella de Santo André de Lourizán, ubicada onde, con toda probabilidade, houbo anteriormente un templo románico do século XII, que, coa Casa da Reitoral anexa, forma un conxunto artístico do século XVIII con reformas do século XX. Na zona atopáronse así mesmo os restos arqueolóxicos dun sartego correspondente a unha necrópole medieval e, na proximidade, nos muros de pedra, os achados dun baixo relevo e dúas aras votivas romanas adicadas ao deus indíxena local Vestio Alonieco, de figura antropomorfa e con cornamenta, depositados na actualidade no Museo provincial de Pontevedra.

Nuclearizou até finais do século XIX a parroquia de Lourizán que, formando parte do extremo norte da península do Morrazo, durante o Antigo Réxime pertenceu á xurisdición ecelesiástica de Pontevedra, baixo o abadengo catedralicio de Santiago de Compostela. Desde o ano 1842 até o ano 1869 conformou concello constitucional coa lindeira parroquia de Salcedo. Desde 1869 até a actualidade a parroquia de Lourizán forma parte do concello constitucional de Pontevedra.

A Gandarela, zona rural e topónimo referente a un terreo baixo, húmido e improdutivo, neste caso dentro da ribeira do rego das Louriñas, acollendo unha importante área natural con vexetación ribeireña e halófila de ámbito salgado preto da súa desembocadura, a xunqueira da Gandarela.

O rego das Louriñas que ten o seu nacemento na cota máis alta ao redor dos 150 metros sobre o nivel do mar e parte do seu percorrido pola parroquia de Salcedo, remata na parte baixa na parroquia de Lourizán, formando un corredor ecolóxico desde os seus inicios até a súa desembocadura, na ría de Pontevedra.

As súas ribeiras representan o hábitat natural prioritario de bosques aluviais da Europa atemperada, onde destaca a grande presenza de ameneiral e salgueiral xunto con áreas de brañas con espadanal e xunqueira dentro do hábitat de interese comunitario de prados húmidos seminaturais. Entre a súa ampla e variada fauna é salientable a presenza de especies de ámbito palustre e acuático como a galiñola bicuda, a galiñola de río ou o rousinol bravo e outras vertebradas e invertebradas, con especies anfibias e ribeireñas endémicas a nivel ibérico e algunhas cun alto grao de protección a nivel europeo pola súa vulnerabilidade. Asociado tamén son de importancia as orlas superiores de carballeiras co seu sotobosque abondante en loureiros, acompañados doutras especies como a xilbarbeira, o sabugueiro ou o estripeiro, dentro do hábitat de interese comunitario de carballeiras galaico portuguesas.

É de importancia así mesmo a nivel cultural e etnográfico, en especial o conxunto artístico do muíño, fonte e ponte á beira do rego de A Torre, principal afluente do rego das Louriñas, como pola contorna a nivel rural e agropecuario con mostras de arquitectura popular de edificacións realizadas na pedra e concentradas ao redor dos mosaicos de prados e cultivos.

Á parte dos núcleos rurais de A Torre e A Gandarela, na proximidade do rego, están tamén a nivel parroquial o da Igrexa e, por outra banda, os de Agrovello e O Rozo, cuxos topónimos fan referencia desde antigo á actividade precisamente agraria e pecuaria.

A Finca de Montero Ríos, de 54 has. e que vai desde o Monte Sino até o Agrovello e O Rozo, no pasado foi nos seus inicios, durante o Antigo Réxime, granxa rural e agrícola pertencente ao morgado da familia Montenegro, entre cuxas funcións estivo tamén a de recaudadores de impostos, a través das alcabalas. Posteriormente foi coñecida como a Granxa da Serra por pasar a pertencer ao marquesado dos Sierra, comezou a ter unha función de lugar residencial, coa construcción do vello pazo. A partir de finais do século XVIII foi aforada e máis tarde obxeto de poxa pública, pasando por varios propietarios. A finais do século XIX pasou a ser propiedade como residencia de verán do político liberal Eugenio Montero Ríos, onde se ampliou de xeito modernista o pazo existente no seu interior. Nesa fase residencial tamén se creou un xardín de estilo romántico que foi a orixe do que posteriormente e con máis achegas a nivel institucional chegou até a actualidade, cun arboreto de máis de 850 especies botánicas dos cinco continentes e algúns exemplares integrados no Catálogo de Árbores Senlleiras de Galiza. Ese arboreto ou xardín botánico comezou a deseñarse desde o ano 1949, pouco despois do ano 1943 no que o pazo e a finca pasaron a pertencer baixo compra á Deputación de Pontevedra e no que así mesmo se creou o Centro de Investigacións Forestais e de aí tamén o Centro de Formación e Experimentación Agroforestal de Lourizán, cedido no seu conxunto á Xunta de Galiza no ano 1984 e xestionado na actualidade a través da Consellería do Medio Rural.

Preto do lugar de O Rozo está ubicado o xacemento arqueolóxico da Carballeira do Castro de Lourizán, de adscripción cultural Romana e Medieval, de grande importancia paisaxística, cultural e ambiental e por onde baixa o pequeno rego do Freixeiro, pouco antes de tela súa desembocadura na ría de Pontevedra. Ao seu carón e máis preto da ría está ubicado así mesmo o xacemento romano do Sartán onde no seu momento se atoparon ánforas. Na actualidade, tanto a desembocadura do citado rego como o encrave do último xacemento, forman parte do recheo de ENCE riba da propia ría de Pontevedra.

Os montes da parroquia de Lourizán forman parte a nivel xeolóxico do complexo de rocha metamórfica Vigo-Pontevedra, responsable así mesmo da conformación do fondo da ría de Pontevedra a través da enseada do Campelo.

As principais afeccións ás ribeiras do rego das Louriñas e a contorna dos montes de Lourizán nas últimas décadas foron os monocultivos forestais, a eucaliptización, a invasión das acacias e outras especies invasoras como a herba da pampa, as verteduras de lixo e de entullos, o urbanismo incontrolado, a construcción da AP-9 e da variante de Marín VG-4.4, a subestación máis as torretas e cableados aéreos de alta tensión eléctrica, a utilización de biocidas, o abandono do patrimonio cultural e etnográfico e a presenza na proximidade do complexo industrial de ENCE, coa fábrica pasteira de celulosa e o seu impacto paisaxístico e ambiental riba da ría de Pontevedra e na propia contorna.

As ameazas parten principalmente da clasificación actual do solo segundo o Plan Xeral de Ordenación Urbana do Concello de Pontevedra, vixente desde o ano 1989, e que clasifica as ribeiras do rego das Louriñas como simple solo rústico común. Da permanencia na proximidade do complexo industrial de ENCE, cunha prórroga desde o ano 2018, co incremento da actividade e agravado así mesmo polo proxecto no mesmo lugar dunha futurible macroplanta de incineración de biomasa forestal. Finalmente tamén está a revisión do Plan Forestal de Galiza que pretende consolidar a superficie incontroladamente repoboada con eucaliptos nas últimas tres décadas e que compromete así mesmo a necesaria recuperación ambiental dos montes da parroquia de Lourizán, a nivel local.

Para a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo as ribeiras do rego das Louriñas, dada a súa importancia a nivel paisaxístico, ambiental e cultural e como corredor ecolóxico, deberían ter como mínimo a catalogación de Espazo Natural de Interese Local (ENIL). E os montes de Lourizán deberían entrar como espazo ampliable a un novo Lugar de Importancia Comunitaria (LIC) dentro da Rede Natura a nome de Montes e Carballeiras do Morrazo que recollera os espazos naturais dos Montes do Morrazo e do Carballal de Coiro segundo as antigas Normas Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra, tal e como solicitamos en marzo de 2012 á Xunta de Galiza.

Luita Verde solicita a caducidade da licenza para a urbanización, hotel e a paralización da actividade no campo de golf de Domaio

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde solicitoulle o pasado 9 de xaneiro de 2019 ao Concello de Moaña, por escrito e a rexistro, a incoación de expediente para a Declaración de Caducidade da licenza para a construcción dun hotel de soto e dúas plantas no campo de golf de Domaio outorgada pola Comisión de Goberno do Concello de Moaña o 28 de outubro de 2002 á Sociedade Interburgo SA.

Luita Verde lémbralle ao Concello de Moaña que esta non é a primeira solicitude ao tanto senón que secunda a outra realizada nos mesmos termos o 11 de maio de 2012 sen que ata a data respostara nin tampouco iniciara o correspondente expediente de caducidade.

Esta solicitude parte da xustificación que despois de máis de oito anos dunha sentenza xudicial do 23 de novembro de 2009 na que o Xulgado do Contencioso n.º 3 de Pontevedra ordea o inicio das obras da construcción do dito hotel, cun prazo máximo de execución de seis meses despois de notificada esa sentenza, estas nunca foron iniciadas, o que demostra sen dúbida algunha un manifesto interese de Interburgo SA de non facer a obra.

Luita Verde aclara que a de dita sentenza xudicial do 23 de novembro de 2009 é froito do recurso contencioso no que Interburgo consigue a anulación da resolución do 21 de xullo de 2008 da Alcaldía do Concello de Moaña desestimando as alegacións de Interburgo e declarando caducada a licenza de obra para o dito hotel outorgada pola Comisión de Goberno do Concello de Moaña o 28 de outubro de 2002.

E que esa resolución nace doutra anterior do 20 de novembro de 2006 da Xunta de Goberno Local, na que, segundo informe do asesor xurídico do propio Concello de Moaña, se acorda incoar expediente para a declaración de caducidade da licenza municipal de obra concedida a sociedade Interburgo o antedito 28 de outubro de 2002, trala solicitude presentada anteriormente ao tanto por Luita Verde o 16 de marzo de 2006.

Por outra banda, Luita Verde solicitou o pasado 1 de marzo de 2019, así mesmo por escritos e a rexistro, dirixidos ao Concello de Moaña e ás Delegacións de Pontevedra da Consellería de Medio Ambiente e de Sanidade, a clausura e cese da actividade do campo de golf de Domaio ata que a empresa propietaria, a antedita Interburgo SA, execute as medidas do Dictame de Efectos Ambientais do 14 de marzo de 1991 polo que a Comisión Galega de Medio Ambiente dicta, entre outras cuestións, a realización de analíticas periódicas cada seis meses dos mananciais situados na parcela do campo de golf e nos puntos de surxencia ou canalizacións dos mesmos augas abaixo, prestando especial atención aos compostos organoclorados e organofosforados, sendo ditas analíticas remitidas á Consellería de Sanidade.

En numerosas ocasións dende Luita Verde e mesmo da Comunidade de Augas de Calvar e Verdeal, interesada por ter mananciais afectados pola actividade do campo de golf, se ten denunciado o incumprimento tanto por parte da propietaria orixinaria do campo, Golf Domaio SA, como dende o ano 1998 por parte de Interburgo SA como empresa sucesora na propiedade trala súa adquisición por subasta, da obriga de realizar as analíticas indicadas no antedito Dictame de Efectos Ambientais, sen que ata a actualidade se tivera en conta o incumprimento reiterado do dito Dictame, mirando as distintas administracións públicas para outro lado e facendo caso omiso das nosas denuncias malia que detrás das consecuencias do incumprimento do dictaminado ambiental e, en especial, da falta de analíticas das augas, pode estar entre outras a afección e grave da saúde das persoas.

Luita Verde solicitou así mesmo que se inicie un expediente sancionador a Interburgo SA por dito incumprimento do Dictame de Efectos ambientais.

Finalmente Luita Verde solicitou a Rexistro por escrito dirixido ao Concello de Moaña este pasado xoves 14 de marzo a aplicación do artigo 145 da Lei 2/2016, do 10 de febreiro, do solo de Galicia e o inicio do expediente de caducidade das licenzas de obra concedidas o 12-02-2001 e o 09-06-2003 pola Comisión de Goberno do Concello de Moaña para 50 e 52 vivendas respectivamente a Construcciones Mirón y Agarvi SL no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio. E a paralización das obras de construcción e a suspensión dos usos que destas se derivan, polo deterioro ambiental da paisaxe, do medio e dos recursos naturais como é a auga.

Na Asamblea Xeral da Xunta de Compensación da Unidade de execución “Residencial Golf Domaio S.A.U. A-7 do 15-07-1994, acordouse polo 100% dos membros o Proxecto de Compensación e o Aproveitamento edificable correspondente ao Concello de Moaña, dito aproveitamento acordase sustituilo polo pago en metálico do importe que se valora a cesión e que se estima en 200 millóns de pesetas (1.202.024,21€), con data 28-05-1998 foi aprobado polo Pleno do Concello. A día de hoxe e despois de máis de 16 e 18 anos da concesión das licenzas, a Xunta de Compensación soamente pagou 76.500.000 pesetas (459.774,26€), e o resto tería que estar pagado o 29-12-2001.

Con datas 14-08-2000, 09-10-2000 e 12-03-2001 a través de alegacións e un Recurso Potestativo de Reposición presentado por Luita Verde advertiuse ao Concello de Moaña da manifesta ilegalidade da concesión de calquera licenza de construcción do Plan Parcial S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, polos incumprimentos da legalidade vixente.

O informe do Arquitecto municipal Gumersindo Ferro Pichel, de data 24-01-2008, di que a maioría das vivendas non estan iniciadas e ningunha rematada, e das obras de urbanización estímase que está executado únicamente un 50% do total da urbanización, polo que, por resolución da Alcaldía nº 31/2008 e 32/2008 de 28-01-2008, acordouse a incoación de expediente de caducidade.

Malia isto o 12-01-2010 o Alcalde de Moaña, sen ningún apoio nin argumento legal, adopta a Resolución 18/2010 pola que declara a caducidade dos expedientes de caducidade das licenzas outorgadas o 12-01-2001 e o 09-06-2003, e deixar sen efecto as medidas cautelares adoptadas de paralizar as obras de construcción e a suspensión dos usos que destas derivase.

Esta situación creou unha inseguridade xurídica aos que mercaron unha parcela no S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio ao propio Concello pois moitos dos primeiros perderon tódolos pagos a conta das parcelas polo embargo da Xunta de Compensación, e o Concello rematou aceptando a garantía hipotecaria de 37 parcelas do sector B ( B.1.43 e correlativas ata B.1.50 e B.4 e correlativas ata B.4.29 ), como pago do aproveitamento urbanístico da que habería outorgarse a escritura pública de constitución de hipoteca.

A Axencia tributaria sacou a subasta o 20-03-2012 as parcelas da Zona B B.2.17; B.4.25; B.4.26; B.4.29; B.5.5; B.5.6; B.5.7; B.5.8 y B.5.9.

As parcelas B.4.25, B.4.26 e B.4.29 son parcelas das que habería escriturarse constitución de hipoteca a favor do Concello de Moaña pois son parcelas garantes o aproveitamento urbanístico, cousa que non se fixo, sendo subastadas e polo método de adxudicación directa, e a única explicación é que a garantía hipotecaria do pago do aproveitamento urbanístico non se fixera, extremo este de suma gravedade, xa que o Concello ten ou debería ter un representante na Xunta de Compensación, que sempre foron os concelleiros de Urbanismo.

Na reunión de data 13-09-2018, da suposta sociedade Agrupación de Interés Económico-Urbanización Golf Domaio, creada polos propietarios das poucas vivendas ilegais rematadas ao amparo das licenzas concedidas con data 12-02-2001, ante a situacion de bloqueo económico da Xunta de Compensación e a sua incapacidade para levar a cabo a Urbanización plantexa a constitución dunha Agrupación de Interese Económico co obxetivo da venta global das parcelas do sector B a un “inversor”, por non dicir “fondo buitre” -Anida-, para recaudar fondos e poder urbanizar e así mesmo “legalizar” as súas vivendas.

Ata a data de hoxe e despois de máis de 16 e 18 anos da concesión das licenzas, non hai aval das obras de urbanización das 102 vivendas e, por engadido, a maioría das mesmas non están executadas, soamente o están unha ducia delas que representa menos do 10% do total, despois hai un lote que non chega ao medio cento que están iniciadas sen rematar e o restante está sen construír-, polo que se incumpre as obrigas de edificación e urbanización simultánea, nin existe conexión de abastecemento e saneamento de auga nin informes ao tanto da empresa concesionaria Aqualia, e dende hai 8 anos nin existe a mínima obra de continuidade.

Por engadido, o desfalco é moito maior se temos en conta que a pretensión global, a do Plan Parcial aprobado nos anos noventa, é urbanizar para construir ata un total de 462 vivendas en catro zonas distribuidas entre vivendas familiares (zona A), vivendas adosadas (zona B), apartamentos (zona P) e un hotel (zona H), dentro dunha situación xeral de ilegalidade por non existir nengún proxecto de urbanización rematado e pola falta dos avales correspondentes.

Polo contrario, o que sobresae por toda a área urbanizable é o máis absoluto deterioro ambiental con paquetes de vivendas pantasma sen rematar, viales cubertos pola vexetación e coas arquetas dos servizos eléctricos e de augas ao descuberto, con varios focos de verteduras incontroladas de lixo e entulleiras ás súas beiras, e con boa parte das parcelas sen construír a rebousar de matogueira mesturado en moitas zonas con piñeiral, eucaliptal e acacias, cun exceso de biomasa pirófita con alto risco de propagación de lume forestal máis de especies altamente invasoras como, en especial, a herba da pampa.

Para Luita Verde é obvia a fraude que supuso para a maioría dos compradores de parcelas no S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio (perda da inversión) e para os veciños e veciñas de Moaña, xa que este proxecto especulativo que contou coa complicidade dos sucesivos gobernos do Concello de Moaña e sen distinción de siglas nin de ideoloxías (PP, PSOE, BNG, Independentes, EG, InMo), dende a súa aprobación o 12-02-1993, hai máis de 26 anos, soamente orixinou problemas ambientais e de convivencia para os veciños e veciñas de Domaio, beneficios para os especuladores, falta de ingresos municipais (aproveitamentos urbanísticos, licenzas, tasas, etc.), posibles gastos polo mantenemento da urbanización fallida, a sucesiva marcha das empresas urbanizadoras por non cobrar e onde algunha que cobrou foi con parcelas do S.A.U. A-7 -Obexcar pertencente á familia Oubiña-, e os sucesivos embargos de parcelas, algunhas delas xa propiedade dun fondo buitre -o antedito Anida ligado á entidade bancaria BBVA- .

Luita Verde lembra que os proxectos do campo de golf de Domaio e da súa urbanización naceron a comezos dos anos noventa do século pasado, coincidindo coa efervescencia da especulación urbanística a nivel estatal, da recualificación de 95 has. (950.000 m²) dentro do que anteriormente estaba cualificado como solo non urbanizable de conservación e protección de parques forestais e que posteriormente debería pasar a estar cualificado como solo rústico de especial protección de espazos naturais dentro do espazo natural dos Montes do Morrazo segundo as Normas Subsidiarias e Complementarias de Planeamento da provincia de Pontevedra, en terreos a grande desnivel entre as concas fluviais dos regos da Freixa e da Miñouba.

Ao final, as 64 has. para o campo de golf pasaron a estar cualificadas como solo rústico ordinario e as 31 has. para a urbanización como solo urbanizable, e supuso un grave e irreversible impacto ambiental e paisaxístico -deforestación, grandes desterros e movementos de terras, sedimentación dos cursos fluviais por augas de escorrentía e, por derivación, da ribeira do mar nas súas desembocaduras, explanación, sementado e plantación de especies herbáceas e arbóreas foráneas, utilización de biocidas, alto consumo hídrico, afectación do patrimonio cultural material e inmaterial, en especial a contorna da Poza da Moura, …- na área onde se realizou, ata a actualidade.

Roteiro pola protección das ribeiras do rego Cubela

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo organiza o domingo 24 de marzo un roteiro para dar a coñecer a importancia natural, paisaxística e cultural das ribeiras do rego Cubela, catalogadas como solo rústico de especial protección de augas e patrimonial na parroquia de Salcedo, no Concello de Pontevedra.

O roteiro, primeiro desta primavera, será circular e sairá ás 10 da mañá do adro da Igrexa de San Martiño de Salcedo, para chegar ás 14 h. ao mesmo lugar.

O percorrido transcorrerá por vial rural, camiños e corredoiras, coincidindo en partes cos sendeiros sinalizados de pequeno percorrido de Salcedo no Tempo e do Espazo Natural e Arqueolóxico dos Sete Camiños, polos lugares de O Cruceiro, O Carramal, Castro do Monte das Croas, muíños do rego do Batán, muíños do rego do Outeiro, O Nabalexo, Conxunto rupestre de petróglifos de Regato dos Buratos-Outeiro da Mina, O Nabalexo, A Armada, O Birrete, O Carramal, A Carballeira, O Cruceiro e Igrexa de San Martiño de Salcedo.

Para se achegar ao punto da saída, hai que acceder pola estrada N-550 até a proximidade dos edificios da Xunta de Galicia, na Avda. de María Victoria Moreno de Pontevedra, para posteriormente coller a estrada PO-0012 a través da rúa Eduardo Blanco Amor, e tralo paso por debaixo da PO-10, coller o desvío en subida fronte ao CEIP San Martiño de Salcedo até achegarse finalmente ao adro da Igrexa.

Recomendamos que de se achegar en vehículo privado, por ética e polas limitacións do aparcamento, as persoas que asistan utilicen a capacidade máxima do seu vehículo, compartíndoo con outras persoas. Recomendamos tamén traer roupa e calzado de trote axeitados para a época primaveral.

Os lugares de maior interese que visitaremos son:

• A Igrexa de San Martiño de Salcedo, de estilo neoclásico, con planta de cruz latina e teito a dúas augas. Foi construída enriba doutra anterior a partir do ano 1754, xunto coa casa reitoral, o camposanto e unha escola para os cativos necesitados. Na fachada principal da igrexa, entre as dúas torres dos campanarios destaca a figura en pedra de San Martiño de Tours, padroeiro da parroquia. No lateral dunha das torres cómpre salientar tamén a presenza da rareza dun reloxo ecuatorial. Ao redor da igrexa destaca a existencia dun viacrucis de catorce estacións e, no adro, un cruceiro co cristo crucificado no anverso e a Virxe e o Neno no reverso. Na reitoral tamén hai que salientar a presenza nunha esquina da súa fachada dun reloxo de sol co seu gnomon en perfecto estado de conservación. E preto a presenza dos cruceiros do Tarabelo e do Cruceiro ou de Torres.
• A parroquia de Salcedo pertenceu durante o Antigo Réxime á xurisdición de Pontevedra baixo o señorío eclesiástico do abadengo do arcebispado de Santiago de Compostela. Tras a Constitución das Cortes de Cádiz de 1812 formou concello propio nos inicios dese século e posteriormente desde o ano 1842 até o 1869, asociada coa limítrofe parroquia de Lourizán, ata que finalmente nese ano quedaron ambas as dúas parroquias agregadas ao Concello de Pontevedra, até a actualidade.
  Parroquia rural vencellada moi directamente co produto da terra e o agro, tras séculos de imposición rentística e diezmal, dunha posterior desamortización liberal desestruturante e inxusta, e unha política decimonónica represora e caciquil, Salcedo tivo como resposta a principios do século XX un intenso movemento sindical de carácter agrarista en defensa do agro e dos dereitos laborais da súa veciñanza.

• O rego Cubela, tamén chamado Cubeiro, é denominado dos Buratos, das Fraires, do Outeiro e do Batán ou Ponte Batán, segundo a zona por onde transcorra, ten os seus nacementos na península do Morrazo na Chan da Lagoa, ao redor dos 250 mtrs. de altitude sobre o nivel do mar, máis abaixo é afluente do rego de Tomeza ou dos Gafos que ao final ten a súa desembocadura no fondo da ría de Pontevedra, nas Corbaceiras.
  É o principal curso de auga que atravesa a parroquia, e a súa ribeira ten probablemente relación coa orixe do seu topónimo, xa que Salcedo ten a súa raíz latina no bosque de salgueiro, sendo este unha das especies arbóreas predominantes na ribeira dos nosos regos. O topónimo Cubela do rego está probablemente relacionado coa fisonomía fortemente encaixonada ou cóncava que o rego produce no val en moitos dos seus tramos.
  As súas ribeiras representan o hábitat natural prioritario de bosques aluviais da Europa atemperada, onde destaca a presenza de ameneiros, salgueiros, abeleiras, bidueiros e freixos. No sotobosque tamén é de salientar a grande presenza do loureiro, xunto con outras como o sabugueiro, a pereira brava, o acivro ou a carrasca branca. Nos seus nacementos, na parte que transcorre polo rego das Fraires, existe así mesmo áreas de brañas que entran dentro da representación dos hábitats naturais prioritarios de breixeiras húmidas atlánticas e de turbeiras altas activas e do hábitat de interese comunitario de augas estancadas oligotróficas ou mesotróficas, coa presenza de varias especies de flora acuáticas e palustres, entre as que destacan a presenza de esfagnos, fentos acuáticos e ciperáceas máis fauna acuática vertebrada e invertebrada, con especies endémicas e vulnerables. Tamén están presentes os hábitats de interese comunitario de carballeiras galaico-portuguesas, con bos exemplos de carballos así mesmo ribeireños e de breixeiras secas europeas nas partes máis altas e montanas.
• Por outra banda tamén é salientable a grande importancia cultural e etnográfica, coa presenza de muíños hidráulicos, canles, pontellas, presas, fontes, lavadoiros … E ao seu redor con vivendas, hórreos e muros de pedra, xunto co mosaico de veigas e prados, vestixios da importancia que tivo desde o pasado até a actualidade as actividades agropecuarias na zona.
  Entre os muíños hidráulicos destinados á moenda dos cereais procedentes dos cultivos, principalmente do millo, destacan a presenza dos conxuntos dos muíños do rego do Batán, con catro de rodicio horizontal, conectados por canles de pedra e a maioría de herdeiros agás un deles meirande, de cubo vertical, dous infernos e un segundo andar con función de vivenda, que era privado e de maquía; e os do rego do Outeiro, con cinco muíños, tamén de canle, a maioría deles dunha soa moa e de herdeiros agás dous que eran de maquía. O topónimo Batán refírese a un mecanismo artesanal para batelos tecidos que funcionaba tamén coa forza da auga mais na actualidade desaparecido no lugar. Os muíños están a maioría abandonados e en desuso mais boa parte deles, xunto coas súas canles, foron restaurados e postos en valor pola veciñanza no ano 2014, coa colaboración da comunidade de montes da parroquia.

• No lugar do Birrete e á beira do rego Cubela ou do Batán, tamén se sitúa o Castro do Monte das Croas, asentamento prerromano da Idade do Ferro que, tras as escavacións realizadas entre os anos 1992, 1993 e 2014, se atoparon os restos de estruturas habitacionais curvas, dunha liña de muralla de mampostería e fragmentos de envases de cerámica e pezas de bronce, datado cronoloxicamente entre os séculos VII e V a. de C. e coa particularidade de que foi abandonado mentres se estaba procedendo a súa construción. Está asociado a través da cultura inmaterial coa lenda da presenza dunha moura, de supostos tesouros e dos seus encantamentos coa veciñanza que ás veces aparecía polo lugar. No interior do castro atopouse tamén unha rocha con gravados modernos e no exterior, ao seu carón, existe un cruceiro cunha inscrición no seu varal datado na Idade Moderna, denotando tamén unha cristianización do lugar.
• No lugar do Nabalexo, fitónimo referente á presenza de antigo e posiblemente tamén de cultivo do nabo, atopouse no seu momento un asentamento sen escavar con cerámica campaniforme, referente aos primeiros tempos da Idade dos Metais, de hai máis de 4.000 anos.
• Na parte máis alta do rego Cubela ou das Fraires e, preto dos seus nacementos, está situado ao seu carón, no denominado Regato dos Buratos, o conxunto rupestre dos petróglifos de Outeiro da Mina, Outeiro das Mouras ou A Chan das Mouras, con doce estacións arqueolóxicas con gravados prehistóricos, incluídas as Pedras do Fundamento e do Encantamento, de adscripción cultural da Idade do Bronce e datados cronoloxicamente tamén hai máis de 4.000 anos. Cunha variada tipoloxía -circos concéntricos, coviñas, punteados, apéndices e un posible antropomorfo e zoomorfo esquematizados de deseño único no territorio galego-.
  A Pedra do Fundamento ou das Mouras está asociada a nivel da mitoloxía popular coa cultura inmaterial. A maioría dos petróglifos xa eran coñecidos desde principios do século pasado, na actualidade teñen a catalogación de Ben de Interese Cultural (BIC), e no ano 2015 foron postos en valor a través do Proxecto de Creación do Espazo Natural e Arqueolóxico dos Sete Camiños, coa colaboración de varios colectivos veciñais e sociais e as Comunidades de Montes das parroquias de Salcedo, Lourizán e San Xián, entre os concellos de Marín e Pontevedra.

• As instalacións da Misión Biolóxica de Galicia (MBG), dependente do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) e adscrita á área de Ciencias Agrarias, abranguendo diversos aspectos de conservación e caracterización de recursos fitoxenéticos dos principais cultivos a nivel galego, están situadas no lugar de A Carballeira, ocupando desde o ano 1927 unha finca e edificios coñecidos como Pazo do Gandarón que en orixe e desde o século XVIII pertenceron ao Arcebispo Malvar mais desde principios do século pasado pertencen á Deputación de Pontevedra cedidos á MBG.

As principais afeccións ás ribeiras do rego Cubela nas últimas décadas foron os monocultivos forestais, a eucaliptización, a invasión das acacias, incendios forestais, as verteduras de lixo e de entullos, a construción da AP-9, torretas e cableados aéreos de alta tensión eléctrica, o urbanismo incontrolado, as instalacións militares da BRILAT, a utilización de biocidas, o desbroce das brañas e a desnaturalización do medio. As ameazas parten principalmente da clasificación actual do solo segundo o Plan Xeral de Ordenación Urbana do Concello de Pontevedra, vixente desde o ano 1989, e que clasifica as ribeiras do rego Cubela como simple solo rústico común, instalacións de defensa militar e como moito nalgunhas zonas como de protección forestal, mais sen ningunha figura de protección ambiental axeitada e propiamente dita.

As ribeiras do rego Cubela, dada a súa importancia a nivel paisaxístico, ambiental e cultural e como corredor ecolóxico, deberían ter como mínimo a catalogación de Espazo Natural de Interese Local (ENIL).

Luita Verde denuncia a afección no petrógligo da Moreira por unha vertedura de entullos

Luita Verde, colectivo ecoloxista que forma parte da Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo, denunciou este 1 de marzo na Xefatura Territorial de Pontevedra da Consellería de Cultura e Turismo, a vertedura de entullos de obra dentro da área integral de protección do petróglifo prehistórico da Moreira, declarado Ben de Interese Cultural de Galicia coa clave de identificación GA36026022, sito na parroquia de San Xián, no Concello de Marín, datado culturalmente na Idade do Bronce, hai máis de 4.000 anos.

A vertedura de entullos afecta a parte das pedras cos gravados, consistentes nun conxunto de coviñas e distintos trazos e rebaixes na rocha, cunha probable función de muíños rupestres ou naviculares que precisamente quedaron sepultados debaixo da propia vertedura. A vertedura semella levar no sitio bastante tempo, mostra do lamentable estado de abandono e desprotección do dito petróglifo, ao que a documentación nos remite que foi descuberto polo mestre e afeccionado á arqueoloxía marinense Carlos Paratcha, que xa fora declarado no seu momento Monumento Histórico Artístico e que na actualidade ten a máxima catalogación de protección a nivel autonómico, a de Ben de Interese Cultural.

Luita Verde solicitoulle á Xefatura Territorial de Pontevedra da Consellería de Cultura e Turismo a comprobación dos feitos, a apertura dun expediente sancionador e a retirada da vertedura da área de protección do dito petróglifo.

Por outra banda, quere denunciar publicamente que este tipo de feitos suceden ademais de pola desprotección tamén pola falta de posta en valor e do seu descoñecemento por parte da veciñanza e da cidadanía en xeral. Este petróglifo non está a ser tido en conta malia a súa importancia e estar sito en chan forestal e patrimonial na ladeira oriental do monte das Penizas, preto de onde transcorre o sendeiro de curto percorrido municipal por ese monte e a escasa distancia do núcleo rural da Moreira e dun dos nacementos do rego Lameira, de grande valor paisaxístico, etnográfico e agropecuario.

Luita Verde ve positivo e como un avance a posta en marcha dun plan de protección e difusión do seu patrimonio do Concello de Marín, se o comparamos coa situación anterior, mais este segue quedando coxo no seu cometido xa que non contempla todo o patrimonio existente no monte comunal marinense e menos aínda o que está situado no monte privado particular. Un lamentable exemplo disto, entre outros, é precisamente o estado de abandono e afección do petróglifo da Moreira.

A protección do patrimonio arqueolóxico marinense -cuns 60 xacementos, deles 25 petróglifos, e 6 achados segundo o último inventario do 2011- ao que se lle está sumando novos xacementos -entre eles tamén moitos petróglifos- nos últimos anos, ten que estar necesariamente asociada a súa posta en valor e verdadeiramente integral por todo o territorio marinense.