Ante a inacción da Consellería de Cultura, Educación e Universidade e do Concello de Cangas, as verteduras incontroladas seguen a incrementarse no exterior do punto limpo da Mancomunidade de Concellos do Morrazo, na parroquia de Aldán, e á vertedura de mobiliario de madeira, láminas e tuberías sintéticas e restos de electrodomésticos denunciada polo Colectivo Ecoloxista Luita Verde o 14 de outubro de 2021 ante estas dúas administracións públicas, engádeselle na actualidade a vertedura de colchóns, sofás, persianas, material de baño, teas e envases plásticos, obstaculizando a maiores o vial forestal anexo integrado dentro do GR-59 do Sendeiro de Longo Percorrido do Morrazo e do Sendeiro de Curto Percorrido da Serra da Madalena, e incrementando así mesmo a afección ao contorno da área de protección do Ben de Interese Cultural (BIC) da Idade do Bronce do petróglifo das Abelaires (GA36008025), integrado dentro do Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia e do Catálogo Complementario de Monumentos e Conxuntos Histórico-Artísticos Obxeto de Protección polas Normas Subsidiarias de Planeamento de Cangas.
Polo tanto Luita Verde voltou este 21 de xaneiro de 2022, despois de tres meses, a presentar de novo denuncia ante estas dúas administracións salientando que, á parte da infracción continuada da Lei 6/2021, de 17 de febreiro, de residuos e solos contaminados de Galicia, estase tamén a infrinxir de xeito continuado a Lei 5/2016, de 4 de patrimonio cultural de Galicia e do capítulo II do Réxime Sancionador, lembrando que esta vertedura incontrolada xa foi denunciada anteriormente por este colectivo, que tanto a Consellería de Cultura como o Concello de Cangas están a facer deixadez de funcións dentro das súas directas competencias en materia de protección e conservación do patrimonio cultural e que así mesmo está a incumprir a Lei 93/2015, de 1 de outubro, do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas, ao non informarnos puntualmente como parte interesada das actuacións levadas a cabo.
Polo exposto, solicitou:
A comprobación dos feitos, a apertura dun expediente sancionador á autoría e que se proceda á retirada e eliminación definitiva e inmediata das verteduras incontroladas, trasladándoas ao interior do punto limpo da Mancomunidade de Concellos do Morrazo para o seu posterior tratamento ou reciclaxe e evitando así que sirvan de reclamo para que se siga vertendo incontroladamente no lugar.
Un maior control e mellor funcionamento das instalacións do punto limpo da Mancomunidade de Concellos do Morrazo para que non se repitan as verteduras no seu exterior e a afección directa do contorno dentro da área de protección do Ben de Interese Cultural do petróglifo das Abelaires, tendo en conta que en relación con este punto limpo e dende a súa construción e posta en funcionamento, hai máis dunha década, está a orixe da maioría das afeccións ao contorno da área de protección de dito xacemento, dada a proximidade do punto limpo co petróglifo.
Que dacordo coa Lei 93/2015, de 1 de outubro, do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas, sexa considerado ao Colectivo Ecoloxista Luita Verde como interesado no procedemento e se nos informe puntualmente das actuacións levadas a cabo.
Achegamos fotografías recentes das verteduras incontroladas, realizadas este pasado 19 de xaneiro de 2022, onde se observa a obstaculización do vial forestal dentro do GR-59 do Sendeiro de Longo Percorrido do Morrazo e do Sendeiro de Curto Percorrido da Serra da Madalena, e a degradación paisaxística e ambiental do contorno do petróglifo das Abelaires e das combinacións circulares, coviñas e outros motivos abstractos contidos nel, provocada pola continuada vertedura incontrolada de lixo e entullos no exterior das instalacións do punto limpo da Mancomunidade de Concellos do Morrazo, ao seu carón.
O Colectivo Ecoloxista Luita Verde presentou o correspondente escrito de denuncia ante a Comisión de Peticións do Parlamento Europeo, na que tivo a súa entrada a través do Rexistro do Portal de Peticións o pasado 4 de novembro do 2021, e no que solicitou a paralización definitiva do vertedoiro incontrolado municipal do Concello de Moaña no lugar do Casal por contravir a Directiva 2008/98/CE do Parlamento Europeo e do Consello sobre os residuos e da que emanan a Lei 22/2011 de residuos e solos contaminados do Estado español e a Lei 6/2021 de residuos e solos contaminados de Galicia.
Luita Verde baseouse en que despois de case un ano, coa primeira denuncia en decembro do ano 2020, a Xunta de Galicia que é a que ten delegadas a nivel estatal as competencias en materia de residuos a través da Lei 6/2021 de residuos e solos contaminados de Galicia, non as está a executar por inacción e está a permitir que o Concello de Moaña a través do Departamento de Servizos e Obras siga vertendo de xeito incontrolado e ilícito residuos sin as debidas e legais medidas de impermeabilización do solo e de control e canalización de lixiviados nas parcelas 68, 69, 70, 71 e 76 do polígono 55 segundo a cartografía catastral, dentro de solo rústico de protección agropecuaria, anexo ao de augas e ao de infraestruturas segundo o Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) de Moaña, e dentro de corredor ecolóxico segundo o Plan de Ordenación do Litoral (POL) de Galicia.
Expuso que os residuos tóxicos e non tóxicos nunha superficie aproximada de 50 metros de lonxitude, 40 metros de ancho e 3 metros de altura, en continuado incremento, van desde grandes cantidades de terras, restos vexetais de corta e poda a entullos de obra de todo tipo -cemento, asfalto, lousas de cerámica esmaltada, cartón, tubarías, cableado, envolturas plásticas e roupa usada con polietileno, poliester e policloruro de vinilo, pezas metálicas de fontanería, inodoros, caldeiras, electrodomésticos, restos de láminas de fibrocemento de uralita e la aillante con amianto, e en moitos casos todo xunto sen ningunha separación selectiva dentro dos propios sacos de obra-.
E que en setembro de 2021, ante a falta de resposta aos escritos e solicitudes Luita Verde, volveu a presentar unha segunda denuncia porque o Concello de Moaña estaba a verter por engadido area, xunto con algas e outros residuos orgánicos e inorgánicos procedentes das praias do municipio xunto con outros -pneumáticos, mobiliario de madeira, cadeiras plásticas, sacos de obra con entullos, tubarías…- enriba do bosque de ribeira e manancial anexo a dito vertedoiro, correspondente á conca de nacemento do río do Redogrés, daí a afección tamén ao corredor ecolóxico denro do POL, do que así mesmo volveu a atoparse posteriormente coa falta de resposta da Xunta de Galicia a través da Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda.
Por outra banda e tamén con respecto tamén a este vertedoiro municipal, iniciou o 29 de outubro de 2021 o correspondente expediente de queixa pola falta de resposta da Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda ás verteduras incontroladas en parcelas clasificadas como solo rústico de especial protección agropecuaria e no corredor ecolóxico do POL no Concello de Moaña denunciadas por Luita Verde. En dito expediente de queixa a Valedora do Pobo recomenda á Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda que “adopte cantas medidas, ao seu criterio, sexan precisas respecto da organización, medios humanos e materiais que a dispoñibilidade orzamentaria permita, a fin de que se eviten retrasos ou dilacións na tramitación das denuncias medioambientais, de xeito que os procedementos se tramiten de acordo co principio de eficacia nos prazos dispostos pola normativa de aplicación, e que nomeadamente neste caso concreto de verteduras incontroladas en diferentes parcelas de titularidade do Concello de Moaña, se tramite o correspondente expediente sancionador evitando, no seu caso, a prescrición da infracción.”
A Valedora do Pobo remitíu posteriormente a Luita Verde, o 11 de novembro, un escrito no que o Concello de Moaña informa que a parcela descrita como municipal é empregada pola brigada de servizos para “depositar temporalmente” materiais de obra que despois son levados á planta de transferencia da Mancomunidade do Morrazo, ao que Luita Verde alegou que é totalmente falso, xa que é de dominio público que este é na realidade un “vertedoiro” e “ilegal” que se está a producir e de xeito continuado durante varios gobernos municipais desde hai máis dunha década, agravado polo incremento substancial do mesmo nos últimos anos. E que de aquí non se está a trasladar nada do que se está a verter ata as instalacións da Mancomunidade de Concellos do Morrazo, xa que os residuos, tanto orgánicos -vexetais- como inorgánicos -entullos de obra-, están a ser soterrados no lugar no medio de toneladas de terras ou mesmo area con todo tipo de residuos procedente da “limpeza das praias” como sucedeu nos meses de verán deste ano pasado, denunciado así mesmo por Luita Verde.
Ademais segundo o Concello de Moaña os restos de poda depositados no lugar trátase de materia triturada que se usa como estruturante para o ciclo da compostaxe individual e comunitario que está en marcha, estando ante algo fundamental desde o punto de vista medioambiental e obrigado pola normativa europea, estatal e galega ao que Luita Verde alegou que isto é simplemente unha declaración de cumpridos onde, de xeito totalmente demagóxico e interesado, mete no medio a obriga do cumprimento das distintas normativas e o punto de vista medioambiental que precisamente está a incumprir cando ademais os residuos de poda depositados no lugar son unha minoría, non sempre se trituran, e ao final parte deles son mesturados tamén cos entullos de obra e soterrados incontroladamente no lugar. E segundo o Concello de Moaña existen tamén áridos que son empregados pola brigada de servizos para as distintas obras municipais ao que Luita Verde alegou que sucede outro tanto o expresado no parágrafo anterior.
Ao final Luita Verde alegou que a realidade é que o Concello de Moaña con este vertedoiro incontrolado e ilegal de autoría propia municipal, está a incumprir flagrantemente e de xeito continuado a lexislación autonómica, estatal e europea en materia de residuos.
Estas alegacións foron dirixidas á Valedora do Pobo dentro do plazo dun mes concedido por esta institución para avaliar e valorar a continuación do desenvolvemento das funcións de supervisión e control sobre a Administración Autonómica que a lei da Valedora do Pobo prevé.
Recientemente, o 30 de decembro de 2021, a Valedora do Pobo informounos que ante a falta de resposta requiríu novamente á Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda a preceptiva recomendación formulada o 29 de outubro.
Luita Verde lembra que no Casal, á parte do vertedoiro incontrolado municipal, existen outros vertedoiros incontrolados pola contorna dentro de terreos expropiados pola Xunta de Galicia para a construcción do viaduto de enlace do corredor de alta capacidade do Morrazo como o existente con pneumáticos e todo tipo de entullos de obra e enseres a 200 metros ao sur do vertedoiro municipal, denunciado así mesmo por Luita Verde hai xa máis dun ano e que segue a maiores no sitio, ou á beira do camiño da fonte e presa do Redogrés, o que fai deste lugar e a contorna do viaduto un auténtico punto negro de vertedoiros incontrolados cun evidente impacto e degradación paisaxística e ambiental, e unha fiel mostra máis da necesidade que este concello con ao redor de 20.000 habitantes teña o correspondente punto limpo e de xeito controlado onde depositar os residuos vexetais, inertes e tóxicos e perigosos.
Adxuntamos reportaxe fotográfica do vertedoiro municipal do Casal desde decembro de 2020, onde se observa como se foron producindo as distintas verteduras e incrementando o vertedoiro de xeito incontrolado ata a actualidade.
Se ben é certo que na actualidade, e por motivos obvios, os parques eólicos que pretenden impulsar nos montes do Morrazo tanto ACS como Aratel Energías Renovables está a xerar unha enorme preocupación na veciñanza da comarca, estes dous proxectos de parques eólicos non son as únicas ameazas a nivel paisaxístico, cultural, social, económico e ambiental para os nosos montes.
Concretamente, no mesmo espazo ou próximo á contorna no que Enel Green Power pretendeu instalar o parque eólico de Pedras Negras, e que agora Aratel retoma de xeito fraccionado – Pie Monte Xaxán e Pie San Lourenzo-, no espazo natural dos Montes do Morrazo, está ameazado tamén polos proxectos de investigación mineira cos nome de Os Pedrouzos – nos concellos de Vilaboa e Moaña- e Miñán – no concello de Marín-.
Todos estes proxectos, xunto cos dos polígonos industriais da Cruz da Maceira e Pastoriza, reflicten moi ben a grande especulación que se está a xerar coas planificacións que, a nivel autonómico, pretenden impoñer de xeito agresivo e insustentábel a actividade industrial no sólo rústico de protección de espazos naturais, forestal, de augas, patrimonial e incluso no solo rural da comarca.
O permiso de investigación mineira co nome de Pedrouzos e co número 3014 sería para extraer granito ornamental e consta de 14 cadrículas mineiras. Se temos en conta que cada cadrícula mineira ocuparía 25 has., a superficie total afectada sería unhas 330 has. entre as parroquias de Domaio (Moaña) e San Adrián de Cobres (Vilaboa). Véndose afectados os lugares de Outeiro do Corvo, Carqueixa, Os Pedrouzos, Chan da Lagoa, Serra Basil, Outeiro da Charamiza, Cavada do Carrasco, Cavada do Becho, Outeiro da Cavada dos Terróns, Outeiro da Carriza, Niño do Corvo, Montes de San Adrián e o núcleo rural de Curra. De se levar adiante este proxecto afectaría a conca de nacemento dos regos Libón e Miñouva que desembocan na praia do Almacén, do rego de Chan da Lagoa, afluente do Río Maior, e dos varios afluentes do rego das Canles que desembocan na praia de Pousada, dentro do Espazo Natural Protexido da Zona de Especial Conservación da Enseada de San Simón. Afectaría tamén a breixeira húmida atlántica, turbeira alta activa e bosques aluviais da Europa atemperada.
O permiso de investigación mineira co nome de Miñán co número 3071 tamén estaría destinado á extracción de granito ornamental constando de 9 cadrículas mineiras e, xa que logo, abranguería unha superficie de 225 has. dentro da parroquia de Santo Tomé de Piñeiro en Marín. Concretamente no núcleo rural de Miñán – daí o seu nome- e nos lugares de Monte Porreiro, Tomadas Grandes, Chan da Armada, Chan de Fontesexa, Os Lagucheiros, Chan de Gagán, Monte Gagán, Monte Formigoso, Serra Domego e Corno Pineda. Como no caso anterior, tamén estaría afectada a conca de nacemento dun rego, neste caso o Neibó, co seu bosque aluvial e breixeira húmida atlántica, así como as brañas de Corno Pineda – incluída no Inventario Xeral dos Humidais de Galiza – e as carballeiras galaico-portuguesas da Chan de Gagán. Por outra banda estarían tamén afectadas as áreas de protección das mámoas de Chan de Fonteseca, de Lagucheiros e de Chan de Gagán.
Estes dous permisos de investigación mineira non son os únicos que existen. Na parte máis occidental da península do Morrazo, fronte á enseada de Liméns, aínda hai outro proxecto de investigación mineira para extraer tamén granito ornamental co nome de Despedrada e co número 2746. Este proxecto consta de 3 cadrículas mineiras que abranguen unha superficie de 75 has entre as parroquias de Darbo, Hío e Aldán no concello de Cangas, dentro de solo rústico de protección forestal. Afectando os Montes de Varalonga, entre a Pedra do Raio, as inmediacións do Outeiro da Raposa e o núcleo rural de Piñeiro, incluído o colexio Eduardo Pondal. Afecta tamén a conca de nacemento do rego do Pontillón, con bosque aluvial, brañas e carballeira galaico-portuguesa e a área de protección dos achados arqueolóxicos da Cova de Varalonga, da Pedra cabalgada e dos petróglifos de Outeiro da Gresiña, do Gorgullón e do Prado do Pazo.
Todos estes permisos de investigación mineira están incluídos na orde do 7 de febreiro de 2013 coa que a Consellaría de Economía e Industria convocou un concurso público cos terreos francos resultantes da declaración de caducidade dos dereitos mineiros que correspondían á provincia de Pontevedra.
Estes proxectos baseanse no artigo 35 da Lei 3/2008, do 23 de maio, de ordenación da minaría de Galiza que establece que os terreos francos resultantes do levantamento dunha zona de reserva ou a declaración de caducidade dun permiso de exploración, un permiso de investigación ou unha concesión mineira poderán ser declarados rexistrables unha vez celebrado o necesario concurso público previsto na lexislación específica mineira. A devandita lexislación específica mineira está constituída pola Lei 22/1973, do 21 de xullo, de minas, e as súas modificacións posteriores, desenvolvida polo Regulamento xeral para o réxime da minaría aprobado polo Real decreto 2857/1978, do 25 de agosto. O artigo 39 da Lei de minas sinala que o levantamento da reserva ou a caducidade do permiso de exploración, do permiso de investigación ou da concesión de explotación non lle outorgará ao terreo o carácter rexistrable ata que teña lugar un concurso público polo que se resolverá, conforme aos artigos 53 e 64, o outorgamento de permisos de investigación e concesións directas de explotación sobre os devanditos terreos.
A Consellería de Economía e Industria xustificaba daquela nesa Orde do 7 de febreiro de 2013 que desde o último concurso realizado na provincia de Pontevedra transcorreran máis de dez anos, o que producira que nese momento existira grande extensión de terreo franco non rexistrable nesta provincia e que por iso se facía necesario convocar un concurso público dos dereitos mineiros caducados desta provincia para “fomentar e dinamizar a minaría no noso territorio”. Se se consulta a cartografía da páxina dixital do Catastro Mineiro de Galicia comprobarase, premendo no apartado de Dereitos da Sección C por Estado, que estes tres permisos de investigación mineira están en Concurso e polo tanto seguen vixentes.
Á parte destes permisos de investigación mineira en concurso, no Morrazo tamén existen outros 4 permisos de investigación caducados, tamén para extracción de granito ornamental. Un dunha cadrícula mineira no lugar, incluído o núcleo rural de Gandón en Aldán (Cangas), outros dous con cadansúa cadrícula mineira na contorna do Monte Borrallido na parroquia de Beluso (Bueu) e limítrofe coa de Aldán (Cangas), e un cuarto de catro cadrículas mineiras, ou sexa de 100 has. de extensión que abrangue os núcleos rurais de Bon de Arriba e Bon de Abaixo ata o Monte Novo e grande parte da conca de ribeira do rego Nocedo, na parroquia de Beluso (Bueu), que se poden comprobar premendo no apartado da Sección C-Caducado da dita cartografía da páxina dixital do Catastro Mineiro de Galicia. E existen dúas concesións de explotación co nome de San Amaro. Unha de dúas cadrículas mineiras, ou sexa de 50 has., entre o monte Campelo e o Monte Borrallido entre as parroquias de Aldán (Cangas) e Beluso (Bueu), outorgada ao Consorcio da Zona Franca de Vigo, e outra doutras dúas cadrículas mineiras, outras 50 has., outorgada á empresa Granitos Aldán S.A. desde o Monte Campelo ata os lugares de Peralta e Menduíña, tamén entre as parroquias de Aldán (Cangas) e Beluso (Bueu), que se poden comprobar premendo no Sector C-Concesión de Explotación Derivada.
Todos estes terreos dentro da planificación mineira entre estas dúas parroquias á parte de afectar solo rural, están dentro de solo rústico de espazos naturais, patrimonial – Achado do Monte Borrallido, Cistas de Gandón, xacemento calcolítico do Curral- e forestal segundo as vixentes normas subsidiarias de planeamento do concello de Cangas e de solo rústico de protección paisaxística, forestal, de augas, patrimonial – Ermida e conxunto arquitectónico relixioso e civil de San Amedio, Castro e aldea de Bon de Arriba, petróglifo das Casas Vellas, petróglifo das Cachopas, petróglifo do Camiño da Abilleira, muíños e lagos do rego Nocedo,…- e agropecuario segundo o PXOM de Bueu, e limítrofes ou na proximidade coa Zona de Especial Conservación (ZEC) do Espazo Natural Protexido de Cabo Udra.
No pasado cometéronse extraccións ilegais, os distintos permisos de investigación mineira foron alegados pola colectividade social, ecoloxista e o propio monte comunal pola intromisión e a grave e irreversible afección paisaxística e ambiental que provocan as canteiras a ceo aberto no territorio, e a propia actividade extractiva está en entredito desde hai máis dunha década tras o estourido da burbulla construtora e inmobiliaria.
O nivel de especulación nesta área, integrada en terreos especulados pola empresa inmobiliaria PROMALAR, incrementouse cando parte do territorio obxecto de varios destes permisos de investigación mineira, e outro dentro da conca de nacemento do rego Orxas, foi utilizado tamén para a proxección do Parque Empresarial e Industrial do Morrazo (PEIM) como ampliación do parque empresarial de Bueu dentro do Plan Sectorial de Ordenación de Áreas Empresariais de Galiza , onde os 1.500.000 m2 planificados inicialmente a finais da década pasada quedaron finalmente reducidos a menos da mitade de superficie – 412.238,71 m2- repartidos ao redor do parque empresarial de Bueu polo Monte Borrallido, a conca de nacemento do rego Orxas e polo Monte das Bouzas, en terreos da empresa Granitos Aldán SA, como se pode comprobar premendo na páxina dixital do IGVS. A Xunta recoñeceu no seu momento que non había tanta demanda para tanta superficie e a que se está manexando na actualidade segue sendo excedente e impactante cando por outra banda o parque empresarial de Bueu, en Castiñeiras, na actualidade tampouco está cuberto na súa totalidade dentro das súas fases I e II.
En xuño de 2013, durante a fase de consulta da información pública do Documento de Inicio da Avaliación Ambiental Estratéxica do Plan Sectorial de Actividades Extractivas de Galiza (PSAEG), a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo solicitoulle á daquela Consellaría de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas (CMATI) que se retirara este Documento de Inicio. Tamén se lle solicitou que se elaborara outra planificación baseada nos principios do decrecemento, da proximidade, da reutilización e reciclaxe de materia prima, e do uso racional dos recursos existentes fóra de espazos naturais protexidos e por protexer. Por exemplo, a totalidade dos integrados no Rexistro Xeral de Espazos Naturais de Galiza, creado polo Decreto 82/1989, entre eles os espazos naturais dos Montes do Morrazo e do Carballal de Coiro, na península do Morrazo. Instouselle á consellaría a que mentres non existira esta planificación que se paralizara a tramitación de novas concesións mineiras e se deixaran sen efecto os concursos públicos de permisos de investigación convocados ese ano -os da Orde do 7 de febreiro de 2013-.
Ata hoxe a Xunta de Galiza non foi capaz de aprobar definitivamente un plan sectorial de incidencia supramunicipal que sirva como máximo instrumento de planificación da política mineira. A falta do correspondente Plan Sectorial de Actividades Extractivas e debidamente avaliado no seu conxunto, a propia Xunta incumpre cun dos seus principais cometidos da Lei 3/2008, de 23 de maio, de ordenación da minaría de Galiza que concretamente no seu artigo 1 establece que esa lei “ten por obxecto o desenvolvemento do réxime xurídico das actividades mineiras en Galiza en condicións de sustentabilidade e seguridade e promove un aproveitamento racional compatible coa protección do medio ambiente.”
Cómpre non esquecer tamén que o 20 de outubro de 2011 a Xunta de Galiza, a través da Consellaría de Economía e Industria, outorgoulle dous permisos de exploración de recursos xeotérmicos – Caldelas Norte e Caldelas Sur – á empresa Luancar Energy SL. Estes permisos constan de 2907 cadrículas, ou sexa 72.675 has., repartidas por boa parte da provincia de Pontevedra véndose a comarca do Morrazo tamén afectada. Se se consulta a cartografía da páxina dixital do Catastro Mineiro de Galicia comprobarase premendo na Sección D Permisos de Exploración que estes dous permisos de exploración xeotérmica están caducados e se dividen xusto no Morrazo entre os lugares de Pardavila (Marín) e A Graña (Vilaboa) e a proximidade da lagoa de Castiñeiras por medio.
A ameaza neste caso vén pola utilización do EGS ou sistema xeotérmico estimulado. Unha técnica o método que, desde os anos noventa, trata de aproveitar o calor interior da terra, extraendo a enerxía calorífica do subsolo, para xerar electricidade. Para mellorar a permeabilidade da rocha fracturada, estase a estudar a inxección de xeito artificial dun líquido que, baixo presión no subsolo, consiga fracturar as rochas e liberar o vapor de auga atrapado na terra, ou sexa, o método do “fracking”, cos efectos negativos que isto pode supor pola contaminación e xeración de movementos sísmicos.
Unha desas áreas galegas con máis potencial para a aplicación do método EGS, segundo o Instituto para la Diversificación y el Ahorro de la Energía (IDAE) no seu estudo técnico PER 2011-2020 de Evaluación del Potencial de Energía Geotérmica, son as fracturas que limitan a denominada Fosa blastomilonítica ou Unidade de Malpica-Tui, unha longa franxa xeolóxica de terreo que atravesa o Oeste galaico, composta por metasedimentos con afloramentos de rocha metamórfica. No Morrazo, esta fractura coincide coa existencia dunha franxa na parte media-interior da península con abundancia de gneises de plaxioclasa, biotita e micaxistos –estes últimos en menor proporción- de baixa permeabilidade, dentro do denominado complexo xeolóxico Vigo-Pontevedra. Esa franxa atravesa o Morrazo de Norte a Sur, da ría de Pontevedra á de Vigo, desde Seixo e Marín (Marín) até Domaio (Moaña) e Santa Cristina e San Adrián de Cobres (Vilaboa), facendo o espazo natural dos Montes do Morrazo de enlace pola serra Domego e a serra Basil, entre os altos do Faro e Coto do Home.
A empresa Luancar Energy SL e os seus permisos de exploración xeotérmica estaban afectados polo propio proxecto do parque eólico de Pedras Negras no territorio onde se pretendía implantar, entre as serras Basil e Domego, os 400 e os 600 metros de altitude sobre o nivel do mar, e as rías de Vigo e Pontevedra. Que os permisos mineiros, tanto de exploración como de investigación, estean caducados non significa que estean desbotados e como proba temos os que en “terreos francos” cada dez anos volven saír a concurso como “rexistrables”, que en Galiza representan o 68% dos dereitos mineiros.
Ante a posibilidade de que a Comunidade de Montes de Ermelo faga o mesmo que as de Ardán e Cela co primeiro roteiro contra a área de desenvolvemento do Morrazo cando nos prohibiron o paso polos montes da súa propiedade, a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo pon ao dispor de quen desexe coñecer a zona afectada de Ermelo polo parque eólico que quere impulsar a empresa ACS o track en Wikiloc do roteiro que teriamos feito estes días.
O roteiro é circular e sae desde a área recreativa do núcleo rural de Ermelo (Bueu) para camiñar, dentro de sólo rústico de protección de espazos naturais segundo o PXOM do Concello de Bueu, por viais forestais, camiños e corredoiras e en parte polo sendeiro municipal de pequeno percorrido de Ermelo -Hermelo, cerne do morrazo-, polos lugares de Ermelo, Esperón, Fonte das Eguas, A Cañoteira, alto e miradoiro do Xestoso, Chan da Paralaia, alto e miradoiro da Paralaia, Outeiro da Paralaia, Monte da Paralaia e Ermelo. Na parte da chegada tamén deixamos como optativa a subida ata o alto da Esculca.
Para se achegar ao punto de saída hai que acceder pola estrada EP-1306 no desvío da estrada PO-551 no lugar da Portela.
Recomendamos utilizar roupa e calzado de trote axeitados para a época do inverno, respectar a contorna, ter coidado coa presenza de bicis e motos e os domingos e festivos cos cazadores.
Ermelo é un dos mellores expoñentes do que é un núcleo rural e espazo agropecuario do Morrazo con bos exemplos a nivel cultural, etnográfico e etnolóxico.
A súa fundación dátase no Medievo, ao redor do século X, xa que alí xa se instalara un pequeno eremitorio prerrománico. No século XII, en tempos do bispo Xelmírez, aséntase definitivamente a comunidade benedictina, da que vai xurdir a reconstrución do mosteiro e a igrexa románica con advocación a Santiago. A finais do século XV pasa a depender como priorato do mosteiro de Poio. No século XVIII o mosteiro de Poio ordena o derrubo do anterior templo románico e a construción dun novo de estilo barroco que, con posteriores reformas, é a construción que chegou á actualidade, con vestixios das fases anteriores no seu interior e do mosteiro nos muros exteriores do adro. A presenza dos abades chega ata a desamortización dos seus bens no século XIX, despois de séculos de doazóns, foros e rendas recibidas a través dos seus coutos -Ermelo e Meiro- no Medievo e despois como parroquia pertencente á xurisdición do Morrazo, con posesións en varias parroquias dos actuais concellos de Bueu, Moaña e Cangas.
Do seu territorio e previo a que pasara a depender eclesiasticamente da parroquia de Cela aínda quedan a cruz e as letras HLO -Hermelo é como se grafou durante uns séculos- gravadas en varias pedras que hoxe seguen delimitando a parroquia e o concello -Cruz de Foxonoval, Paralaia, Xestoso, Bolelo, Pouso das Cruces,…-. No outro extremo e vendo cara á ría de Pontevedra tamén existe unha cruz de grandes dimensións, santiagueira e inzada enriba da rocha, de mediados do século pasado no lugar da Esculca. Lugar no alto entre a penedía que utilizaban os monxes noutrora como punto de vixianza ante posibles invasións pola ría.
Teñen tamén a súa importancia cultural, etnográfica e ambiental os camiños fondos e corredoiras que conectan Ermelo coas distintas parroquias do Morrazo a través da Paralaia e o Pouso das Cruces. Uns camiños que seguen a utilizarse pola veciñanza do lugar e da comarca para achegarse ás leiras para facer traballos agropecuarioa e forestais , cada 25 de xullo para desprazarse e celebrar a romaría de Santiago de Ermelo, e en xeral para a práctica do sendeirismo.
Da presenza e importancia no pasado do mosteiro e dos seus abades dá conta o haxiónimo do río que nace precisamente fronte ao núcleo rural de Ermelo, o río Frade. Este río conflúe un pouco máis abaixo co río Bispo, outro haxiónimo, que desemboca no centro urbano de Bueu na praia da Banda do Río.
A presenza da auga notase na cantidade de fontes, lavadoiros e presas ou lagos que cada familia residente tiña e usaba por turnos para o regadío. Estas levadas de auga aínda seguen a ser utilizadas para regar os prados e os cultivos.
Ermelo é o núcleo de poboación que máis próximo estaría aos aeroxeradores do parque eólico que pretende impulsar a empresa ACS nos montes do Morrazo. Ata tres destes aeroxeradores – entre O Monte, O Outeiro e A Chan da Paralaia- estarían a menos dun kilómetro de distancia das vivendas -algunhas vivendas ailladas incluso estaría a menos de 500 metros- con todo o que iso implica de impacto visual, acústico e ambiental para a súa contorna e veciñanza.
A mediados da primeira década deste século este espazo estivo ameazado pola instalación do que daquela se denominaba “parque singular eólico” do que existiu ata hai poucos anos na Chan da Paralaia unha torre de medición do vento.
Alén de pola súa importancia histórica e medieval, a parroquia de Ermelo é importante a nivel prehistórico polo descubrimento durante o século pasado de varios xacementos arqueolóxicos como as mámoas adscritas ao Neolítico de Paralaia e Chan da Paralaia, e o asentamento do Calcolítico de Chan da Paralaia. Estes xacementos son a proba da presenza humana polos lugares desta parroquia hai 4000-5000 anos e as súas áreas de protección estarían afectadas pola localización a escasa distancia dos tres aeroxeradores citados anteriormente.
Na parroquia de San Martiño do concello de Moaña, preto dos anteriores xacementos, está inventariado o achado do Calcolítico-Bronce da Cova da Paralaia, coñecida tamén polo mito da presenza da lendaria moura. Tamén preto do propio núcleo rural de Ermelo foi inventariado un xacemento adscrito á Idade do Bronce.
No límite co concello de Moaña, ao redor dos 400 metros de altitude sobre o nivel do mar, están os altos do Xestoso e da Paralaia desde os que se pode ver unhas extraordinarias panorámicas da ría de Vigo, do sur da provincia de Pontevedra, da entrada da ría e as Illas Cíes dentro do P.N.M.T. das Illas Atlánticas. Tamén se poden ver desde estes altos unha panorámica dos montes do Morrazo cos altos de Formigoso, Outeiro da Carballosa e Agudelo, ameazados tamén pola instalación doutros catro aeroxeradores dentro do novo parque eólico que está a xestionar a empresa ACS.
O impacto paisaxístico da instalación do parque eólico sería moi grave tanto a nivel local como en xeral para o conxunto das Rías Baixas, unha das poucas zonas litorais galegas que aínda non ten ningún parque eólico instalado. Ademais do impacto directo no núcleo rural de Ermelo, no concello de Bueu, a instalación destes aeroxeradores tamén afectaría pola súa proximidade – ao redor dun kilómetro – a núcleos de poboación como Broullón, Bouza Figueira, Os Piñeiros, Sabaceda, A Xalde… no concello de Moaña.
A nivel biolóxico e ambiental, toda esta área ameazada pola localización dos tres aeroxeradores está integrada dentro do espazo natural da Carballeira de Coiro protexido segundo as normas complementarias e subsidarias de planeamento da provincia de Pontevedra. Por iso está cualificado tamén como solo rústico de protección de espazos naturais no vixente PXOM de Bueu, ao igual que no PXOM de Moaña ou nas normas subsidiarias municipais de planeamento de Cangas – os tres concellos no que está presente o dito espazo natural a través das súas 365 has. aproximadas de extensión – .
O Carballal de Coiro é o espazo natural máis importante do Morrazo e un dos máis importantes de bosque caducifolio atlántico con predominio da carballeira dentro das Rías Baixas. Nel están integrados varios hábitats de interese comunitario a nivel europeo, en especial da carballeira galaico-portuguesa, que de xeito continuado se espalla a través das varias parroquias dos tres concellos.
Toda a contorna -Paralaia, Bouzacova, Xestoso, Fonte das Eguas, Esperón,…- onde están localizadas as posicións dos tres aeroxeradores dentro da ADE, entre as concas de nacemento dos ríos Bouzós, Inferno e Frade, está rodeada de bosques climácicos de carballo como vexetación potencial recuperada dentro da sucesión ecolóxica secundaria tras séculos de intervención humana. Nesta carballeira, clasificada a nivel fitosociolóxico dentro da área do Rusco aculeati-Quercetum roboris, que predomina no suroccidente galaico e norte portugués pola asociación do carballo coa xilbarbeira, cohabitan outras especies arbóreas e arbustivas como castiñeiros, loureiros, pereiras bravas, sanguiños,… E tamén especies de fauna vertebrada e invertebrada de interese e vulnerable. Nun estudo feito a finais dos anos noventa do século pasado no espazo natural da Carballeira de Coiro cohabitaban15 especies de réptiles, 11 especies de anfibios, 15 especies de morcegos, 12 especies de macromamíferos, 15 especies de micromamíferos e 81 especies de aves.
Asociado á carballeira, nas zonas máis húmidas, en especial á beira do río Bouzós, principal curso fluvial que atravesa o espazo natural, están presentes hábitats naturais considerados como prioritarios como o dos bosques aluviais da Europa atemperada. Os da nosa área clasifícanse dentro da asociación Senecioni bayonensis-Alnetum glutinosae polo predominio do ameneiro mais tamén coa presenza doutras especies como o salgueiro, o freixo, o bidueiro ou a abeleira máis zonas de brañas onde destaca a grande cantidade de especies de brións, liques, fentos e fungos, estando presentes especies de fauna endémicas e vulnerables como o lagarto das silveiras e a saramaganta e incluso a cita no seu momento da toupa de río .
Tanto as carballeiras galaico-portuguesas como o bosque aluvial de ribeira están incluídos dentro do anexo I da Directiva Hábitats (Directiva 92/43/CEE do Consello, de 21 de maio de 1992, relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres) para cuxa conservación é necesario designar zonas especiais de conservación. Especies como a saramaganta (Chioglossa lusitanica), morcego de ferradura pequeno (Rhinolophus hipposideros), morcego de ferradura grande (Rhinolophus ferrumequinum), morcego de ferradura mediterráneo (Rhinolophus Euryale), morcego rateiro grande (Myotis Myotis), lagarto das silveiras (Lacerta Schreiberi), vacaloura (Lucanus cervus), capricornio dos carballos (Cerambix cerdo), e a señoriña dos brañais (Euphydryas aurinia), entre outras presentes neste espazo natural están incluídas no anexo II da Directiva Hábitats de especies animais e vexetais de interese comunitario para cuxa conservación é necesario designar zonas especiais de conservación. Outras especies como o miñato abelleiro (Pernis aviporus) están incluídas dentro do anexo I da Directiva Aves (Directiva 2009/147/CE do Parlamento Europeo e do Consello de 30 de novembro de 2009 relativa á conservación das aves silvestres) que indica que as especies mencionadas no dito anexo serán obxecto de medidas de conservación en canto ao seu hábitat, co fin de asegurar a súa supervivencia e a súa reprodución na súa área de distribución.
Nos espazos máis abertos libres da matogueira – paisaxe predominante no pasado recente polo seu aproveitamento agropecuario tradicional- están presentes os habitats de interese comunitario da breixeira seca europea e dos rochedais silíceos con vexetación pioneira, con grande presenza de especies de fauna vertebrada e invertebrada e de flora exclusiva e endémica a nivel ibérico e algunas especies como a avenoiteira cincenta (Caprimulgus europaeus) e a papuxa do mato (Sylvia undata) que están tamén incluídas dentro do anexo I da Directiva Aves. Os topónimos O Xestoso ou O Toxal da Fonte das Eguas, entre outros son froito desa antiga economía agropecuaria tradicional.
Os grandes movementos de terras necesarios para a construción de pistas de acceso, plataformas de montaxe e instalación dos tres aeroxeradores, xunto coa súa posta en funcionamento suporía un impacto grave e irreversible no solo, na vexetación e na flora e fauna da contorna do espazo natural e tamén afectarían as zonas altas por onde adoitan voar moitas aves nos seus pasos migratorios que poderían ser presa fácil e crítica das súas pás. Este impacto engadiriase entre outros ao da forestalización con monocultivos forestais, a eucaliptización e ao abandono da silvicultura tradicional nas últimas décadas.
Malia estar o territorio incluído dentro de solo rústico de protección de espazos naturais pola importancia dos seus valores, este non ten a consideración de espazo natural protexido a nivel autonómico, feito polo que en marzo de 2012 a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo solicitoulle á Xunta de Galiza a inclusión do espazo natural da Carballeira de Coiro xunto co dos Montes do Morrazo e outros ampliables -entre eles tamén os montes de Cela e Ardán, área tamén ameazada agora polo novo parque eólico- dentro da ampliación da Rede Natura cun novo Lugar de Importancia Comunitaria (LIC) a nome de Montes e Carballeiras do Morrazo. En agosto de 2016 tamén se lle solicitou á Xunta a súa inclusión como Área de Especial Importancia Paisaxística dentro do Catálogo das Paisaxes de Galiza.
Se a finais de outubro coñeciamos as intencións da empresa ACS de impulsar un parque eólico entre as parroquias de Ardán – en Marín – Cela e Ermelo – en Bueu- . Nos últimos días coñecemos tamén que outra empresa, Aratel Energías Renovables, presentou unha solicitude para instalar dous parques eólicos nos montes do concello de Moaña confirmando que a Área de Desenvolvemento Eólica do Morrazo é unha auténtica espada de Damocles para os montes da nosa comarca.
Mapa con cada unha das localizacións dos aeroxeradores dentro da ADE do Morrazo que aparecía na documentación do proxecto de parque eólico de Pedras Negras.
Unha ADE da que, máis alá dun triángulo trazado nun mapa, pouco se pode atopar buceando pola rede nas páxinas oficiais da Xunta e outros organismos públicos.
Malia este escurantismo, quen estivemos hai unha década na loita contra o parque eólico de Pedras Negras promovido pola empresa Enel Green Power gardamos toda a documentación referida a este proxecto na que ademais das 14 localizacións do propio parque aparecían outras 21 localizacións alternativas.
Enel Green Power proxectaba un parque con 14 dos aeroxeradores dos 16 inicialmente previstos, desbotando as 21 localizacións restantes, xustificando que as escollidas eran as máis viables. Mais a realidade é ben distinta. Os parques eólicos para seren tramitados pola Xunta de Galiza dentro das súas competencias autonómicas non poden superar os 50MW de potencia e con eses 14 aeroxeradores a empresa xa estaba case no límite.
Mapa de elaboración propia coa localización dos aeroxeradores da ADE do Morrazo e os proxectos de polígonos industriais
Case unha década despois son agora outras empresas as que planean novos parques eólicos. ACS faino impulsando un parque ocupando espazos da ADE onde estaban as localizacións alternativas que se recollían na documentación de Pedras Negras. E Aratel Energías Renovables impúlsao nas mesmas localizacións do proxecto de Pedras Negras pero agora fraccionado en dous parques e con outros nomes. Con respecto a isto último, cómpre lembrar que o espazo que ocupaba o proxecto de Pedras Negras, entre os montes das parroquias de Santo Tomé de Piñeiro (Marín), Moaña e Domaio (Moaña) e San Adrián de Cobres (Vilaboa), está afectado por varios permisos de investigación mineira.
Os aeroxeradores que serían levantados nas zonas máis altas – entre os 400 e os 600 metros de altitude – da península do Morrazo pola súa envergadura causarían un enorme impacto visual na paisaxe. Alén disto, o impacto da construción das plataformas onde irían colocados os aeroxeradores, os viais de acceso, as gabias, as liñas de evacuación e a subestación eléctrica deixarían irrecoñecible o monte.
Alén de loitar e opoñernos a estes novos proxectos de parque eólicos, cómpre sobre todo botar abaixo a ADE do Morrazo e Plan Sectorial Eólico de Galiza por seren estes dous instrumentos os que lle dan soporte a estes novos parques eólicos e a calquera outro que poida xurdir no futuro.
Cómpre lembrar que ademais de polos parques eólicos, os montes do Morrazo están ameazados tamén polo proxecto de parque empresarial da Cruz da Maceira, no Concello de Moaña, aprobado polo insustentable Plan Sectorial de Ordenación de Áreas Empresariais (PSOAEG) e o futurible proxecto do parque empresarial da Pastoriza, no Concello de Marín.
Mapa de elaboración propia coa localización dos aeroxeradores da ADE do Morrazo e os proxectos de polígonos industriais
O roteiro sería circular e sairía da área recreativa de Chans de Cela (Bueu), para chegar ao mesmo lugar, dentro de solo rústico de protección de espazos naturais, forestal, paisaxístico, de augas e patrimonial, segundo os concellos de Marín e Bueu, respectivamente.
O percorrido transcorrería por viais forestais, camiños e corredoiras, en parte polo sendeiro municipal de curto percorrido de Chans, polos lugares das Chans de Cela, mámoa de Forno das Arcas, brañas da ribeira alta do río das Gorgadas, Monte Furcos, Outeiro da Carballosa, alto e miradoiro do Agudelo, A Porteliña, Monte e capela de San Lourenzo, ribeira alta do río da Pena, carballeiras da Devesa Nova, carballeiras da Telleira, alto e miradoiro da Telleira, Chans de Cela.
Para se achegar ao punto de saída habería que acceder pola estrada EP-1304 que sube desde a PO-551 ata o Igrexario de Cela, coller o desvío posteriormente ao lugar da Pena e ao chegar ao lugar da Paradela, coller o desvío á esquerda que sube finalmente ata a área recreativa de Chans. Se se accede pola PO-313 Marín-Moaña hai que coller o desvío no lugar de Broullón e ao chegar riba do citado lugar da Paradela en Cela, coller finalmente á dereita en dirección á área recreativa de Chans.
A mámoa de Forno das Arcas, de orixe funeraria, foi descuberta entre finais do século pasado e principios deste novo en terreos da parroquia de Ardán, está adscrita culturalmente ao Neolítico e cronoloxicamente ten ao redor de 5.000 anos de existencia. Na actualidade aínda está en fase de inventariado. Malia estar desenterrada e expoliada como sucede cunha maioría destes xacementos prehistóricos, posúe a importancia de conservar aínda boa parte da estrutura lítica do seu dolmen interior e un pequeno corredor de entrada e a base do túmulo tén ao redor de 30 metros de perímetro. Está encravada no interior dunha carballeira e preto dela está ubicada unha pedra vertical fincada cunha cruz histórica gravada con funcionalidade de demarcación territorial, que foi reutilizada máis recientemente para depositar ao seu carón unha ofrenda con funcionalidade tamén funeraria.
Na proximidade desta mámoa e afectadas pola ADE de cheo polo novo parque eólico que se está a xestar, entre as parroquias de Ardán, Cela e Moaña, están ubicadas outras dúas mámoas no lugar da Chan das Bolas, xa inventariadas e incluídas no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galiza. Non moi lonxe están localizadas as mámoas da Cruz da Maceira e Pastoriza, na parroquia de Ardán, a de Marco Corbado na parroquia de Moaña e máis abaixo as mámoas do Rapadoiro e Chan de Cela como o xacemento adscrito ao Calcolítico das Cadeliñas e o achado adscrito ao Paleolítico do machado bifaz das Chans, na parroquia de Cela, reflexo da importancia cultural e arqueolóxica que ten toda esta área, con vestixios de presenza humana desde hai varios milleiros de anos.
Entre as mámoas de Forno das Arcas e a de Chan das Bolas, no monte de San Lourenzo atópanse as ruínas da capela de San Lourenzo. Esta capela é orixinaria do século XVII e está adicada ao santo que leva o seu nome. Durante séculos foi obxecto de conflito entra as parroquias de Ardán e Cela pola súa posesión ata que no ano 2005 a xustiza ditaminou que a capela pertencía a Marín. O arco da capela pode verse no Museo Masso de Bueu.
De grande valor cultural e no terreo do patrimonio etnográfico e civil son a presenza de antigas corredoiras e valos de pedra, vestixios dun pasado non tan afastado no que a actividade humana baseabase na explotación dos recursos agroforestais e gandeiros, na extracción do barro e a pedra, na silvicultura baixo das varias carballeiras e devesas reais que existiron na zona ata o século XIX e do que aínda se conservan os grosos valos de delimitación. O significado dalgúns topónimos existentes pola zona dan testemuña desa anterior actividade humana -Devesa Nova, A Telleira, As Gardadiñas, Os Mogos…-
As brañas da ribeira alta do río das Gorgadas, principal afluente do río Loira e que atravesa toda a parroquia de Ardán, son un hábitat natural prioritario a protexer a nivel europeo dentro da Directiva Hábitats (Directiva 92/43/CEE do Consello, de 21 de maio de 1992, relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres), o da breixeira húmida atlántica, onde están ademais presentes as dúas especies de flora que lle dan denominación -Erica tetralix e Erica ciliaris- entre outras propias destes ecosistemas húmidos, turbosos e abertos, e con grande presenza así mesmo de fauna salvaxe, tanto vertebrada como invertebrada. A breixeira húmida atlántica está integrada dentro do anexo I da Directiva 92/43/CEE de tipos de hábitats naturais de interese comunitario para cuxa conservación é necesario designar zonas especiais de conservación.
Ao seu carón se desenvolven unhas interesantes comunidades arbóreas de bidueiros, especie que se adapta perfetamente as condicións ambientais e edáficas destes singulares hábitats a protexer pola fraxilidade que representan e a práctica desaparición de moitos deles durante o último século ata a actualidade produto da súa desecación ou do seu recheo e ocupación por motivos de distinta índole, mesmo a industrial e urbanística, a nivel continental. A ribeira alta do río da Pena, río que atravesa posteriormente toda a parroquia de Cela ata a súa desembocadura en Agrelo, tamén ten as súas correspondentes brañas entre as áreas da Devesa Nova e A Telleira con carrizal e breixeira dentro do hábitat natural prioritario da breixeira húmida atlántica.
As ribeiras altas dos ríos das Gorgadas e da Pena, son outro hábitat natural prioritario a protexer dentro do anexo I da Directiva Hábitats pola presenza dos seus bosques aluviais, onde entre outras especies sobresae a presenza do bidueiro, do salgueiro e do ameneiro. Tamén están en regresión a costa das cortas intensivas de arborado e da substitución do seu bosque e da contorna por plantacións de monocultivos forestais, sobre todo eucaliptos e ultimamente con outras especies forestais alóctonas e invasoras como a paulonia. Baixo estes bosques e á beira dos citados ríos desenvólvese unha importante biodiversidade en fauna e flora, con especies endémicas e vulnerables do noroeste ibérico, como por exemplo a saramaganta (Chioglossa lusitanica) ou o narciso galaico (Narcissus cyclamineus), especies incluídas no anexo II da Directiva Hábitats de especies animais e vexetais de interese comunitario para cuxa conservación é necesario designar zonas especiais de conservación. Hai rarezas como a surbia (Veratrum album), especie de montaña que praticamente representa a única cita en toda a provincia de Pontevedra.
Os grandes movementos de terras para a construción de pistas de acceso e plataformas de montaxe dos aeroxeradores suporían un grave impacto na capa vexetal, solo, subsolo e por derivación nas augas dos mananciais e dos ríos e regatos existentes.
Na parte máis externa do bosque de ribeira é onde comeza a desenvolverse o bosque climácico -chamado así porque é o que remata ocupando de xeito natural o territorio trala sucesión ecolóxica despois das fases do mato baixo e do mato alto- por excelencia, a carballeira. Catalogadas como hábitats de interese comunitario a nivel europeo e tamén dentro do anexo I da Directiva Hábitats para cuxa conservación é necesario designar zonas especiais de conservación, nesta área e nas partes máis termófilas entre as concas altas dos ríos das Gorgadas e da Pena, están presentes das carballeiras adultas máis densas e importantes da península morracense.
Nelas cohabitan varias especies tamén vulnerables como por exemplo a cada vez máis escasa vacaloura (Lucanus cervus), tamén incluída no anexo II da Directiva Hábitats, moi dependente precisamente das carballeiras vellas para a súa reprodución e crecemento. Outra especie considerada vulnerable e incluída así mesmo dentro do Anexo II da dita Directiva Hábitats é a do morcego rateiro forestal (Myotis bechsteinii), moi raro e escaso a nivel ibérico, e que precisamente nestas carballeiras morracenses teñen unhas das poucas colonias existentes e nidificantes en todo o territorio galego e de feito parte da carballeira existente funciona como unha reserva a través da custodia por parte da asociación Morcegos de Galicia. Ademais desta interesante especie hai censadas ao redor de dez especies máis de morcegos nesta área.
Por outra banda tamén é importante a presenza de aves tanto diurnas como nocturnas como o miñato (Buteo buteo), o azor (Accipiter gentilis), o gabián (Accipiter nisus), a avelaiona (Strix aluco), ou a curuxa (Tyto alba),… e citas anuais da presenza de especies forestais como o gabeador azul (Sitta europaea), catalogado como de interese especial polo catálogo nacional de especies ameazadas. Nas zonas máis abertas e de matogueira tamén se pode atopar a papuxa do mato (Sylvia undata) ou a avenoiteira cincenta (Caprimulgus europaeus), incluídas dentro do anexo I da Directiva Aves (Directiva 2009/147/CE do Parlamento Europeo e do Consello de 30 de novembro de 2009 relativa á conservación das aves silvestres) que indica que as especies mencionadas no dito anexo serán obxeto de medidas de conservación en canto ao seu hábitat, co fin de asegurar a súa supervivencia e a súa reprodución na súa área de distribución.
Á parte da alteración e degradación ambiental da contorna, é dabondo coñecida a alta mortandade de aves e morcegos que supón a construción de parques eólicos e a súa posterior fase de funcionamento pola colisión coas pás dos aeroxeradores. Ademais da proximidade ao hábitat de moitas desta especies os aeroxeradores suporían unha seria ameaza tamén para outras que nos seus pasos estacionais utilizan estas zonas máis altas do cordal dos montes morracenses nas súas viaxes migratorias.
Os ecosistemas naturais de carballeira, ribeira e brañas descritos estarían afectados de xeito máis ou menos directo dentro dunha distancia de 0 ata 1 kilómetro de distancia ata a área recreativa de Chans de Cela con respecto á ubicación dos aeroxeradores.
Os altos de Outeiro da Carballosa e Agudelo, por riba dos 400 metros de altitude sobre o nivel do mar, posúen unhas extraordinarias panorámicas entre as rías de Vigo e Pontevedra, co Salnés por medio e a serra da Barbanza ao fondo. A instalación de varios aeroxeradores ao seu carón de ao redor de 200 metros de altitude -ata catro nos lugares de Monte Furcos, Monte de San Lourenzo, Chan das Bolas e Monte do Grilo- suporía un grave impacto paisaxístico no conxunto das Rías Baixas e perfectamente visible ata desde o Parque Nacional Marítimo-Terrestre das Illas Atlánticas.
Ese impacto visual estaría de xeito máis directo a nivel local dentro da península morracense ao que se lle engadiría o do ruído acústico, cun núcleo de poboación na súa proximidade, o da Pastoriza (Marín) a menos dun kilómetro dos aeroxeradores, mais tamén os de A Fraga, A Paradela e Broullón (Moaña) ou A Paradela, A Pena, O Burgo e Igrexario de Cela (Bueu), que quedarían entre os 1 e 2 kilómetros de distancia.
Por outra banda na actualidade esta área ten unha importancia social, económica e cultural a través da actividade forestal e recreativa, coa área de lecer e o sendeiro municipal de Chans, que percorre varias áreas naturais e forestais correspondentes ás dúas parroquias malia estar en concellos diferentes, ou o alto e miradoiro da Telleira, que ademais é utilizado como punto de despegue para a práctica do voo do parapente, que en conxunto veríanse de xeito máis ou menos directamente afectados pola construcción do parque eólico na súa contorna e na proximidade.
As áreas de Pedra da Pousa, Forno das Arcas, Monte Furcos, A Telleira, A Porteliña, e o Monte da San Lourenzo están ameazadas así mesmo de cheo polo futurible parque empresarial da Cruz da Maceira.
A directiva da Comunidade de Montes en Man Común de Cela prohíbenos á Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo realizar o roteiro que tiñamos previsto para este sábado 27 de novembro contra a ADE do Morrazo e dentro dela o novo proxecto de parque eólico que se está a xestar entre as parroquias de Ardán, Cela e Ermelo.
A directiva da comunidade de montes de Cela enviounos o sábado 19 de novembro un correo electrónico á Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo, no que se nos informaba de que, en base ao artigo 88 da Lei 7/2012 de Montes de Galiza, non estabamos autorizados a percorrer os montes da súa propiedade comunal na andaina programada para este sábado 27 de novembro, instándonos sen máis motivos ou argumentos a desconvocala e ameazándonos de que no caso de se levar a cabo poriano en coñecemento das autoridades e adoptarían as medidas que estimasen oportunas.
Con posterioridade, o luns 21 de novembro, volveu enviarnos outro correo á PDMM mais tamén a Luita Verde, colectivo ecoloxista que fai parte da plataforma, insistindo en que a desconvocaramos a andaina e deixando caer por engadido que a comunidade de montes de Ardán, coa que se puxeran en contacto, tampouco tiña permiso para andar polos seus montes, dicíndonos ademais que era “polo ben de todo participante de dito roteiro e para que non se sinta enganado pola organización de dito evento”.
O roteiro programado para o sábado 27 tiña a súa saída na área recreativa de Chans de Cela, propiedade da comunidade de montes e cun convenio de colaboración en vigor co concello de Bueu. O seu percorrido transcorrería por vías forestais, camiños e corredoiras das parroquias de Cela e Ardán, parte del polo mesmo sendeiro municipal de curto percorrido de Chans, para dar a coñecer a importancia paisaxística, ambiental e cultural desta contorna que podería estar afectada de xeito máis ou menos directo polo proxecto de parque eólico que está a impulsar a empresa ACS.
Despois dunha década de existencia da plataforma e máis de medio centenar de roteiros realizados por toda a comarca nunca lle pasara á PDMM que unha comunidade de montes lle prohibira o paso nos seus roteiros, incluídos os que no seu momento, entre os anos 2012 e 2013, se realizaron contra do parque eólico de Pedras Negras. Nin tan sequera esta mesma comunidade de montes nos prohibiu en novembro do ano 2014 a celebración doutro roteiro similar en parte ao que iamos realizar este sábado pola protección dos montes de Cela e Ardán. Nin tampouco se nos prohibíu o roteiro organizado en maio de 2016 pola protección de Outeiro da Carballosa e de Agudelo, que transcorría tamén por lugares onde se ía pasar no roteiro do vindeiro sábado.
Nunca tampouco no transcurso das nosas andainas a plataforma fixo un mal uso do monte nin causou ningún dano neste, nin houbo percances para as persoas que participaban. Máis ben todo o contrario. A PDMM deulle a coñecer á veciñanza a riqueza natural, paisaxística e patrimonial que atesouran os montes da nosa comarca, denunciou verteduras de entullos e lixo, o mal estado dalgúns xacementos arqueolóxicos, as cortas indiscriminadas de arborado autóctono ou a eucaliptización, entre outras actividades perniciosas para a paisaxe e o medio, reclamando para el unha maior protección ambiental.
Por iso desde a plataforma non entendemos esta actitude e postura tomada agora pola comunidade de montes de Cela prohibíndonos andar polos montes da súa propiedade comunal, a non ser que se dese por aludida por algunha das denuncias públicas feitas por nós no pasado.
Preguntámonos que problema hai en que lle deamos a coñecer á veciñanza a importancia dos valores naturais e patrimoniais e da conservación dese espazo? Saben todas e todos os comuneiros de Cela que a súa directiva lle prohibe o paso a quen quere coñecer este espazo? Están de acordo con isto todas e todos os comuneiros?
Hai semanas que se sabe de xeito extraoficial que a empresa ACS quere impulsar un parque eólico nos montes das parroquias de Ardán, Cela e Ermelo –motivo da realización da andaina- do que pouco máis se sabe que o aparecido na prensa pois a comunidade de montes de Ardán non lle facilita a información que ten á veciñanza da parroquia. Tendo incluso que suspender unha asemblea convocada ás presas para votar a favor do parque eólico por incumprir as formas na convocatoria.
Semella, coa actitude amosada, que a directiva da comunidade de montes de Cela está nas mesmas coordenadas que a directiva de Ardán, e por iso pon atrancos a quen está manifestamente en contra da instalación dun parque eólico. Non lle interesa que a xente coñeza in situ o enorme impacto no territorio que implicaría a instalación dun parque eólico nos seus montes, na proximidade doutras parroquias limítrofes e de varios núcleos de poboación..
En calquera caso fica claro que a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo, ao igual que o Colectivo Ecoloxista Luita Verde, non son organizacións benvidas pola directiva da comunidade de montes de Cela e dada a súa prohibición de paso desconvoca o roteiro programado para este sábado 27 de novembro. Ante a probabilidade de que isto volva suceder co segundo roteiro contra a ADE, previsto polos montes da parroquia de Ermelo para o sábado 18 de novembro, tamén desistimos de facelo.
Malia isto, e ao labor de quen pretende silenciarnos de xeito torticeiro coa coacción e se presta a esta operación especuladora, a PDMM seguirá opoñéndose frontalmente, sen ambigüidades nin localismos, e tendo como norte a defensa do patrimonio paisaxístico, ambiental e cultural por riba de calquera outro interese –sexa político, económico ou da propiedade privada- no seu labor de concienciación da veciñanza informándoa do pelotazo industrial que se está a tramar ao redor do novo parque eólico nos montes do Morrazo a costa do solo rústico de protección de espazos naturais, paisaxístico, forestal, de augas e patrimonial. A Plataforma advirte que hai que estar preparados ante a probabilidade de que este novo parque eólico poida tramitarse pola vía rápida a través da súa declaración de interese social e económica dada a grande especulación de solo eólico e empresarial existente.
Adxuntamos os gráficos coa situación da ADE do Morrazo, as áreas afectadas polos aeroxeradores segundo os distintos proxectos e as localizacións alternativas (Pedras Negras desestimado, novo parque eólico e un terceiro que aínda podería proxectarse), o parque empresarial aprobado pola Xunta no Plan Sectorial de Áreas Empresariais de Galiza na Cruz da Maceira (Moaña) e o futurible da Pastoriza (Marín) ao seu carón deseñado na fase inicial do seu PXOM e úneca área entre varias que lle quedou ao final para desenvolver, máis a liña de alta tensión Lourizán-Cangas xa instalada polo medio e cruzando toda a área de desenvolvemento eólica.
Incluimos tamén o gráfico co percorrido e fotografías dalgunhas das áreas paisaxísticas, ambientais e naturais por onde iamos pasar neste roteiro agora desconvocado pola oposición da comunidade de montes de Cela onde, entre outros valores, están a importancia dos hábitats de interese comunitaria das carballeiras da Devesa Nova e da Telleira, dos hábitats naturais prioritarios de bosque de ribeira aluvial e de brañas das concas altas do rego das Gorgadas e do rego da Pena , e de especies salvaxes así mesmo de interese e vulnerables a protexer segundo os catálogos e anexos da lexislación autonómica, estatal e europea (saramaganta, rá patilonga, vacaloura, morcego rateiro forestal, gabeador azul, papuxa do mato, avenoiteira cincenta,…). Ou os xacementos arqueolóxicos, inventariados ou en proceso, catalogados ou por catalogar como patrimonio cultural de Galicia (mámoas de Forno das Arcas, Chan das Bolas, Rapadoiro e Chans de Cela), as ruínas da capela de San Lourenzo orixinaria do século XVII, e sen esquecer as extraordinarias panorámicas das Rías Baixas e dos montes do Morrazo desde os altos do Outeiro da Carballosa e Agudelo na área máis directamente ameazada polo parque eólico.
Triángulo da Área de Desenvolvemento eólica do Morrazo
Unha vez que se fixo oficial, coas declaracións na prensa do presidente da Comunidade de Montes de Ardán, o interese da empresa ACS de impulsar entre Marín e Bueu un parque eólico, a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo cree que é fundamental a presión social para botar abaixo este novo proxecto e a Área de Desenvolvemento Eólica (ADE) do Morrazo.
Por iso, ademais das actividades que faga a plataforma que se constitúa coa veciñanza e colectivos do Morrazo contra ese novo parque eólico que se está a xestar, a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo vai comezar unha campaña contra esta ADE do Morrazo para que desapareza oficial e definitivamente da planificación autonómica da Xunta de Galiza.
Esta ADE foi incluída no ano 1997 no Plan Sectorial Eólico de Galiza. Un plan especulador e obsoleto que carece da correspondente cobertura xurídica por non se ter publicitado integramente e que non pasar a correspondente avaliación ambiental estratéxica no seu conxunto, segundo a lexislación europea e estatal.
Esta ADE ten a forma dun triángulo e abrangue unhas 4.300 hectáreas no territorio dos concellos de Pontevedra, Marín, Vilaboa, Moaña e Bueu. Nela estaban incluídos os 14 aeroxeradores, pistas de acceso e subestación eléctrica do agora desestimado parque eólico de Pedras Negras. Os 11 aeroxeradores do proxecto que se está a xestar nas parroquias de Santo Tomé de Piñeiro e Ardán, en Marín, e Cela e Ermelo, en Bueu, forman tamén parte desta ADE. E aínda quedarían 10 localizacións para outros tantos aeroxeradores nas parroquias de Cobres e Vilaboa, no concello de Vilaboa, e na parroquia de San Xián, no concello de Marín.
Independentemente de que se organice a veciñanza para loitar cada vez que xurda un novo proxecto de parque eólico como está a suceder, para esta plataforma o que hai que tumbar é a ADE do Morrazo no seu conxunto ao ser esta a planificación superior que deu cobertura no pasado ao parque eólico de Pedras Negras, a que está a dar cobertura na actualidade a este novo parque eólico entre Marín e Bueu, e a que podería dar cobertura a outros no futuro. Unha ADE que está a ameazar no seu conxunto a maioría do territorio do Morrazo nas cotas entre os 400 e 600 metros de altitude sobre o nivel do mar.
Unha ameaza, a eólica, que se suma ao proxecto de parque industrial na Cruz da Maceira – no concello de Moaña no límite co de Marín – aprobado pola xunta dentro do Plan Sectorial de Ordenación de Áreas empresariais de Galiza, e o futurible parque industrial na Pastoriza, na parroquia de Ardán, promovido na proximidade co da Cruz da Maceira polo concello de Marín, que provocarían unha auténtica desfeita paisaxística e ambiental no seu conxunto – parque eólico e parques empresariais – nas concas altas dos ríos da Fraga, das Gorgadas e da Pena, no caso dos parques empresariais, e desde os altos do Outeiro da Carballosa e do Agudelo ata os da Paralaia e as Chans de Ermelo, entre os concellos de Marín e de Bueu e limítrofe co de Moaña, afectando ás concas altas dos ríos da Pena, do Inferno, Bouzós e Frade, no caso do novo parque eólico, á parte da afección de hábitats naturais prioritarios e comunitarios, fauna e flora salvaxe, e patrimonio cultural e arqueolóxico.
Como curiosidade, cómpre dicir que resulta un tanto estraño que sendo desde o ano 1997 a adxudicataria da ADE do Morrazo a empresa Endesa, agora xusto unha construtora como ACS sexa a que tente impulsar xusto un parque eólico no Morrazo.
A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo está en contra da proxección de novos parques eólicos e empresariais e tamén da forestalización, ou sexa, contra a industrialización dos nosos montes, e como alternativa esixe a derogación do Plan Sectorial Eólico de Galiza, a retirada da Área de Desenvolvemento Eólica (ADE) do Morrazo, a repotenciación e modernización dos parques eólicos xa construídos, a conexión das enerxías renovables, eólica e solar, con proxectos a pequena escala fóra dos espazos naturais, na proximidade e dentro dos propios núcleos de poboación, e libre de monopolios empresariais.
Galiza é un territorio excedente en produción de electricidade, onde unha boa parte da enerxía xerara, incluída a eólica, se exporta e mesmo se perde polo camiño cara á outras comunidades autónomas e as áreas con maior potencial eólico a nivel galego – Mariña luguesa, Costa da Morte, Dorsal Galega – xa foron ocupadas e mesmo sacrificadas ambientalmente, polo que non cómpre a construcción de máis parques eólicos se queremos ser verdadeiramente sustentables.
Alén disto cómpre concienciármonos de que é necesario o decrecemento, a redución, o aforro e a eficiencia do consumo enerxético. Así como tomar conciencia de que tampouco se pode especular máis co territorio e se teñen que cubrir na súa totalidade os parques empresariais e industriais construídos nas dúas últimas décadas na provincia, moitos deles coas parcelas baleiras e sen ocupar. Como tampouco se pode seguir coa extensión dos monocultivos forestais nin a eucaliptización, senón apostar pola multifuncionalidade dos recursos e a recuperación e a efectiva protección dos nosos espazos naturais.
A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo, dentro do seu costume de organizar un roteiro cada mes para informar e divulgar sobres os valores paisaxísticos, ambientais e culturais dos distintos espazos naturais morrecenses, vai adicar dentro da campaña contra a ADE do Morrazo os dous vindeiros roteiros aos espazos afectados e ameazados polo novo parque eólico, o sábado 27 de novembro con saída e chegada na área recreativa de Chans de Cela e subida ata os altos de Outeiro da Carballosa e Agudelo e o sábado 18 de decembro, con saída desde o núcleo rural de Ermelo, e subida ata os altos da Paralaia e Chans de Ermelo.
A Valedora do Pobo tras as queixas de Luita Verde, e xa que o Concello non nos responde directamente incumprindo de xeito flagrante e continuado o artigo 4 da Lei 39/2015 do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas, informounos recentemente de que o Concello de Moaña o 1 de outubro resolveu, a través dun acordo da alcaldía, que as obras de cerramento de delimitación de perímetro e dos accesos do sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, denunciadas por Luita Verde o 1 de xuño, non están recollidas no estudo de seguridade e saúde presentado no seu día pola promotora e que polo tanto se incoou un expediente de reposición da legalidade urbanística por non contar con título habilitante municipal.
No dito acordo ordéaselle á Junta de Compensación U. E. Residencial Golf Domaio SAU-7 Moaña a suspensión inmediata das obras e dos actos de construción que realiza a cantas persoas interveñan directa ou indirectamente na execución das obras e no prazo de 24 horas retiren os materiais que, no seu caso, teñan preparados para utilizaren, coa advertencia de que en caso de incumprimento, adoptaranse polo Concello as medidas cautelares necesarias para garantir a total interrupción da actividade.
Mais a realidade é outra xa que, tras a lentitude da incoación do expediente de reposición da legalidade urbanística por parte do Concello, consumáronse as obras realizadas e despois dun mes do acordo adoptado pola alcaldía, os peches consolidáronse no lugar malia a súa manifesta ilegalidade. Ou sexa, en vez de paralizar no seu inicio, hai catro meses, as obras dos peche, o Concello de xeito cómplice e a sabendas de que eran ilegais permitíu que estas seguisen a súa realización e cando praticamente estaban rematadas acordou a súa suspensión e reposición da legalidade urbanística que por outra banda non se está a cumprir por parte da seus autores dentro da política de “feitos consumados”.
No escrito presentado por Luita Verde o 1 de xuño dirixido á alcaldesa do Concello de Moaña, á parte de solicitar a comprobación dos feitos, a apertura do correspondente expediente sancionador e a retirada dos bloques de cemento e vallas metálicas -daquela na proximidade das 18 vivendas habitadas- e a paralización das obras dos peches ilegais ao norte e sur do sector B da dita urbanización, deixando expedito o legal e libre acceso a través dos viais e beirarrúas existentes, expoñíase ademais que se estaban a producir insultos e ameazas por parte de persoal residente nas ditas vivendas, creando unha situación de conflitividade social xustificada na base ilegal que toda esa área, incluídos os viais e beirarrúas, é unha propiedade privada.
Nos últimos meses dirixíronse a Luita Verde varias persoas, mesmo doutros concellos e de fóra do Morrazo, queixándose de situacións similares. Temos que salientar que a dita urbanización está situada nas inmediacións do sendeiro municipal dos ríos da Freixa e Miñouba e da contorna natural da Poza da Moura e que xa comezaron a aparecer tamén pintadas contra a urbanización, mesmo nos paneis de información do propio sendeiro. A realidade é que o Concello de Moaña coa súa deliberada lentitude na tramitación do expediente e a súa inacción tras a súa resolución de reposición da legalidade urbanística está a consentir a formación dun auténtico gueto privado ao estilo do xestado no seu momento en Punta Couso, no litoral do concello de Cangas.
Para Luita Verde esta é tan só a última das ilegalidades dentro dun abano moito máis amplo que corresponde ás 50 licenzas ilegais outorgadas no 2001 e as 52 licenzas outorgadas no 2003 polo Concello de Moaña no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio cando gobernaba o PP. As 18 vivendas que están construídas con poboación residente na actualidade carecen da correspondente licenza de primeira ocupación por non ter a condición de solar nin terse cumprido a urbanización simultánea nin presentado o correspondente aval garantindo das obras de todo o Sector B.
Esta é a situación herdada desde o ano 2010, cando en plena crise económica provocada precisamente polo estourido da burbulla inmobiliaria, o goberno bipartito BNG-PSOE presidido polo nacionalista X. M. Millán decidiu caducar o expediente de caducidade das ditas licenzas do 2001 e 2003 incoado inicialmente no 2008 talas solicitudes previas de Luita Verde xa que daquela non se estaba a cumprir as condicións legais para levalas a cabo. As vivendas foron mentras construídas e ocupadas ilegalmente a contagotas ata as 18 existentes sin que nas 84 parcelas restantes se producira a mínima obra desde hai máis dunha década, onde o que prima é a degradación da paisaxe e o medio ambiente, con vivendas a medio facer na ruina do cemento e os andamios ou sen construír, rodeado de mato e vexetación alóctona, pirófita e invasora, en especial eucaliptos e herba da pampa.
Hai pouco nos enteramos pola prensa da nova da puxanza por 5 parcelas da antiga promotora Mirón y Agarvi subastadas pola Axencia Tributaria na Urbanización SAU A-7, das que ademais de xeito totalmente escurantista non se sabe quen as puxa e paradoxicamente os residentes dos chalets construídos e a xunta de compensación din que non teñen nada que ver con eles.
Mais o que si sabe a Xunta de Compensación do Plan Parcial SAU A-7 Residencial Golf Domaio e o Concello de Moaña, xa que hai un membro do grupo de goberno do Concello de Moaña na Xunta de Compensación, é que o fondo voitre Divarian Propiedade SA, constituido polo 80% do fondo voitre norteamericano, Cerberus, especializado en adquisición de activos tóxicos dos bancos españois e un 20% polo BBVA, é propietaria do sector P, do sector H de uso hoteleiro, de mais de 100 vivendas do sector B e que o sector A o reparten entre Divarian Propiedade SA, o complexo societario Inurga SL e Obexcar, propiedade do matrimonio separado legalmente Oubiña-Pacheco e a sua filla Mª Mercedes Oubiña Pacheco, e os herdeiros de Agustín García Villar, propietario a finais dos anos 90 de todas as parcelas edificables do SAU A-7 Residencial Golf Domaio.
O Concello de Moaña, presidido pola nacionalista Leticia Santos, está a dilatar no tempo o cumprimento legal das súas competencias en materia urbanística, por un lado pola responsabilidade patrimonial e posibles indemnizacións que tería que aportarlle ás 18 vivendas construídas e habitadas no sector B da SAU A-7 e polo outro en complicidade coa xunta de compensación da Residencial Golf Domaio, á espera do “milagre” da chegada económica dos “fondos voitre”.
Ata aquí é onde chegou un proxecto que se iniciou a principios da década dos noventa do século pasado na parroquia de Domaio co engano que era para unha plantación de kiwis, ao cabo do tempo convertiuse na recualificación de 91 has. de solo rústico protexido para a construción dun campo de golf e a urbanización anexa de 466 vivendas dividida en catro sectores (A 189 vivendas ailladas), (P 100 vivendas plurifamiliares), (B 177 vivendas ailladas e adosadas) e (H de uso hoteleiro), onde só chegou a construírse finalmente no sector B e onde as 18 vivendas construídas e ocupadas ilegalmente sen a correspondente licenza de primeira ocupación só chega ao 18% da súa promoción, representando o meirande caso de fraude e especulación urbanística no Morrazo e un dos meirandes a nivel galego e do que de momento non se pretende cambiar de modelo malia a súa manifesta insustentabilidade.
Malia isto Luita Verde está á espera do informe do técnico municipal da inspección das obras e a incoación do expediente de caducidade das dúas licenzas das 50 e 52 vivendas no sector B da Unidade de Actuación SAU A-7 Residencial Golf Domaio, requiridas pola Valedora do Pobo tralas nosas queixas e despois de case tres anos que solicitamos ao Concello a súa aplicación. Así mesmo estamos á espera de que se retiren os peches ilegais da dita urbanización e se cumpra de facto coa restauración da legalidade urbanística, do que xa enviamos un escrito de resposta á Valedora do Pobo para que non arquive o expediente mentras non teñamos a resposta directa do Concello, en aplicación do artigo 4 da Lei 39/2015 do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas.
Adxuntamos as fotografías das obras dos peches ilegais ao norte e ao sur da urbanización a medio facer ou simplemente cos buratos feitos cando denunciamos os feitos o 1 de xuño no Concello de Moaña e, para contrastar, outras actuais onde se observa os peches realizados e consolidados, fiel reflexo de que non se está a cumprir coa reposición da legalidade urbanística resolta polo Concello de Moaña, tralo acordo da alcaldía do 1 de outubro.
O incumprimento das Recomendacións da Valedora do Pobo así como as Resolucións da Comisión da Transparencia de Galicia (que achegamos) por parte da Alcaldesa de Moaña, Leticia Santos, demostra un total desprezo cara a estas institucións, unha clara falta de dignidade política e un elevado déficit democrático, tendo en conta que as ditas Recomendacións e Resolucións son produto da denuncia urbanística na que se solicitaba a caducidade das licenzas concedidas ilegalmente no ano 2001 (50 licenzas) e no 2003 (52 licenzas), no sector B do SAU A-7 Residencial Golf Domaio sen facer efectivo o pago do aproveitamento urbanístico, nin ter urbanizado, nin presentado o aval garantizado das obras de urbanización.
Desde os anos 90 do pasado século, o Colectivo Ecoloxista Luita Verde posicionouse abertamente en contra do proxecto do campo de golf e urbanización, por representar unha agresión medioambiental de consecuencias irreversibles e estar baseado na especulación e a fraude.
O tempo deunos a razón, despois de máis de 30 anos que o PSOE e o PP modificasen e eliminasen a protección dunha parte do espazo natural dos Montes do Morrazo para construír o campo de golf e a urbanización anexa, a paisaxe que ofrece o sector B obxecto da caducidade de licenzas é deprimente, con construcións ruinosas rodeadas de vexetación exuberante e invasora, só hai que dar un paseo polo lugar para comprobalo.
Por outra banda, a maioría das parcelas están embargadas ou son propiedade do fondo voitre Divarian Propiedade SA, constituído polo 80% doutro fondo voitre norteamericano, Cerberus, especializado en adquisición de activos tóxicos dos bancos españois, e un 20% polo BBVA, quizais por iso a alcaldesa actual do BNG do Concello de Moaña se vexa presionada e faga deixamento de funcións e finalmente non incoe o expediente de caducidade das licenzas de xeito evidente ilegais.
Este é o Concello que hai escasas datas a Xunta de Galicia lle outorgou unha “bandeira verde”, entre outros motivos pola “protección da paisaxe e o patrimonio natural” ou “actividades relacionadas coa ordenación territorial”.
Pola nosa banda seguiremos utilizando todos os medios ao noso alcance, mesmo os xurídicos penais, para a restitución da legalidade urbanística que está a boicotear o Concello de Moaña.
defendeomorrazo 