Contra a urbanización do castro da Subidá (Marín)

As asociacións Irmandade Illa de Tambo, Umia Vivo, A Forneiriña, AnovaTerra, a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo e o Colectivo Monte Pituco rexeitan as obras de “restauración e musealización” que se están realizando no castro da Subidá impulsadas pola Deputación de Pontevedra e polo Ministerio de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana, coa colaboración do Concello de Marín e co aval de Patrimonio da Xunta. Trátase dunha actuación prexudicial e agresiva para este xacemento castrexo polo movemento de terras e a instalación de mobiliario urbano sen garantías para a conservación das estruturas primitivas e dos gravados rupestres que as rodean, ademais de deturpar completamente a esencia do espazo natural no que se insire.

As entidades sociais, culturais e ambientais que denuncian a urbanización do castro da Subidá esixen a paralización inmediata das obras, que se anulen as autorizacións deses traballos así como do proxecto “Obras de restauración e musealización dos xacementos galaico-romanos de Pontevedra: trazas de Pontevedra (fase 1)” que, xunto coa Subidá, Toiriz (Silleda) e Alobre (Vilagarcía), tamén afectará nun segundo lote os castros da Lanzada (Sanxenxo), Penalba (Campo Lameiro), Mercado dos Mouros e Igrexa Vella (Valga), Adro Vello (O Grove), Alto dos Cubos (Tui), Cruz do Castro (Cotobade) e nunha terceira etapa os castros de Taboadexa (As Neves), Troña (Ponteareas), Trega (A Guarda), O Facho (Cangas), Cabeciña (Oia) e Castrolandín (Cuntis), suspendendo as tramitacións en curso.

Tamén reclaman que o Ministerio modifique os proxectos de musealización presentados e que os someta á sinatura preceptiva dunha dirección arqueolóxica, en cumprimento do Decreto 199/1997 que regula a actividade arqueolóxica na Comunidade Autónoma de Galicia.

Actualmente o estado do castro da Subidá é moi preocupante, como alertan profesionais da arqueoloxía e expertos en patrimonio local e comarcal, pola transformación do espazo inmediato que rodea os restos arqueolóxicos en espazos de lecer de dubidosa utilidade coa instalación de bloques de pedra serrada a modo de bancos e lousas que pavimentan parcial e arbitrariamente o chan; tamén pola construción de zapatas de formigón ao carón dos xacementos que, ademais, están sendo utilizados como depósitos de material de obra; e ademais, pola retirada de pedras e terra sen que haxa garantías de que se están salvagardando os abundantes restos cerámicos que previsiblemente forman parte do terreo. Outro aspecto cuestionable deste investimento -cuxa primeira fase foi adxudicada á empresa murciana “Patrimonio Inteligente” por importe de 519.864,11 euros- é a plantación de especies de xardinería ornamental e exótica como “tradescantia purpurea”, “agapanthus africanus” e “paniculata” nun monte de carballeira natural.

O rexeitamento á urbanización do castro da Subidá vén precedido das queixas xurdidas entre a veciñanza de Silleda a conta dunhas obras similares realizadas no poboado castrexo de Toiriz, onde a instalación de mobiliario urbano para a creación dunha zona lúdica supuxo a realización de escavacións a unha profundidade considerable que atenta contra os valores arqueolóxicos e patrimoniais deste enclave pola presenza de restos de materiais cerámicos. Por este motivo, unha campaña na plataforma Change.org xa suma nos últimos días máis de 1.200 sinaturas contra o proxecto.

No caso de Marín, o malestar das entidades que critican esta iniciativa acentúase polo mal estado no que se atopa a inmensa maioría do patrimonio arqueolóxico catalogado neste termo municipal en territorios de gran valor paisaxístico, natural, forestal, rural e agrario. Precisamente, a parroquia de San Xián, á que pertence o lugar onde se están realizando as obras de musealización do castro, é a zona coa maior densidade de gravados rupestres que se atopan nunha situación de absoluto abandono, ademais de ter sufrido agresións pola ausencia de sinalización e a falta de mantemento dos xacementos.

Mentres que o Concello de Marín unicamente se ocupa da promoción dos petróglifos de Mogor, esta nova actuación na Subidá é susceptible de incidir na degradación deste patrimonio pola urbanización e posterior masificación humana, no deterioro dos recursos arqueolóxicos e na alteración medioambiental da contorna, tendo en conta ademais que o escavado na actualidade non chega a un 5% do castro e que, segundo o PXOM de Marín, só está protexido patrimonialmente unha mínima parte na zona alta, xa que o resto, compartido entre as parroquias de San Xián e de Mogor, está clasificado como solo forestal.

O Concello de Moaña incoa un expediente de caducidade para as obras do hotel do golf de Domaio

A Xunta de Goberno Local do Concello de Moaña acordou o pasado 19 de outubro de 2020 incoar expediente de caducidade da licenza de obras a nome de Inter Burgo S.A. – a mesma propietaria do campo de golf- para a construción dun edificio de sotos e 2 plantas para hotel de 4 estrelas en San Lourenzo, Domaio, Moaña, concedida pola Comisión Municipal de Goberno o 28 de outubro de 2002.

Tal e como dita no primeiro parágrafo das conclusións do documento “O expediente para a declaración de caducidade da licenza iniciarase, neste caso, a instancia de Luita Verde, en exercicio da acción pública urbanística, unha vez constatado que expirou o prazo, ben para comezar as obras, ben para rematalas, sen que o titular da licenza as iniciase ou terminase.”

En efecto, o dito acordo municipal nace do escrito de petición presentado a rexistro polo Colectivo Ecoloxista Luita Verde o 9 de xaneiro de 2019 e doutro posterior de xeito reiterado o 22 de maio de 2019 ao non ter resposta ao primeiro, ademais da queixa admitida pola Valedora do Pobo ao tanto e os requerimentos realizados por esta ao Concello de xullo de 2019 e febreiro de 2020.

Segundo o dito documento, o arquitecto municipal emite un informe o día 21 de setembro de 2020 no que indica que, tras unha visita ao lugar das obras, “as obras correspondentes ao Sector H do SAU A-7 de Domaio, correspondentes á licenza dun hotel do expediente 185/2002 non foron iniciadas neste momento, non existindo no lugar ningún elemento (tira de cordas, replanteo, movemento de terras ou algún outro feito) que faga considerar o seu inicio”.

No expediente consta o informe do asesor xurídico do 12 de outubro de 2020 que informa que “Á vista do informe técnico municipal do 21 de setembro de 2020 hai base para a declaración de caducidade da licenza concedida, pois á data do citado informe técnico as obras non se iniciaron, polo que o prazo de 6 meses establecido para o seu inicio na sentenza do 23 de novembro de 2009, ditada polo Xulgado do Contencioso-Administrativo nº 3 de Pontevedra, está totalmente superado.

Para rematar conclúe que “evidentemente, se non se iniciaron as obras de construción, tras ter transcorrido sobradamente o prazo de seis meses establecido na sentenza, e se tampouco se terminaron tendo transcorrido máis de 3 anos para a súa finalización, o Concello estaría obrigado a declarar a caducidade da licenza.”

Para Luita Verde este acordo aínda que tarde, con tempo non era, despois de máis de dez anos de incumprimento da dita sentenza xudicial e agora só espera que o concello acorde así mesmo e na máis brevidade o inicio do expediente de caducidade solicitado por este colectivo ecoloxista o 14 de marzo de 2019 das dúas licenzas que, con datas 12-02-2001 e 09-06-2003, a Comisión de Goberno do Concello de Moaña acordou concederlle 50 e 52 vivendas adosadas respectivamente a Construcciones Mirón y Agarvi SL no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, por incumprimento manifesto das obrigas de edificación e urbanización simultánea das mesmas.

Luita Verde salienta que hai máis de dez anos que non hai actividade no lugar, medio cento de vivendas aínda están sen construír, unha boa parte das restantes están a media construción, e unha minoría están habitadas sen licenza de primeira ocupación e sen servizos, resultado dun fracasado proxecto elitista, especulativo e impactante no medio ambiente, na paisaxe e na auga como recurso, procedente de finais de pasado século onde, en plena “burbulla urbanística e inmobiliaria”, se recualificaron 95 has. – 64 has. para o campo de golf como solo rústico ordinario e 31 has. divididas en sectores e unidades de actuación para a urbanización como solo urbanizable – de solo clasificado anteriormente como non urbanizable de protección forestal, e que, por engadido e para máis agravio, no dito sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, só está á espera da salvación económica a través da entrada de “fondos buitre”.

A burbulla urbanística acaba coa Carballeira de Franco

O pasado 16 de setembro de 2020 o Colectivo Ecoloxista Luita Verde presentou escrito a rexistro ao sr. alcalde presidente do Concello de Cangas, á xefatura territorial da Consellería de Medio Rural, á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura e Deporte e á Demarcación Sur de Augas de Galicia, onde expoñíamos que no lugar da Rúa, parroquia de Coiro, concello de Cangas, en solo non urbanizable común segundo as vixentes Normas Subsidiarias de Planeamento do Término Municipal de Cangas, estase a levar a cabo grandes desbroces e cortas de arborado que están a afectar o contorno do lugar coñecido como a Carballeira de Franco ou Carballeira da Rúa.

Que este lugar está en terreo forestal con arborado e dentro del de grande valor biolóxico, paisaxístico e ambiental formado por varios exemplares adultos e de envergadura de carballo, vestixio histórico da antiga carballeira que predominaba na zona entre os lugares da Rúa e A Pedreira, digno de protexer e conservar, onde ademais calquera intervención ten que adecuarse ao contido no artigo 92 dos aproveitamentos madeireiros da Sección 2ª dos aproveitamentos en montes de xestión privada da dita Lei 7/2012, do 28 de xuño, de montes de Galicia que no punto 1 dispón que os propietarios de terreos forestais privados que desexen realizar aproveitamentos de madeira ou leña terán que solicitar a preceptiva autorización do órgano inferior competente en materia forestal por razón do territorio.

Que a Carballeira de Franco acolle así mesmo o achado arqueolóxico da Carballeira de Franco (GA36008ACH10), onde se atoparon materiais cerámicos e líticos de adscripción cultural variada – indeterminado, calcolítico e moderno – e que está ubicado na proximidade doutro, o de Cornelló (GA36008ACH22), onde se atoparon así mesmo materiais de adscripción cultural medieval, incluidos no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia, onde segundo o artigo 45 de Réxime de intervencións no contorno de protección da LEI 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia, dispón que as intervencións que se realicen no contorno de protección dos bens declarados de interese cultural e catalogados deberán contar coa autorización da consellaría competente en materia de patrimonio cultural.

Tendo en conta que as intervencións que se está a levar a cabo na actualidade no contorno de protección do achado da Carballeira de Franco afectan directamente cando menos ao apartado d do punto 1 de dito artigo 45 da LEI 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia, e probablemente a varios dos apartados restantes no futuro tendo en conta que nesta zona, entre a Carballeira de Franco e Cornelló, se pretende planificar o Centro de Alta Resolución (CAR) do Morrazo a nivel sanitario, necesita polo tanto a correspondente autorización da Consellaría de Cultura a través da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural.

Que a Carballeira de Franco acolle tamén un tramo do antigo “camiño real” que conectaba os lugares da Pedreira e A Rúa coa ribeira do rego das Saíñas, de grande valor así mesmo etnográfico e etnolóxico, digno tamén de protección e conservación.

Que, por outra banda, a zona está formando parte da conca do rego das Saíñas, tendo parte tributaria das súas augas e mesmo nacementos de mananciais, en especial no lugar de Cornelló, que poderían ver comprometido o seu caudal de auga no futuro diante de futuribles movementos de terras e que parte está integrada dentro dos 100 metros da zona de policía nas que se condiciona o uso do solo e das actividades que se desenvolvan dacordo co artigo 78 do Reglamento do Dominio Público Hidráulico onde para realizar cualquer tipo de construcción en zona de policía de cauces, esixirase a autorización previa ao organismo de conca, a menos que o correspondente Plan de Ordenación Urbana, outras figuras de ordenamento urbanístico ou plans de obras da Administración, houberan sido informados polo organismo de conca ou houberan recollido as oportunas previsións formuladas ao efecto.

Ao final Luita Verde solicitou a comprobación dos feitos, a apertura se procede dun expediente sancionador, que se apliquen os contidos dictados no artigo 92 dos aproveitamentos madeireiros da Sección 2ª dos aproveitamentos en montes de xestión privada da Lei 7/2012, do 28 de xuño, de montes de Galicia, no artigo 45 de Réxime de intervencións no contorno de protección da LEI 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia e no artigo 78 do Reglamento do Dominio Público Hidráulico e a efectiva protección e conservación dos valores paisaxísticos, ambientais e culturais asociados ó contorno da Carballeira de Franco.

A día de hoxe non nos respondeu nengunha das catro administracións públicas e o que é de dominio público é que non se paralizaron as cortas senón todo o contrario, producíndose a corta da totalidade da carballeira presente no lugar.

Para Luita Verde esta corta a matarrasa, á parte do impacto e a agresión ambiental realizada, non é máis que unha mostra da burbulla urbanística na que está inmerso o concello de Cangas desde hai anos.

Ao tanto temos que lembrar que hai ao redor de vinte anos, unha das alternativas ao proxecto de construción da vía rápida do Morrazo, ao que nos opoñíamos varias organizacións e colectivos naquel momento, era a construcción dun hospital comarcal que, entre outros motivos, evitara ao máximo os desplazamentos da veciñanza por estrada a tal fin fóra da comarca.

Ao final a dita estrada, en forma de corredor de alta capacidade construiuse a mediados da década pasada, tendo o seu enlace con Cangas precisamente riba da conca do rego das Saíñas e ao carón de onde se pretende proxectar agora o citado Centro de Alta Resolución do Morrazo, esquecendo totalmente o proxecto do hospital comarcal e desaparecendo unha oportunidade histórica de consecución desta necesaria infraestrutura, reivindicada pola colectividade morracense.

Posteriormente, a principios desta década, construiríase o hospital Álvaro Cunqueiro en Vigo, o que provocaría unha maior dependencia sanitaria cara esta cidade para os veciños e veciñas dos concellos do Morrazo e, por engadido, máis gravosa por estar o novo hospital lonxe do centro urbano da cidade, ao contrario do POVISA, o outro hospital de referencia utilizado pola veciñanza da comarca.

Por último desde hai uns anos están a intentar convencernos da construcción do dito Centro de Alta Resolución, que non deixa de ser un “hospital sen camas”, como solución ao “afogamento” que se está a producir na área sanitaria de Vigo, precisamente pola súa excesiva centralización. Ao tanto os concellos de Moaña, Bueu e Cangas presentaron terreos nos seus respectivos PXOM cara a consecución desta infraestrutura, decidíndose finalmente pola opción do último municipio.

A fórmula para levar a cabo a construcción do dito CAR, de ao redor de 6.000 m², a través da cesión de terreos por parte dunha empresa inmobiliaria, Amgecabe, a cambio de que esta poida construir ao redor de 25.000 m² máis polos arredores e unha grande área comercial, lembra as argucias especulativas de antano de auténtico “axente urbanístico”, que rematou estourando en forma de “burbulla” insustentable a finais da década pasada e unha das principais responsables da posterior crise económica e financieira a nivel estatal.

Por se non fora pouco, o equipo de goberno municipal, ou parte del, pretende realizalo pola vía rápida a través dunha modificación puntual das vixentes normas subsidiarias de planeamento urbanístico.

Luita Verde salienta que mentras isto se produce e é obxeto mesmo de debate e polémica entre a clase política, é inxustificable que se producira e con total impunidade a corta e a matarrasa da Carballeira de Franco, o que está a amosar que detrás disto só prevalecen intereses políticos partidistas e económicos asociados á burbulla urbanística na que segue inmerso o concello de Cangas, por riba dunha correcta ordenación do seu territorio e que teña ademais en conta a debida protección cultural e ambiental. Advirte que o borrador do PXOM en trámite tampouco axuda a corrixilo senón todo o contrario, promove unha maior desprotección e un notable e insustentable incremento edificativo.

Luita Verde non está en contra dun centro sanitario integral que nos poida dar a atención debida e necesaria á veciñanza do Morrazo, mais dubida que este poida ser a través do dito CAR, do lugar onde se pretende construír e do modo en que se está a xestionar. Por outra banda, salienta que o deseño dos CAR entraron dentro do que se denominou “burbulla hospitalaria” noutras comunidades autónomas e está tamén dentro da planificación que acá está a levar a cabo a Xunta de Galicia, grandes centros e privatizacións encubertas.

Cultura expedienta o concello de Cangas pola agresión directa ao castro da Igrexiña

A través dun documento asinado o pasado 11 de setembro de 2020 pola Valedora do Pobo, se nos informa que trala nosa queixa pola falta de resposta da Consellería de Cultura e Turismo á denuncia presentada o pasado 8 de febreiro de 2020 polo Colectivo Ecoloxista Luita Verde pola agresión directa ao Castro da Igrexiña, na parroquia do Hío, conculcando a Lei 93/2015, de 1 de outubro, do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas, a dita Consellería remitíu finalmente a información solicitada respostando que unha vez consultada a Xefatura Territorial da Consellería de Cultura e Turismo de Pontevedra, esta manifestou que, como consecuencia da denuncia formulada por Luita Verde o 8 de febreiro, aperturouse un expediente de dilixencias informativas co número VI.PO.019.20, requeríndose información ao concello de Cangas, quen respondeu aportando copia da licenza municipal de apertura de quioscos desmontables outorgada no expediente municipal 2562/2019, así como da autorización da Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda da Xunta de Galicia.

Para as citadas actuacións se nos informa finalmente que non consta que se teña solicitado autorización da dita Xefatura Territorial e que polo tanto se procedeu á incoación do dito expediente ao concello polo outorgamento de licenza municipal sen contar coa previa e preceptiva desta Consellería de Cultura e Turismo.

En base a ese expediente informativo incoado pola Xefatura Territorial da Consellería de Cultura e Turismo de Pontevedra, o Concello de Cangas nos contesta agora a través dun comunicado asinado polo alcalde do pasado 5 de outubro de 2020 con referencia ao escrito de denuncia presentado así mesmo por Luita Verde neste Concello con data 11.02.2020, remitindo a documentación que consta neste Concello así como os informes da inspección de obras deste Concello de data 16.06.2020, e o técnico municipal de datas 24.01.2020 e 10.03.2020 respectivamente, para o noso coñecemento e efectos oportunos.

En resposta a esta contestación e a documentación presentada polo Concello de Cangas, Luita Verde presentou onte 8 de outubro de 2020 o correspondente escrito a rexistro dirixido ao sr. alcalde presidente solicitando que, en plenas competencias municipais e amparado na legalidade que lle confire en materia de ordenación urbanística e de protección do patrimonio cultural o Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do Término Municipal de Cangas, este concello proceda a paralización da concesión de máis licenzas de apertura, a prohibición da instalación do quiosco de praia e a retirada da conexión dos servizos de auga e saneamento solicitado polo seu promotor dentro da área de protección integral do xacemento arqueolóxico do Castro da Igrexiña.

Así mesmo solicitou que se presente a solicitude por parte deste Concello de Cangas á Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda de revogación da resolución sobre a solicitude de autorización para a instalación dun quiosco desmontable na zona de servidume de protección do dominio público marítimo-terrestre na praia de Nerga, no termo municipal de Cangas (Pontevedra) Expediente: A-PO-2019/247Q

Baseouse en que diante da consulta realizada pola Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda ao concello na tramitación previa da solicitude de autorización de instalación do quiosco de praia, o arquitecto municipal omitiu deliberadamente no seu informe de 24.01.2020 que o lugar da instalación solicitada do quiosco ademais de estar calificado urbanísticamente en solo non urbanizable de protección de costas, tamén o está en solo non urbanizable de patrimonio histórico segundo as vixentes Normas Subsidiarias de Planeamento correspondente á área de protección integral do xacemento arqueolóxico do Castro da Igrexiña -dentro do propio recinto castrexo e na inmediación de varias pedras con gravados rupestres-, incluido así mesmo no Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do Término Municipal de Cangas, co que iso implica de prohibición da instalación do dito quiosco de praia como da súa actividade hostaleira, polo grao de protección integral do dito xacemento.

En que posteriormente e, cando a Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda xa resolvera autorizar a instalación do quiosco de praia no lugar, o mesmo arquitecto municipal copia e calca o mesmo informe de 24.01.2020 mais desta vez engade no último parágrafo que a parcela obxecto de informe emplázase dentro do ámbito de protección do ben catalogado “Castro e petróglifo da Igresiña” no seu informe do 10.03.2020 a través do departamento de urbanismo.

En que o Concello de Cangas ao final pretende ocultar as súas directas competencias ante o expediente informativo incoado pola Consellería de Cultura e Cultura pola licenza municipal de apertura do dito quiosco de praia sen a previa e preceptiva atutorización da mesma, amparándose nunha resolución de autorización dictada pola Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda favorable á instalación do quiosco de praia desmontable no lugar, cando é o propio concello o que ten ao final a competencia exclusiva de non conceder a licenza municipal de apertura do dito quiosco de praia baseandose na protección cultural e integral do lugar onde se ubica que lle confire o catálogo complementario das normas subsidiarias de planeamento, feito que non o fixo no ano 2019 outorgándolle unha primeira licenza urbanística de instalación e conexión dos servizos de auga e saneamento ao promotor do quiosco e permitindo así mesmo que o voltara a instalar na tempada de verán deste 2020, feito este último denunciado por este colectivo o pasado 21.08.2020 e despois de que xa advertiramos que podía suceder na denuncia do pasado 11.02.2020, nos escritos presentados rexistro e dirixidas ao sr. alcalde presidente do concello.

En que esta situación ameaza con sosterse no tempo tres anos máis, habida conta que a Resolución dictada pola Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda outorgou a autorización de instalación do dito quiosco ao seu propietario para a tempada de verán dos anos 2020, 2021, 2022 e 2023.

En que tendo en conta que o Castro da Igrexiña está así mesmo incluído no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia e que calquera actuación no seu ámbito de protección necesita a correspondente autorización da Consellería de Cultura e Turismo segundo a LEI 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia, é o propio Concello de Cangas o que, a sabendas da existencia dunha actividade que afectaba a un ben cultural catalogado no seu concello, tiña que haberse dirixido a dita Consellería para solicitar o seu informe preceptivo e autorización sectorial, feito que lamentablemente tampouco sucedeu e daí tamén a orixe do expediente de dilixencias informativas ao concello por parte da Xefatura Territorial da Consellería de Cultura e Turismo de Pontevedra.

En que segundo o apartado e) do art. 130 da dita LEI 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia, o outorgamento de permisos, licenzas ou autorizacións municipais sen a autorización previa da consellaría competente en materia de patrimonio cultural para calquera intervención en bens de interese cultural ou catalogados ou nos seus contornos de protección ou na súa zona de amortecemento, cando esta sexa preceptiva, está considerada unha infracción grave.

Luita Verde advertíu finalmente que, de seguir esta reiterada actitude a nivel funcionarial como administrativa por parte deste Concello de Cangas, pode incurrir no suposto delito de prevaricación por omisión de competencias co que iso implica para o persoal implicado.

Luita Verde presentou ao mesmo tempo hoxe 9 de outubro de 2020 outro escrito dirixido á Xefatura Territorial da Consellería de Cultura e Turismo de Pontevedra solicitando así mesmo a paralización definitiva da actividade do quiosco de praia dentro da área integral de protección do Castro da Igrexiña, a apertura dun expediente sancionador ao promotor da instalación do quiosco e ao Concello de Cangas por concederlle licenza municipal de apertura sen a previa e preceptiva autorización desta Consellería de Cultura e Turismo e a restauración ambiental dos terreos ao seu estado anterior.

Por outra banda soliticou tamén que se presente a solicitude por parte desta Consellería de Cultura e Turismo á Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda de revogación da resolución sobre a solicitude de autorización para a instalación dun quiosco desmontable na zona de servidume de protección do dominio público marítimo-terrestre na praia de Nerga, no termo municipal de Cangas (Pontevedra) Expediente: A-PO-2019/247Q

A burbulla eólica e o parque eólico no Morrazo

Na actualidade, en plena pandemia sanitaria que comporta e coincide cunha nova crise económica, a través dos medios de comunicación estase tentando convencer a poboación da existencia dunha burbulla eólica na Galiza ao existiren proxectos que duplican a potencia actual en megavatios.

Para a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo, esta burbulla da que se fala agora desde os medios, existe pero non agora, senón desde finais da década pasada, coincidindo co inicio da anterior crise económica, no ano 2008, cando o bipartito PSOE-BNG gobernaba a Xunta e adxudicara provisionalmente un concurso eólico, que despois de ser recorrido ante a xustiza, foi finalmente aprobado polo Partido Popular asignando 2324 mw de potencia na resolución do 20 de decembro de 2010.

Este concurso eólico está baseado nun plan sectorial aprobado no ano 1997 que carece da correspondente avaliación ambiental estratéxica no seu conxunto á que obriga a lei desde o ano 2006, despois de que a implantación da enerxía eólica na Galiza causara un grande e moitas veces irreversíbel impacto ambiental no territorio. Así a implantación dos máis de 100 parques eólicos e ao redor de 4.000 aeroxeradores nas áreas de maior potencial eólico de Galiza xa causaran importantes danos a nivel paisaxístico, ecolóxico e cultural nos montes da fachada atlántica, desde a Mariña Luguesa ata a Costa da Morte e pasando por grande parte da área occidental da Dorsal Galega.

A partir do anos 2005, cando remata a instalación destes parques eólicos, perdeuse unha oportunidade histórica de tentar modificar as políticas e a xestión técnica da implantación das enerxías renovábeis na Galiza, paralizando a construcción de novos parques eólicos e apostando por unha xestión máis sustentábel baseada na repotenciación e modernización do xa instalado, na diversificación das enerxías, na autoxestión e sobre todo na eficiencia e aforro enerxético.

Por desgraza, isto non sucedeu, e a aposta do goberno galego foi seguir co mesmo modelo produtivista, competidor e externalizador de recursos naturais, xa que, como é coñecido, Galiza é un territorio con excedente de produción de electricidade, en especial da derivada do sector eólico e o hidroeléctrico, que exporta fóra da comunidade sen a penas compensación. Máis ben todo o contrario, xa que isto resulta gravoso para o propio territorio tendo en conta do dano ambiental e as facturas da electricidade da poboación que non se ve diminuida malia soportar as consecuencias da produción.

A guerra de intereses económicos e empresariais, ligado ás preferencias dos gobernos políticos de turno, que comezaron co concurso eólico non son máis que unha mostra do gorentoso negocio que supón este sector e da burbulla eólica que existe dende a súa aprobación, acelerada na actualidade despois de aprobar a Xunta no ano 2017 a lei de fomento de implantación de iniciativas empresariais, coñecida polos movementos sociais e ecoloxistas como “lei da depredación”.

Esta lei simplifica os procesos de tramitación e a avaliación ambiental dos proxectos empresariais e sérvese dunha falta de protección ambiental na maioría do territorio galego, que non chega ao 12% da súa totalidade protexido, promovido pola propia Xunta de Galiza que se nega a ampliar a rede galega de espazos naturais protexidos e máis en concreto a Rede Natura, da que esta Plataforma xa solicitou no 2012 a inclusión dun novo Lugar de Importancia Comunitaria (LIC) a nome de Montes e Carballeiras do Morrazo, que integrara os espazos naturais dos Montes do Morrazo e o Carballal de Coiro, máis outros ampliables.

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo lembra que entre os 91 parques proxectados polo territorio galego polo aínda vixente concurso eólico, foi incluído o parque eólico de Pedras Negras. Este parque eólico estaría situado na parte máis alta, entre os 450 e os 600 m. de altitude sobre o nivel do mar, cunha superficie total de afectación de 1725 has. en terreos de grande valor paisaxístico, ambiental, cultural, social e económico do espazo natural dos Montes do Morrazo, protexido segundo as daquela vixentes normas subsidiarias de planeamento da provincia de Pontevedra e, na actualidade, aínda clasificado como solo rústico de especial protección de espazos naturais polos concellos de Marín, Moaña e Vilaboa a través dos seus respectivos PXOM.

Nel se proxectaron 17,9 kilómetros de lonxitude de vías de acceso, dos que 13,48 km. serían viais de nova construción con maquinaria pesada dun ancho de 6 metros, para a instalación de 14 aeroxeradores de 175 metros de altura, con 119 metros de fuste e 112 metros de diámetro de rotor, cunha cimentación de cada aeroxerador de 20 m. de diámetro baixo unha explanada e plataforma de montaxe dunhas dimensións mínimas de 46 x 60 e cunhas afeccións de 70 x 92 m., máis a posta en funcionamento dunha subestación eléctrica de 66×20 KV.

A afección na fase de construción era moi negativa a nivel xeolóxico, biolóxico, edáfico, hidrolóxico, cultural e arqueolóxico, á parte da paisaxística entre as rías de Vigo e Pontevedra, cos altos dos montes Formigoso, Gagán, Coto do Home e as serras Basil e Domego, a contorna forestal e arqueolóxica de Chan de Arquiña e Os Lagucheiros, e a conca de nacemento da ribeira dos regos da Fraga, Neibó-Loira, Río Maior e Miñouva, con hábitats naturais prioritarios e fauna e flora silvestre endémica e de interese comunitario.

Alén disto, cómpre salientar a súa incompatibilidade cos usos tradicionais como son os forestais e do aproveitamento multifuncional do monte comunal, dos mananciais de auga, como así mesmo a práctica de certas actividades sociais como por exemplo o voo do parapente, ao que habería sumar a afección a visual e acústica a escasa distancia de núcleos de poboación humana e a máis que probable elevada mortandade de fauna, en especial de aves e morcegos, na fase de funcionamento do propio parque.

A oposición ao final a este proxecto na comarca foi moi grande, rexistrándose na súa fase de información pública, entre decembro do 2012 e xaneiro do ano 2013, miles de alegacións cidadanas na súa contra, a dos propios concellos afectados e a presenza así mesmo de varios centos de persoas en distintos actos reivindicativos como, por exemplo, as previas e sucesivas marchas in situ polas zonas afectadas organizadas por esta Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo.

Desde aquela o proxecto, promovido pola empresa Enel Green Power España S.L., vencellada coa multinacional italiana ENEL e a española ENDESA, está paralizado e non temos novas oficialmente do mesmo pois a Consellaría de Economía e Industria non respondeu ata agora ás alegacións presentadas, aínda que se sabe polos medios de comunicación que a dita empresa adxudicataria seguía interesada no proxecto.

Cómpre tamén quitarlle a máscara ás grandes empresas eléctricas que pretenden agora pasar con grandes campañas publicitarias detrás por ecoloxistas, cando a súa aposta polas enerxías renovábeis non é froito da preocupación polo medio, senón unha adaptación a este e a un futuro sen materias primas para manter o seu gorentoso negocio. Por iso, no canto de faceren campañas a prol do consumo responsábel de enerxía e apostar pola redución deste, o que venden é que van ser capaces de manter o insustentábel nivel de consumo enerxético actual sen que isto teña consecuencias sobre o medio.

O consumo enerxético debería reducirse como mínimo aos niveis dos anos noventa do século pasado, que é cando se comeza a debatir a nivel internacional as actuacións contra os perniciosos efectos negativos da mudanza climática, tendo en conta por outra banda que xa se sabía dela cientificamente desde mediados de século e que xa comezaba a ser preocupante na década dos anos setenta.

A experiencia desta última pandemia sanitaria que estamos a sufrir a nivel planetario, de orixe zoonótica e relacionada probablemente con grandes desequilibrios ambientais a través da progresiva perda de hábitats naturais e biodiversidade por causa humana, debería servirnos de lección de que cómpre mudar xa as nosas actitudes antropocéntricas e globalizadoras para centrarnos nun futuro baseado na acción local e no efectivo respecto pola nosa contorna ambiental.

Por todo isto, para a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo o parque eólico de Pedras Negras ten que desaparecer definitivamente da planificación eólica a nivel autonómico e substituilo pola autoxestión dos recursos naturais a nivel local, fóra de grandes proxectos en espazos naturais e libre de monopolios empresariais.

A Valedora do Pobo requírelle ao Concello de Moaña o expediente de caducidade das licenzas de obra da Urbanización Residencial Golf Domaio

A Valedora do Pobo, María Dolores Fernández Galiño, informounos ao Colectivo Ecoloxista Luita Verde en documento asinado o pasado 4 de setembro deste 2020 que trala falta de resposta por parte do Concello de Moaña ás recomendacións formuladas desde esa institución os días 4 de febreiro, 27 de abril e o 3 de xuño deste ano nas que se dirixiu nos seguintes termos “Que se proceda á inoación do expediente de caducidade de licenzas de obras no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, no Concello de Moaña e que se resolva nos plazos legalmente previstos.”, advertía ao concello que, a partir dese día no suposto de non recibir da Administración afectada a resposta aínda pendente no prazo de 5 días, entendería desatendida a obriga legal contida no artigo 32.2 da Lei 6/1984, de 5 de xuño, da Valedora do Pobo, e rexeitada de xeito tácito a resolución.

Por iso, procedería de acordo co disposto no artigo 32.2 da citada Lei, que sinala que se non se obtivara unha xustificación adecuada para a non actuación de acordo co indicado, o asunto incluirase no Informe Anual ou Especial correspondente, con mención do nome ou nomes das autoridades ou funcionarios que persistan na actitude hostil e entorpecedora das súas funcións, de considerarse que era posible unha solución positiva e esta non se dera. Así pois, no mencionado Informe dirixido ao Parlamento de Galicia subliñaríase esta circunstancia.

Malia que a Valedora do Pobo sinala no final do seu escrito que se poñería en contacto con Luita Verde unha vez que o citado concello lle remita a resposta, dándonos conta da súa actuación, mentras o goberno municipal BNG-PSOE, ao igual que outros anteriores e de distintas cores políticas, é cómplice unha vez máis desta operación claramente especulativa e fraudulenta que ten a orixe nas datas 12-02-2001 e 09-06-2003 cando a Comisión de Goberno do Concello de Moaña acordou concede-la licenza de obra de 50 vivendas Exp. 139/2000 e 52 Exp.81/03 respectivamente a Construcciones Mirón y Agarvi SL no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio.

O requerimento por parte da Valedora xa é o terceiro desde que o 9 de agosto de 2019 iniciara ante o concello as accións oportunas mais a falta de resposta por parte do concello de Moaña sucede na realidade desde hai case 18 meses cando Luita Verde solicitou a Rexistro por escrito dirixido ao Concello de Moaña o xoves 14 de marzo de 2019 a aplicación do artigo 145 da Lei 2/2016, do 10 de febreiro, do solo de Galicia e o inicio do expediente de caducidade das licenzas de obra concedidas e así mesmo a paralización das obras de construcción e a suspensión dos usos que destas se derivan, polo deterioro ambiental da paisaxe, do medio e dos recursos naturais como é a auga.

O escrito presentado daquela baseouse en que con datas 14-08-2000, 09-10-2000 e 12-03-2001 a través de alegacións e un Recurso Potestativo de Reposición presentado por Luita Verde advertiuse ao Concello de Moaña da manifesta ilegalidade da concesión de calquera licenza de construcción do Plan Parcial S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, polos incumprimentos da legalidade vixente indicado no informe do Arquitecto Técnico Municipal Alfonso Lage Pérez, do que a Comisión de Goberno non fai caso, e que basicamente vén dicir que non se pode edificar sen antes urbanizar e como moito só poderá outorgarse a correspondente licencia de obras sempre que se asegure a urbanización simultánea da urbanización e edificación.

Que o informe do Arquitecto municipal Gumersindo Ferro Pichel, de data 24-01-2008, di que a maioría das vivendas non estan iniciadas e ningunha rematada, e das obras de urbanización estímase que está executado únicamente un 50% do total da urbanización, polo que, por resolución da Alcaldía nº 31/2008 e 32/2008 de 28-01-2008, acordouse a incoación de expediente de caducidade.

Que o 12-01-2010 o Alcalde de Moaña, Xosé Manuel Millán, sen ningún apoio nin argumento legal, adoptou a Resolución 18/2010 pola que declara a caducidade dos expedientes de caducidade das licenzas outorgadas o 12-01-2001 e o 09-06-2003, e deixar sen efecto as medidas cautelares adoptadas de paralizar as obras de construcción e a suspensión dos usos que destas derivase.

Que con data 13-09-2018, a suposta sociedade Agrupación de Interés Económico-Urbanización Golf Domaio, creada polos propietarios das poucas vivendas ilegais rematadas ao amparo das licenzas concedidas con data 12-02-2001 Exp. 139/2000, convoca unha reunión nas instalacións do club de golf Ría de Vigo onde, asistidos polo bufete de abogados Auren, na mesma hai membros do Consejo Rector de la Junta de Compensación e se confirma novamente a paralización das obras de Urbanización e a imposibilidade da urbanización do S.A.U A-7, plantexando a constitución dunha Agrupación de Interese Económico co obxetivo da venta global das parcelas do sector B a un “inversor”, por non dicir “fondo buitre”, para recaudar fondos e poder urbanizar e así mesmo legalizar as súas vivendas.

Que na Asamblea Xeral da Xunta de Compensación da Unidade de execución “Residencial Golf Domaio S.A.U. A-7 do 15-07-1994, acordouse polo 100% dos membros o Proxecto de Compensación e o Aproveitamento edificable correspondente ao Concello de Moaña, dito aproveitamento acordase sustituilo polo pago en metálico do importe que se valora a cesión e que se estima en 200 millóns de pesetas (1.202.024,21€), con data 28-05-1998 foi aprobado polo Pleno do Concello. A día de hoxe -na actualidade un ano máis-, a Xunta de Compensación soamente pagou 76.500.000 pesetas (459.774,26€), e o resto tería que estar pagado o 29-12-2001.

Que despois de máis de 16 e 18 anos da concesión das licenzas -na actualidade un ano máis-, non hai aval das obras de urbanización das 102 vivendas e, por engadido, a maioría das mesmas non están executadas, soamente o están unha ducia delas que representa menos do 10% do total, despois hai un lote que non chega ao medio cento que están iniciadas sen rematar e o restante está sen construír, polo que se incumpre as obrigas de edificación e urbanización simultánea, nin existe conexión de abastecemento e saneamento de auga nin informes ao tanto da empresa concesionaria Aqualia, e dende hai 8 anos nin existe a mínima obra de continuidade.

E que, polo contrario, o que sobresae por toda a área urbanizable é o máis absoluto deterioro ambiental con paquetes de vivendas pantasma sen rematar, viales cubertos pola vexetación, con varios focos de verteduras incontroladas de lixo e entulleiras ás súas beiras, e con boa parte das parcelas sen construír a rebousar de matogueira e de eucaliptal, cun exceso de biomasa pirófita con alto risco de propagación de lume forestal máis de especies altamente invasoras como, en especial, a herba da pampa.

Axuntamos fotografías da urbanización realizadas no momento da presentación do escrito de solicitude das caducidades das licenzas de obras, onde se observa con toda crudeza a situación de abandono e degradación das obras de urbanización no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, no caso meirande de especulación urbanística existente ata a actualidade no Morrazo e un dos máis graves a nivel galego, que comezou a xestarse nos inicios dos anos noventa do século pasado na parroquia moañesa de Domaio coa construcción do campo de golf e posteriormente coa urbanización anexa a través de Plans Parciais, onde se recalificou 95 has. de solo rústico de protección forestal en 64 has. para o campo de golf como solo rústico ordinario e 31 has. para a urbanización como solo urbanizable, entre as concas e ribeiras dos ríos da Freixa e Miñouba.

Luita Verde esixe a retirada inmediata do chiringuito do Castro da Igrexiña

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde, dado que é de dominio público que o chiringo que está instalado no Castro da Igrexiña, no lugar das Eiras, na parroquia do Hío, non ten a preceptiva licenza municipal, esixe ao Concello de Cangas a paralización inmediata da actividade do chiringo e a retirada da súa edificación xunto coas cadeiras e as mesas máis as conexións eléctricas e de abastecemento de auga da área de protección integral do castro da Igrexiña, a apertura dun expediente sancionador e a restauración ambiental dos terreos ao seu estado anterior, tal e como lle solicitou por escrito a rexistro electrónico o pasado venres 21 de agosto dirixido á alcaldía.

Ao propietario do dito chiringo respóstalle que non só vale con ter a autorización de Costas do Estado ou da Consellería de Medio Ambiente -Luita Verde non comparte a autorización sectorial desta consellería á que tamén se dirixiu por escrito o pasado 8 febreiro denunciando os feitos dentro do castro e solicitando así mesmo a retirada do chiringo- senón que ten que ter sobre todo a da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural a través da Consellería de Cultura e Turismo, ao estar a edificación dentro dun ben integrado dentro Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia. E por engadido, do propio Concello de Cangas, que á parte da concesión da correspondente licenza urbanística tamén ten as directas competencias a nivel de protección cultural ao estar o dito xacemento así mesmo integrado dentro do Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do concello de Cangas.

Por outra banda respóstalle que dito chiringo está ubicado dentro da área de protección integral do dito castro, ou sexa, dentro da propia estrutura do xacemento castrexo, onde só son autorizables basicamente as actividades de investigación, valorización, mantemento, conservación, consolidación e restauración, mais é cuestión distinta a de outros establecementos parecidos nas proximidades aos que pretende meter na súa mesma situación, cando na realidade eses chiringos están ubicados na súa maioría na área de protección de cautela ou de respeto ao redor da área integral, ou sexa por fóra na periferia do dito asentamento castrexo, co que iso implica que, malia que teñan que ter tamén a correspondente autorización a nivel cultural, as restriccións de usos autorizables son por outra banda moito menores e menos aínda se están en zonas de amortecemento, onde só se necesita autorización se é obra maior.

Respóndelle así mesmo que non é xustificación para eximilo de afección que a parcela onde ubicou o chiringo xunto co mobiliario está a 50 metros dun suposto “altar de sacrificios” ou a 20 metros dunhas “rochas con gravados”, senón que esta forma parte do conxunto do recinto interior do castro como ben catalogado e que as rochas con gravados rupestres que ademais, unha vez catalogadas, están clasificadas como Ben de Interese Cultural de Galicia, ou sexa coa maior figura de protección cultural a nivel autonómico, están espalladas ao redor de toda a zona onde ubicou o dito establecemento e mobiliario, a menos distancia da que di e mesmo unha xusto ao carón do propio chiringo.

Luita Verde salienta que ao tanto, ata hai dous anos, o lugar onde se ubicou o chiringo estaba cuberto por unha tupida vexetación natural e arbustiva costeira, en especial abruñeiros (Prunus spinosa), chuchameles (Lonicera periclymenum) e silveira ( Rubus ulmifolius), que ademais de formar parte da paisaxe e da contorna como corredor natural anexo á Zona de Especial Conservación do Espazo Natural Protexido da Costa da Vela, tamén facía a función protectora dos propios elementos culturais a protexer do castro, e entre eles as pedras dos gravados.

A costa das obras previas á instalación do chiringo, esa vexetación natural protectora foi eliminada completamente por desbroce e o propio solo escavado, removido, explanado e cuberto cunha grava branca, cunha afección directa na propia estrutura do castro e as propias pedras cos gravados, parte delas ao raso do chan, así mesmo desprotexidas e mesmo algunha danada polo paso da maquinaria. Posteriormente a instalación posterior do chiringo redundou na súa afección coa instalación da edificación e o mobiliario no anteriormente obrado e, por engadido, sen as suficientes garantías de control e respeto polos bens culturais existentes ao seu redor.

Luita Verde aclara que non está a realizar as denuncias sobre os feitos acontecidos co asunto do chiringo por un simple capricho nin por un afán de ataque persoal senón en defensa da protección dun ben cultural e arqueolóxico diante da última agresión sufrida por este e na parte mellor conservada da súa estrutura no recinto superior, despois de ser afectado de xeito continuado, crítico e severo, tanto na súa integridade como no contorno, principalmente por cuestións urbanísticas nas últimas tres décadas, afectando ás tres fases distintas contidas no mesmo xacemento, o asentamento castrexo, os petróglifos de arte rupestre e as edificacións de salgadura romana, adscrito culturalmente á Idade do Ferro e Romana.

Malia que a directa responsabilidade da instalación ilegal do chiringo co seu mobiliario na área de protección integral do castro e da actuación lesiva que iso supuso para a súa integridade física e os bens inmobles presentes, é evidentemente que foi do seu propietario, maior irresponsabilidade é a incompetencia das administracións públicas, Dirección Xeral de Patrimonio Cultural e Concello de Cangas, que, sendo quen deberían ter vixiado e controlado que esa actuación non se houbera levado a cabo, polo contrario, coa súa inacción, a permitiron e, por engadido, a están permitindo a sabendas de que os feitos foron postos no seu coñecemento con antelación.

Para mostra e sen máis está o caso do alcalde de Cangas que, por moito que queira disfrazar a última hora o seu descoñecemento dos feitos, xa era plenamente coñecedor dos mesmos desde o 11 de febreiro no que desde Luita Verde lle expusemos e advertimos por escrito e a rexistro dirixido a el en persona do que alí estaba sucedendo, e do que posteriormente, en abril, xa existe, polo que agora nos enteramos, un informe da policía local advertindo de que debería obter as licenzas municipais e demais autorizacións e informes preceptivos como así mesmo .

Polo tanto de non haber denunciado agora de volta Luita Verde, isto seguiría unha vez máis oculto e co concello comodamente inactuando a costa de que a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Xunta de Galicia, que é quen ten as máximas competencias, mira unha vez máis para o outro lado mentras o propietario voltou a instalar o chiringo no castro por segundo ano consecutivo e, por engadido, aínda o ten instalado malia telo na realidade pechado e sen actividade, polo que di, por causa do coronavirus e, por engadido, coa intención de voltar a instalalo catro anos máis.

Isto vén a amosar que a desprotección cultural e ambiental non distingue de cores e gobernos políticos e representa unha auténtica burla e vergoña para un concello que na actualidade posúe máis dun cento de bens culturais e arqueolóxicos inventariados entre xacementos e achádegos, e do que o que está unha vez máis a acontecer no castro da Igrexiña é só un dos máis desgraciados exemplos cara a un abandono e desprotección xeralizado.

Luita Verde advirte ao concello que a solución non pasa ademais simplemente coa actualización do catálogo municipal de bens culturais senón que ten que pasar do simple papel, fichado e cartografiado, á efectiva protección e conservación física deses bens, comezando polos que xa están actualmente catalogados e protexidos.

Denuncia pola instalación dun chiringo de praia dentro da área de protección integral do Castro da Igrexiña

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde presentou escrito a rexistro dirixido á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Xunta de Galicia e ao Concello de Cangas denunciando a instalación dun chiringo de praia dentro da área de protección integral do Castro da Igrexiña, xacemento arqueolóxico da Idade do Ferro e Romano ubicado no lugar das Eiras, na parroquia do Hío e incluido no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia e no Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do Concello de Cangas.

Consistente nunha caseta hexagonal riba dun pavimento de madeira con ancoraxe metálica acompañado dunhas trinta cadeiras e media ducia de mesas, a dita edificación co mobiliario foi instalada, por engadido, a escasa distancia dunha rocha con gravados ao ar libre, tendo en conta ademais que no lugar, na parte máis alta do castro, están inventariadas varias rochas con insculturas polo que ademais teñen a consideración de Ben de Interese Cultural de Galicia e por tanto gozan da máxima protección como manifestacións de arte rupestre.

Por engadido no camiño de terra de acceso, a uns dez metros de distancia, así mesmo dentro tamén da área de protección integral do dito xacemento, está colocada a caixa de conexión eléctrica e un depósito plástico de almacenamento e distribución de auga.

Luita Verde expúsolle á Dirección Xeral de Patrimonio e ao Concello de Cangas que a instalación dun chiringo de venta de bebidas e comidas de praia está prohibido dentro de bens con protección integral xa que segundo a normativa da Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia como a do Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do concello de Cangas, os usos autorizables son basicamente os de investigación, valorización, mantemento, conservación, consolidación e restauración, cousa que evidentemente non se da o caso coa citada actividade hostaleira.

Polo contrario, previo á instalación do dito chiringo co mobiliario, produciuse dentro da área de protección integral do castro da Igrexiña o desbroce con maquinaria da vexetación de mato e arbustiva costeira, a escavación do terreo con movemento de terras, a explanación e a cubrición solo con grava branca para aterrazamento e a instalación de tubería subterránea para a conexión de servizos eléctricos e de augas, feitos denunciados así mesmo por Luita Verde ante a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural e ao Concello de Cangas, os pasados 8 e 11 de febreiro, respectivamente e do que non obtivemos resposta ata a actualidade.

Posteriormente, pasados os meses e ante o consentimento por falta de resposta -omisión de competencias- por parte destas dúas administracións públicas, procedeuse á instalación do dito chiringo, que era o que xa advertiamos daquela en febreiro que podía suceder, co impacto agora a maiores pola ocupación do solo coa edificación e mobiliario e, por engadido, a falta de garantías necesarias do debido respeto e control por parte dos posibles usuarios e usuarias de dito establecemento en relación cos bens culturais obxecto da protección, tanto da estrutura do asentamento castrexo como das pedras coas insculturas presentes.

Por engadido, esta non deixa de ser máis que a última agresión sufrida dentro da área de protección integral deste xacemento despois dos impactos levados a cabo nel desde os anos setenta do século pasado coa construcción de vivendas, espolio de material arqueolóxico por escavacións furtivas, verteduras de entullos, tránsito rodado,… e os feitos veñen a amosar que co paso do tempo no entanto de protexer e conservar por lei os bens protexidos, as administracións públicas competentes na materia, D.X. de Patrimonio Cultural e Concello de Cangas, están polo contrario a colaborar coa súa inacción na súa continuada e lesiva degradación.

Luita Verde salientoulle á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural que ao estar o castro da Igrexiña incluido no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia, segundo o artigo 45. Réxime de intervencións no contorno de protección da Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia, as intervencións que se realicen no contorno de protección dos bens declarados de interese cultural e catalogados deberán contar coa autorización da consellaría competente en materia de patrimonio cultural cando teñan por obxecto novas construcións e instalacións de carácter definitivo ou provisional ou as remocións de terras de calquera tipo no contorno de protección dos bens integrantes do patrimonio arqueolóxico.

E que segundo o artigo 130. Infraccións graves da Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia, terán a consideración de infraccións graves a realización de calquera intervención nun ben declarado de interese cultural ou catalogado ou no seu contorno de protección ou na súa zona de amortecemento sen a autorización previa da consellaría competente en materia de patrimonio cultural, cando esta sexa preceptiva, ou contravindo os termos da autorización concedida, e cando ocasione un dano a este ben.

Ao final e, polo exposto, Luita Verde solicitou a comprobación dos feitos, a paralización da actividade do chiringo e a retirada da súa edificación xunto coas cadeiras e as mesas máis as conexións eléctricas e de abastecemento de auga da área de protección integral do castro da Igrexiña, a apertura dun expediente sancionador e a restauración ambiental dos terreos ao seu estado anterior.

Previamente advertiu que a omisión deliberada das competencias, neste caso de protección do patrimonio cultural derivadas da Lei 5/2016, do 4 de maio, do patrimonio cultural de Galicia máis do Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do Concello de Cangas, é susceptible de delito de prevaricación administrativa omisiva e do que iso implica para as persoas que administrativamente ostentan os cargos correspondentes coas competencias a nivel autonómico e municipal.

Finalmente axuntamos fotografías dos feitos denunciados salientando por outra banda que o castro da Igrexiña tamén está integrado dentro de Solo Non Urbanizable das Costas Mariñas segundo as vixentes Normas Subsidiarias de Planeamento do Concello de Cangas e que xeográficamente está anexo á Zona de Especial Conservación do Espazo Natural Protexido pola Rede Natura da Costa da Vela, no extremo sur da enseada de Barra e a escasa distancia da praia e dunar de Nerga, onde así mesmo está catalogado o xacemento romano e medieval das salinas de Nerga, no regato das Forcadas.

Corta indiscriminada de carballos nos monte de Cela (Bueu)

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde denunciou por escrito e polo rexistro a inicios de marzo pasado no Concello de Bueu, na Xefatura Territorial da Consellería de Medio Rural en Pontevedra e na Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura e Turismo que na parroquia de Cela, concello de Bueu, entre os lugares da Costa Grande, Chan Maior, Coto do Raboiro, Devesa Nova e A Telleira, ata o límite coa parroquia de Ardán, no concello de Marín, en solo rústico de especial protección paisaxística (PXOM de Bueu) e na ribeira alta da conca do río da Pena, realizáronse varias cortas de arborado onde á parte de eucaliptal e piñeiral se levou a cabo a corta tamén de carballeira.

Que por outra banda os restos das cortas están espallados con grande cantidade de biomasa polo solo e non se respetou o paso dalgúns camiños e pistas, obstaculizados polos propios restos das cortas, outros ancheados e a maioría co pavimento removido polo paso da maquinaria pesada.

E que así mesmo afectouse directamente a área de protección dos xacementos arqueolóxicos das mámoas de Cela, (GA36004015), da mámoa de Rapadoiro (GA36004026), As Cadeliñas (GA36004025) e do achadobifaz das Chans (GA36004A02).

Polo exposto Luita Verde solicitou:

A comprobación dos feitos, a apertura dun expediente sancionador pola realización das cortas sen autorización, a paralización da corta da carballeira e do arborado autóctono, a retirada dos restos das cortas e a apertura ao tránsito de pistas e camiños de servidume.

Que dacordo dacordo coa Lei 93/2015, de 1 de outubro, do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas sexa considerado Luita Verde como interesado no procedemento e se nos dea vista do actuado, se nos comunique as incidencias que no sucesivo aconteza, se nos de audiencia antes de dita Resolución e se nos notifique esta en prazo.

Transcorridos catro meses non houbo resposta por parte das distintas administracións públicas ás que nos diriximos con esta denuncia.

Desde Luita Verde salientamos que as cortas do arborado xunto coas labores de apilado e transporte da madeira cortada, incluida a da propia carballeira e dentro boa parte dela en monte mancomunado, foron realizadas a matarrasa, cometéndose un verdadeiro atentado contra do patrimonio natural e paisaxístico ao que fai referencia a especial protección dentro do solo rústico a nivel municipal, á parte da afección á protección patrimonial dos distintos xacementos arqueolóxicos inventariados e catalogados no lugar.

Por outra banda senta un moi mal precedente de cara ao futuro sobre todo tendo en conta que a Xunta de Galicia, aproveitando o estado de alerta e confinamento social pola pandemia do COVID19, aprobou baixo publicación no DOG a exención da obriga da solicitude de autorización de corta do arborado en monte protexido para substituila por unha “declaración responsable”.

Por engadido detrás dos plans de ordenación forestais subsiste un interese de consolidación dun modelo forestalista que antepón os intereses economicistas e produtivistas a nivel industrial dos monocultivos forestais aos da protección e conservación a nivel paisaxístico, ambiental e cultural existente ao longo do territorio.

Ao tanto Luita Verde lembra que a extensa área dos montes da parroquia de Cela onde tiveron lugar as cortas de arborado, ubicada nunha zona de grande valor paisaxístico, ambiental e cultural entre os nacementos do río da Pena e do Amieiro, con áreas de ribeira, carballeira e monte baixo a matogueira ao redor dos 350 metros de altitude sobre o nivel do mar e con excelentes panorámicas da ría de Pontevedra, leva sendo obxeto de diversas afeccións ambientais nas últimas décadas, desde cortas indiscriminadas de arborado autóctono, a plantación sen control de especies comerciais de rápido crecemento ata a propia explanación e posterior creación da área recreativa de Chans, aparcamento e circuito de vehículos rodados e motorizados,…

Axuntamos fotografías realizadas nos momentos dos feitos denunciados a inicios do pasado mes de marzo, antes do estado de alerta e confinamento social polo COVID19, onde se obervan algunhas das cortas de carballeira, madeira de carballo cortada e apilada entre a de eucalipto, restos da ramada espallada polo solo e o desastroso estado dos viais tralo paso da maquinaria pesada utiizada para o transporte da madeira cortada

Agresión medioambiental no Castro da Igrexiña

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde denunciou polo rexistro e por escrito o pasado mes de febreiro no Concello de Cangas, na Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura e Turismo e na Dirección Xeral de Patrimonio Natural da Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda que no concello de Cangas, parroquia do Hío e lugar de As Eiras, en Solo Non Urbanizable das Costas Mariñas e de Patrimonio Histórico segundo as vixentes Normas Subsidiarias de Planeamento municipais e dentro da área de protección integral do xacemento da Idade do Ferro e Romano do Castro da Igrexiña (GA36008001), procedeuse á corta e desbroce de matogueira arbustiva costeira e á escavación, explanación e cubrición do solo con pedra de grava branca máis a conexión na parte traseira da obra con varios tubos de polietileno subterráneos para a conexión de servizos de auga e eléctrico coa máis que probable intencionalidade da instalación en breve dunha construción ou caseta con terraza anexa.

Que estas accións, ao carón da Zona de Especial Conservación (ZEC) do Espazo Natural Protexido pola Rede Natura da Costa da Vela, produciron un impacto severo e crítico no medio natural, coa corta e mesmo desaparición de especies costeiras, en especial da comunidade vexetal de abruñeiros (Prunus spinosa) existente na zona, agravado coa fase posterior erosiva de escavación e movemento de terras e por último de desnaturalización coa cubrición coa capa de pedra de grava branca.

E que por outra banda tamén produciu un impacto severo na área de protección integral do xacemento arqueolóxico, incluido no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia e no Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección das Normas Subsidiarias de Planeamento do concello de Cangas, onde á parte da fase erosiva da escavación do solo se lle uníu a afección directa ao seu entorno inmediato, con abondancia de pedras con pías e coviñas, onde algunha foi ademais danada directamente na súa superficie polo paso da maquinaria.

Polo exposto, solicitou:

A comprobación dos feitos, a paralización de nova actividade no lugar, a apertura dun expediente sancionador e a restauración dos terreos ao seu estado anterior.

E que dacordo coa Lei 93/2015, de 1 de outubro, do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas, se nos informara puntualmente das actuacións levadas a cabo.

Pasados máis de catro meses das ditas denuncias non tivemos resposta ao respecto por parte de ningunha das tres administracións públicas competentes e, o que é pior, vai entrar a tempada de verán e os terreos obxeto das accións denunciadas, que só podemos calificar de flagrante agresión e atentado contra o patrimonio cultural e natural cangués, morracense e galego, poden verse novamente agredidos xa que, desde Luita Verde, temos constancia que os terreos escavados e explanados coas conexións eléctricas e de auga xa foron utilizados no verán pasado para a instalación dun chiringo desmontable de praia e terraza anexa axunta no lugar.

Ao tanto desde Luita Verde salientamos que este xacemento arqueolóxico é un dos grandes descoñecidos para o público nunha parroquia como a do Hío moi prolifica e importante na existencia de xacementos e achados culturais prehistóricos e históricos e do que só se está a dar atención case exclusiva ao afamado xacemento castrexo e romano do Berobreo do Facho de Donón.

Mais, por outra banda, temos que informar que o xacemento da Igrexiña non é para nada un xacemento descoñecido para o mundo da arqueoloxía xa que foi descuberto a principios dos anos sesenta do século pasado nas persoas de Enrique Massó e Pedro Díaz, pertencentes ao Grupo de Arqueoloxía Alfredo García Alén, no que xa valoraron a existencia “dun novo castro nunha elevación no extremo Sur da enseada de Barra-Nerga, a presenza dun petróglifo e un posible complexo de salgaduras relacionado con materiais romanos”, motivo polo que a finais desa década dos anos sesenta, ese novo castro xa pasa a engrosar o Ficheiro Arqueolóxico do Museo Provincial de Pontevedra, coa súa preceptiva ficha.

Nos informes da época comunican a localización de muros con argamasa relacionados con materiais romanos, que se identifican como estanques de salgar o peixe, e de varias vivendas circulares no interior da croa do castro, que se relacionan con cerámica castrexa. No ano 1974 José Suarez Mariño informa ao Museo de Pontevedra do achádego na praia de Nerga dun pavimento de canto rolado e arxila ó longo de sesenta metros, que quedara á vista logo dunha crecida do Rego das Forcadas, permanecendo colgado do noiro logo da crecida. Nunha anotación do Museo de Pontevedra identifícase coma un posible pavimento de saíñas romanas, quizais unha das primeiras referencias no Noroeste deste tipo de instalación industrial, vinculándoa coa salga.

Posteriormente, na década dos oitenta, nunha publicación do Grupo de Arqueoloxía Alfredo García Alén, se cataloga o xacemento coma de tipo “Galaico-Romano”, sinalando a posible existencia dun “peirao” romano, do que, por outra banda, ata agora non se localizou malia existir naquel momento dunhas prospeccións subacuáticas.

Nos anos noventa é cando comeza a afectarse urbanísticamente de xeito directo o dito xacemento coa construcción dunha vivenda co seu peche perimetral dentro do mesmo, onde se chegou a utilizar grande cantidade de material romano e castrexo produto das escavacións para as súas cimentacións. Por outra banda tamén se produce a espoliación de numerosos restos arqueolóxicos con escavacións furtivas e por engadido constrúese un galpón mariñeiro enriba dos antigos tanques de salgadura, quedando á vista unha inxente cantidade de restos óseos, cunchas e tégulas romanas, que obriga finalmente ao concello de Cangas a actuar e ordenar o seu derrubo.

Toda esta historia de afeccións levou aparellado un cambio exponencial no entorno, xa que moitos dos entullos depositáronse fóra das parcelas construídas, ademais de que o tránsito rodado transformou o vello camiño de acceso ó castro nun vieiro elevado e nivelado co propio entullo. As fortes choivas do inverno de 1996 buscaron saída cara o mar por onde puideron, arrastrando parte da duna eólica do trasdós da praia, quedando á vista a xacemento romano. A desfeita era tal que a Delegación Territorial da Consellería de Cultura en Pontevedra solicita unha intervención de urxencia, coa finalidade de catalogar os restos que naquel momento eran visibles, polo que se encarga o proxecto de “Sondeos, protección y catalogación del yacimiento de A Igrexiña. Cangas (Pontevedra)”.

Entre o 17 e o 22 de Abril de 1996, escávanse os restos das salgaduras nunha primeira fase de “sondaxes”, para posteriormente conservalos e protexelos con polietileno e elementos separadores, encargándose unha brigada do concello de Cangas de levantar un muro de contención a modo de dique para evitar posibles levadas de auga do mar.

A escavación, explanación e instalación dun chiringo de praia coa súa terraza anexa no recinto superior do dito castro, con estratéxicas panorámicas da praia e dunar de Nerga, da enseada de Barra e coas illas Cíes ao fondo na entrada da ría de Vigo, non deixa de ser unha última e nova afrenta e de falta total de respeto con este privilexiado entorno arqueolóxico e natural, diante da pasividade e da incompetencia unha vez máis das distintas administracións públicas, tanto da municipal como das autonómicas.