Roteiro pola protección do Monte de Cabalo e da enseada de Larache

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo organiza o domingo 12 de xaneiro un roteiro para dar a coñecer a importancia ambiental, paisaxística e cultural do Monte de Cabalo e contorna da Enseada de Larache, catalogado na actualidade como solo rústico de especial protección paisaxística, forestal, de costas, agrario, de augas e patrimonial na parroquia de Santa Cristina de Cobres, no Concello de Vilaboa.

O roteiro, primeiro deste inverno, será circular e sairá ás 10 da mañá do adro da igrexa de Santa Cristina de Cobres, en Barciela, para chegar ás 14 h. ao mesmo lugar.

O percorrido transcorrerá por vial rural, forestal e corredoiras polos lugares de Barciela, Porta Mauricio, Matos da Igrexa, O Piñón, A Cavada do Cabalo, Punta do Cabalo, A Lagoa, Conchido, Larache, O Cano de Larache, O Regueiro, A Veiga Grande, Xundice, A Carreira, O Gramón, O Con, A Cavada Vella, A Toxeira, O Regueiro, O Cano de Larache, Larache, Mangoeiro, Porta Mauricio e Barciela.

Para se achegar ao punto da saída hai que acceder a través da estrada N-554.

Recomendamos que de se achegar en vehículo privado, por ética e polas limitacións do aparcamento, as persoas que asistan utilicen a capacidade máxima do seu vehículo, compartíndoo con outras persoas. Recomendamos tamén traer roupa e calzado de trote axeitados para a época invernal.

O Monte de Cabalo é zoónimo en referencia a súa orografía ou directamente á presenza histórica do animal, e no caso da Cavada do Cabalo, ao labor tradicional de roturación do terreo desde tempos pretéritos.

Na actualidade está cuberto na súa maioría por arborado, entre plantacións forestais de piñeiro e de especies caducifolias autóctonas, de carballos, cerdeiras e castiñeiros, á parte da presenza espontánea das sobreiras. Na franxa litoral da beiramar e na zona desde Conchido ata Larache é salientable a presenza de varios exemplares de carballos de grande envergadura e mesmo a formación natural de fraga e carballeira. Nas áreas máis húmidas dáse tamén espontaneamente e, de xeito natural, a presenza de especies máis propias de ribeira como ameneiros e salgueiros.

Entre as especies arbustivas destaca unha importante biodiversidade coa presenza de loureiros, abelaneiras, estripeiros, pereiras bravas, sanguiños, xilbarbeiras, carrascas, carrascos, carpazas, toxos e érbedos, a xesta do mar ou o trovisco que xunto coa presenza arbórea da sobreira amosa que á parte da prevalencia das especies propias do ámbito climático atlántico, de xeito asociado, está tamén a presenza das últimas dentro do clima mediterráneo.

Por outra banda tamén destaca pola súa importancia paisaxística e xeomorfolóxica como rexio entrante de natureza granítica no sedimentario e lamacento fondo da ría moldeado polo complexo xeolóxico Vigo-Pontevedra. Cunha altitude máxima de 125 metros sobre o nivel do mar entre a contorna das enseadas de Larache e Vilaboa, co Monte do Castro da Croa por medio, e o val de Cobres, desde os altos da Serra Basil e a Serra Domego, co Coto do Home, ata os núcleos rurais de San Adrián e Santa Cristina, posúe unhas excelentes panorámicas en primeira liña da Enseada de San Simón, coa illa do mesmo nome e As Erbedosas no outro extremo, ao fondo.

A contorna da Enseada de Larache está composta por unha mestura de ecosistemas, tanto arbóreos como arbustivos e de ribeira, ao que se lle engade o medio seminatural e antropizado cun rico mosaico de cultivos en réxime agropecuario.

Destaca a presenza climácica da carballeira termófila e con exemplares centenarios, a de pequenas formacións de abeledas á beira da enseada e a asociación de ameneiros e salgueiros xunto coa máis escasa do bidueiro á beira do rego de Larache que, tras varias vertentes -daí os hidrónimos Cano e Regueiro-, desemboca na propia enseada, da que ademais conforma un corredor ecolóxico, mestura do hábitat de interese comunitario de carballeiras galaico portuguesas e do hábitat natural prioritario de bosques aluviais de Europa atemperada.

Entre a flora menor destaca a grande presenza de fentos, desde a da epífita e macaronésica cabriña ao redor da cortiza dos carballos, á do dentabrú, da fentalla, do fento negro, do fento das pedras, do fento femia ou a do fento macho escamoso. Tamén destaca a presenza de brións, de liques e de fungos.

O medio agrario, na súa maioría destinada a prados, cultivos cerealísticos e viñedo, á parte da importancia social e económica a nivel local e tradicional, do que ademáis se conservan varios microtopónimos ao respecto, tamén a ten a nivel paisaxístico e ambiental como espazos abertos e ao mesmo tempo seminaturais, bordeados pola presenza da climácica carballeira e o bosque de ribeira ao seu carón.

Fronte ao Monte de Cabalo e a contorna da enseada de Larache está o espazo da ribeira do mar pertencente á Zona de Especial Conservación (ZEC) do Espazo Natural Protexido da Enseada de San Simón, cunha rica e importante biodiversidade ribeireña e marismeña e onde na fase invernal se xuntan de media ao redor de 3.500 aves invernantes acuáticas e mariñas, onde destaca cualitativa e cuantitativamente a presenza de garzas, patos, mazaricos, biluricos, píllaras, gaivotas, corvos mariños,… á parte da importancia produtiva para o marisqueo como recurso.

A nivel cultural é salientable a presenza da Casa Grande de Larache, con dous bloques de edificios de dous andares en forma de L e terreos ao redor de antiga función de granxa agraria, con orixe entre os séculos XVII e XVIII, que posteriormente tivo varias ampliacións ao longo do século XIX e finalmente foi rehabilitada entre principios e mediados da década pasada para ter o uso actual de casa rural a nivel hostaleiro. Posúe un hórreo e noutro tempo seica tivo tamén unha capela en devoción a San Gregorio.

Dentro da ribeira do mar, na proximidade, están as ruinas da antiga salina da enseada de Larache, ou tamén chamada de Ulló de Abaixo, unha das catro que foron xestionadas entre finais do século XVII e principios do século XVIII na zona pola Compañía de Xesús e posiblemente vencellada, xunto cos terreos dos arredores, coa antiga casona ou pazo da Larache. Á beira da enseada existe unha pequena edificación en pedra que nos seus inicios podería ter a función de alfolí ou almacén estanco do sal obtido na dita salina.

No extremo oeste do Monte de Cabalo tamén é salientable a existencia do petróglifo de Outeiro do Millo, con coviñas e cruciformes, e do xacemento medieval do Cuarto, da Santa ou Tras do Adro, onde estivo ubicada a antiga igrexa parroquial e ao mesmo tempo se atoparon os restos de antigos sartegos funerarios da época xermánica.

O Monte de Cabalo e a contorna da Enseada de Larache, xunto co Monte do Castro da Croa, en Acuña, estiveron integrados ata hai pouco dentro do espazo natural de Mar de San Simón, segundo as antigas Normas Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra.

As principais afeccións nas últimas décadas ao Monte de Cabalo e á contorna da Enseada de Larache foron a eucaliptización, a invasión das acacias, o urbanismo incontrolado, a instalación de torretas e cableados aéreos de tensión eléctrica, antenas de telecomunicacións, infraestruturas deportivas e o abandono e degradación do patrimonio cultural e ambiental.

En abril de 2016 a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo solicitoulle á Xunta de Galiza a clasificación de Área de Especial Importancia Paisaxística (AEIP) para o espazo natural de Mar de San Simón segundo as antigas Normas Subsidiarias e Complementarias de Planeamento da provincia de Pontevedra e Ámbito de Especial Atención Paisaxística (AEAP) para o Monte de Cabalo e o Monte da Croa- Castro de Acuña, dentro do Catálogo das Paisaxes de Galiza.

Luita Verde denuncia que o Concello de Cangas verte entullos no río Saíñas

As chuvias torrenciais deste outono están comezando a depositar no leito do río Saíñas restos de entullos que está a verter dentro do dominio público hidráulico, na proximidade do CEIP A Rúa, na parroquia de Coiro, o persoal de Servizos e Obras do Concello de Cangas desde hai ano e medio, despois de que as ditas verteduras fosen denunciadas polo Colectivo Ecoloxista Luita Verde na Demarcación Sur Vigo de Augas de Galicia en data do 5 de abril de 2018 e máis recentemente o pasado 2 de xullo de 2019.

Isto está a suceder nun terreo dentro da ribeira do río de 2 metros de desnivel onde os operarios do concello instalaron previamente e de maneira totalmente precaria e sen ningún tipo de rigor unha empalizada de fileira de varas de madeira, por onde agora está a virse abaixo tanto parte da empalizada como as terras e entullos de obra que aínda se están a verter na actualidade por parte dos operarios no lugar.

Mais só é o comezo dunha desfeita ambiental moito maior pois as ditas verteduras en forma de explanación e á beira mesmo do río están ao redor de 100 metros lineais, lindando co muro perimetral do dito CEIP A Rúa, e onde á parte de terras e cachotería de pedra e cemento e restos vexetais chegou a verterse así mesmo residuos tóxicos como anacos de uralita e nalgunha zona chegou a deixarse incluso saco de obra, boa parte na actualidade baixo a vexetación.

Por engadido, nunha desas zonas de ribeira e tamén en desnivel, xusto por debaixo da ubicación os contedores do punto de recollida de residuos sólidos urbanos e do asfaltado do camiño da Rúa, hai un vertido incontrolado de refugallos e lixo, incluído os restos dunha pancarta relacionada cos últimos comicios electorais.

O concello de Cangas, o 20 de abril de 2018, 15 días despois da nosa primeira denuncia con respecto a estes feitos Demarcación Sur Vigo de Augas de Galicia, presentou a Augas de Galicia un proxecto que, baixo a xustificación da “eliminación dun vertedoiro ilegal de residuos sólidos urbanos”, abranguía así mesmo a execución dunha plataforma de 3 m² de terra compactada a unha distancia de 2 metros do “río Bouzós”, que evidentemente non é o río Saíñas, e a plantación de “tres árbores autóctonas”, e ao considerar Augas de Galicia, que os traballos recollidos nesa documentación eran “compatibles” coa protección do dominio público hidráulico, tramitou a súa autorización e finalmente en data do 5 de xullo de 2018, emitiu o seu “informe favorable”.

Luita Verde acaba de respostarlle a Augas de Galicia que a zona do dominio público hidráulico do río Saíñas afectada polas verteduras do persoal de Servizos e Obras do Concello de Cangas non están na parcela 1107 do polígono 39 segundo a referencia catastral, xa que esta se corresponde co interior do recinto do CEIP A Rúa, cando na realidade onde se estivo e está a verter por parte do persoal do departamento de Obras e Servizos do Concello de Cangas é xusto por fóra do recinto, á beira do río e fronte ás parcelas 830, 831, 833, 834, 835, 826, 822 e 817.

Que a superficie de execución da plataforma de 3 m2 a 2 metros do río refírese ao río Bouzós, cando este río e a súa conca non se corresponde coa do río Saíñas, e supoñendo que é un erro de localización do propio concello tampouco se corresponde coa área afectada polas verteduras que é moita máis superficie que eses 3 m2, en concreto ao redor de 100 metros lineais de área de ribeira lindantes co muro perimetral do CEIP A Rúa que, por engadido, non ten xustificación e menos aínda como se estivo e se está executando.

Que, por engadido, a plantación das tres árbores autóctonas ás que se refire na mesma solicitude entendemos que deben ser unhas que se plantaron nas inmediacións, mais fóra da área natural de ribeira do río, en concreto á beira do camiño da Rúa, preto da rotonda de enlace da VG-4.5 e a PO-554.

E que, polo tanto, a resolución favorable de Augas de Galicia a dita solicitude do Concello de Cangas en data 05.07.2018, non é aplicable á área afectada nin aos feitos denunciados por Luita Verde o 5 de abril de 2018 e posteriormente o 2 de xullo de 2019, do que só podemos dicir que, ao noso entender, o Concello de Cangas xogou con toda probabilidade a desviar a atención con respecto a uns feitos que son da súa directa responsabilidade e do que preferimos pensar que, por outra banda, non houbo connivencia por parte de Augas de Galicia ao darlle a súa autorización.

Finalmente solicitoulle a comprobación unha vez máis e con rigor dos feitos, a apertura do correspondente expediente sancionador, a paralización das verteduras e a restauración dos terreos afectados ao seu estado natural anterior.

E a retirada da vertedura incontrolada de refugallos e lixo da ribeira e do dominio público hidráulico e o desplazamento do punto de recollida de residuos sólidos urbanos do lugar onde está actualmente localizado.

Roteiro pola protección das ribeiras do Rego da Pena

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo organiza o domingo 24 de novembro un roteiro para dar a coñecer a importancia natural, paisaxística e cultural da contorna natural das ribeiras do rego da Pena, catalogada na actualidade como solo rústico de especial protección de augas e patrimonial na parroquia de Cela, no Concello de Bueu.

O roteiro, terceiro deste outono, será circular e sairá ás 10 da mañá fronte do Centro de Interpretación do Litoral, na praia de Agrelo, para chegar ás 14 h. ao mesmo lugar.

O percorrido, duns 7 quilómetros de dificultade baixa, transcorrerá por vial rural, corredoiras e camiños de pé polos lugares de Agrelo, Portomaior, A Torre, Pousada, A Miranda, Murráns, O Igrexario, A Devesa, A Miranda, A Torre e Agrelo.

Para se achegar ao punto da saída hai que coller pola estrada PO-551 a través da Avenida Loureiro. Para acceder finalmente ao Centro de Interpretación do Litoral hai que coller o desvío de baixada á praia de Agrelo fronte do Restaurante O Rincón de Cela.

Recomendamos que de se achegar en vehículo privado, por ética e polas limitacións do aparcamento, as persoas que asistan utilicen a capacidade máxima do seu vehículo, compartíndoo con outras persoas. Recomendamos tamén traer roupa e calzado de trote axeitados para a época outonal.

O rego da Pena, tamén chamado da Devesa Nova, ou de Pousada, do Mouro, do Tombo,… segundo por onde transcorra, nace de distintos mananciais nas Fontes de San Lourenzo, de Chans, da Cachopeira e do Cervo, e ao redor dos 375 m. sobre o nivel do mar no punto máis alto, entre as parroquias de Ardán (Marín) e Cela (Bueu). Desemboca na praia de Agrelo, na ría de Pontevedra, facendo a función de corredor natural terrestre e conformando o propio areeiro que grazas, por outra banda, á achega marítima aínda conserva parte do seu dunar.

Representa o hábitat natural prioritario de bosques aluviais da Europa atemperada mais tamén os hábitats de interese comunitario de carballeiras galaico portuguesas e de prados húmidos seminaturais de herbas altas, con fauna e flora salvaxe de interese e mesmo endémica a nivel ibérico.

O seu bosque de ribeira está composto principalmente pola asociación do ameneiro e do salgueiro acompañado da grande presenza da abelaneira e en especial do bidueiro, especie serial que chega a formar pequenos bosques nas partes máis afastadas e naturalizadas da ribeira fluvial. Cómpre destacar a presenza do carballo, con exemplares de grande envergadura. Por outra banda, xunto con estas especies, estás presentes plantacións e/ou formacións espontáneas de castiñeiros, de nogueiras e de cerdeiras.

Posúe tamén un rico sotobosque coa presenza de loureiros, sabugueiros, sanguiños, xilbarbeiras e especies de lianas ou enredadeiras. É tamén abundante a presenza de especies herbosas de zonas húmidas como anxélicas, caliborcias, pementeiras, eupatorios, labazas, lampazos, salgueiriños, …, de xuncos e espadanas na partes máis brañentas e a de fentos como así mesmo tamén de liques, brións e de fungos, na fase reprodutiva de cogomelo para moitas especies nesta época, mostra da excelente calidade de humidade ambiental e atmosférica.

Ao redor das ribeiras e, a nivel agropecuario, destaca a presenza dun mosaico de leiras adicadas a prados, ao cultivo de cereais e produtos da horta e, nas zonas máis solleiras, do viñedo que nesta zona do Morrazo, ten como emblema a variedade local da uva tintafemia. Nas zonas de prados destaca así mesmo a presenza das vimbieiras, plantadas para o uso posterior das súas ramas como amarradeiras nos cultivos, en especial do viñedo. E nalgunhas zonas tamén de especies froiteiras como as maceiras.

No seu conxunto -bosque de ribeira, prados e área agropecuaria- é un val de grande valor ambiental e paisaxístico, agrandado pola súa confluencia coa ría de Pontevedra, con extraordinarias estampas desde as zonas máis outas, con amplas panorámicas que van desde a enseada de Bueu ata os montes costeiros da Cova e Sobareiro mais a Illa do Santo ao seu carón, os montes da península do Salnés desde O Castrove ata a Punta do Cabicastro, máis ao lonxe os altos cumes do Barbanza, e finalmente as Illas Ons, na entrada da ría, pertencentes ao PNMT das Illas Atlánticas.

Culturalmente destaca a nivel etnográfico pola presenza na súa contorna de fontes, lavadoiros, levadas de auga, pontellas e en especial polos ao redor de vinte muíños hidráulicos existentes ao longo do rego. Hainos de cubo e de canle, de tellado a unha e a dúas augas, algúns cos vestixios da utilización de bruia ou nora e, malia que algúns eran privados e de maquía, a maioría son de herdeiros, ou sexa de xestión mancomunada por grupos da veciñanza, que se repartían os labores da súa xestión, reparación e sobre todo das horas de moenda, en especial do millo.

Tamén destaca a cantidade de edificacións en pedra de vivendas, alpendres, valos e en especial de hórreos, con distinta tipoloxía e algúns coa figura do reloxo de sol enriba do tellado, feito directamente relacionado coa actividade rural e agraria na proximidade a costa da fertilidade das terras das ribeiras e do ciclo da auga procedente do rego e a súa espallada rede hidrolóxica.

No lugar da Torre podemos atopar o xacemento arqueolóxico da Torre Vella, onde quedan os vestixios medievais da antiga Torre e Casa de Cela, relacionada coa familia dos Soutomaior e Charino. Preto delas atópase a edificación coñecida como a Casa dos Freire, con escudos do Santo Oficio e no lugar de Friande, entre Pousada e Murráns, nunha edificación moderna existen desprazados do seu lugar orixinal dous blasóns da antiga Torre e Casa de Freande, vencellada á familia dos Troncoso e Acuña, mostra do poderío civil, económico e eclesiástico que estas familias señoriais e fidalgas tiveron e co que someteron a veciñanza desde o medievo e sobre todo durante a Idade Moderna.

No lugar do Igrexario está encravada a igrexa parroquial de Santa María de Cela, construción de finais do século XII de estilo románico serodio e vencellada á presenza no Morrazo da Orde Hospitalaria de San Xoan de Xerusalén, onde destacan a nivel artístico a fachada principal e os canzorros baixo os aleiros do tellado. Ao seu redor, e formando parte do seu adro, aínda se pode observar no pavimento en pedra as tapas dalgúns sartegos do antigo camposanto. A súa orientación leste-oeste fai que a súa fachada principal dea cara á ría, da que posúe unhas excelentes panorámicas.

As principais afeccións nas últimas décadas nas ribeiras do rego da Pena foron a eucaliptización, a invasión das falsas acacias e outras especies como a tradescantia, a ipomoea, a cana de bambú ou o xenxibre do Himalaia; a utilización de biocidas, as verteduras de lixo e de entullos, a artificialización das ribeiras e do propio leito fluvial, a canalización do seu tramo final, o urbanismo incontrolado, a instalación de torretas e cableados aéreos de tensión eléctrica, a corta indiscriminada do arborado de ribeira e o abandono e degradación do patrimonio cultural e etnográfico, en especial dos muíños de auga.

Para a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo as ribeiras do rego da Pena, dada a súa importancia a nivel paisaxístico, ambiental e cultural e como corredor natural e ecolóxico, deberían ter a catalogación de Espazo Natural de Interese Local (ENIL), xunto coas ribeiras do outro rego de importancia da parroquia, o rego do Barranco do Inferno, procedendo á conservación e á recuperación así como á posta en valor dos seus valores, incluídos os sociais e económicos derivados das actividades tradicionais e agropecuarias consonte cos culturais e ambientais.

Luita Verde denuncia que o Concello de Moaña oculta a información sobre a urbanización Golf de Domaio

Urbanización inacabada

Despois de case oito meses, o goberno bipartito BNG-PSOE do Concello de Moaña, segue sen responder á solicitude presentada polo Colectivo Ecoloxista Luita Verde o xoves 14 de marzo para que se iniciase o expediente de caducidade das licenzas de obra concedidas o 12-02-2001 e o 09-06-2003 pola Comisión de Goberno do Concello de Moaña para 50 e 40 vivendas respectivamente a Construcciones Mirón y Agarvi SL no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio.

Esta negativa é de tal xeito que nin lle está a facer caso, e xa por dúas veces, á obriga legal de responder á demanda de información presentada así mesmo pola Valedora do Pobo despois de que esta comunicase a recepción da nosa queixa ao tanto e decidira proceder a súa tramitación baixo expediente o pasado mes de xullo.

A Valedora do Pobo xa nos enviou dous escritos, un asinado o 18 de setembro e outro máis recente o 21 de outubro, nos que nos informa de que o concello non remitiu a información requerida. Lembrando nunha primeira ocasión o deber que ten o concello de facelo segundo o artigo 22 da Lei do Valedor do Pobo. Para nunha segunda ocasión reiterar o requerimento ante a reicidencia do concello, lembrándolles que o seu deber é colaborar ao rápido esclarecemento da situación segundo artigo 26.1 da mesma Lei e que no caso de persistir nesa actitude procederá a realizar unha advertencia sobre as súas consecuencias legais.

No caso de persistir o concello na súa negativa de lle enviar a información requerida pola Valedora do Pobo, a esta non lle quedará máis remedio que, aplicando o antedito art. 22 da Lei do Valedor do Pobo, considerar o concello entidade hostil e entorpecedora das súas funcións, facéndoa pública de inmediato e destacando tal cualificación no seu informe anual ou especial, no seu caso, ó Parlamento galego.

Desde Luita Verde lembramos que o 12-01-2010 o Alcalde de Moaña, X. M. Millán, do BNG e en coalición co PSOE, como na actualidade, adoptou sen ningún apoio nin argumento legal a Resolución 18/2010 pola que declarou a caducidade dos expedientes de caducidade das licenzas outorgadas o 12-01-2001 e o 09-06-2003, e deixou sen efecto as medidas cautelares adoptadas anteriormente de paralizar as obras de construción e a suspensión dos usos que destas derivase.

Que esta situación lles creou unha inseguridade xurídica aos que mercaron unha parcela no S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio e ao propio Concello, pois moitos dos primeiros perderon todos os pagos a conta das parcelas polo embargo da Xunta de Compensación, e o Concello rematou aceptando a garantía hipotecaria de 37 parcelas do sector B ( B.1.43 e correlativas ata B.1.50 e B.4 e correlativas ata B.4.29 ), como pago do aproveitamento urbanístico da que habería outorgarse a escritura pública de constitución de hipoteca.

chalets sen rematar

Que as parcelas B.4.25, B.4.26 e B.4.29 son parcelas das que habería escriturarse constitución de hipoteca a favor do Concello de Moaña pois son parcelas garantes do aproveitamento urbanístico, cousa que non se fixo, sendo subastadas e polo método de adxudicación directa. A única explicación dada foi que a garantía hipotecaria do pago do aproveitamento urbanístico non se fixera, extremo este de suma gravedade, xa que o Concello ten ou debería ter un representante na Xunta de Compensación, que sempre foron os concelleiros de Urbanismo.

Que na Asamblea Xeral da Xunta de Compensación da Unidade de execución “Residencial Golf Domaio S.A.U. A-7 do 15-07-1994, acordouse polo 100% dos membros o Proxecto de Compensación e o Aproveitamento edificable correspondente ao Concello de Moaña, dito aproveitamento acórdase substituilo polo pago en metálico do importe que se valora a cesión e que se estima en 200 millóns de pesetas (1.202.024,21€), con data 28-05-1998 foi aprobado polo Pleno do Concello. Hoxe en día e despois de máis de 16 e 18 anos da concesión das licenzas, a Xunta de Compensación soamente pagou 76.500.000 pesetas (459.774,26€), e o resto tería que estar pagado o 29-12-2001.

Que ata a data de hoxe e despois de máis de 16 e 18 anos da concesión das licenzas, non hai aval das obras de urbanización das 90 vivendas e, por engadido, a maioría destas non están executadas -non chegan á ducia as que teñen licenza de ocupación e as restantes, e dentro dun lote que non chega ao medio cento están iniciadas sen rematar-, polo que se incumpren as obrigas de edificación e urbanización simultánea, nin existe conexión de abastecemento e saneamento de auga nin informes ao tanto da empresa concesionaria Aqualia, e dende hai 8 anos nin existe a mínima obra.

Que con data 13-09-2018, a suposta sociedade Agrupación de Interés Económico-Urbanización Golf Domaio, creada polos propietarios das poucas vivendas ilegais rematadas ao amparo das licenzas concedidas con data 12-02-2001, propuxeron a constitución dunha Agrupación de Interese Económico co obxectivo da venta global das parcelas do sector B a un “inversor”, por non dicir “fondo buitre”, para recadar fondos e poder urbanizar e así mesmo “legalizar” as súas vivendas.

Na actualidade o que sobresae por toda a área urbanizable é o máis absoluto deterioro ambiental e paisaxístico con paquetes de vivendas pantasma sen rematar, viais e beirarrúas cubertos pola vexetación con varios focos de verteduras incontroladas de lixo e entulleiras e parcelas sen construír a rebousar de matogueira, cun exceso de biomasa pirófita con alto risco de propagación de lume forestal máis especies altamente invasoras como, e en especial, a herba da pampa.

A reiterada negativa do actual goberno bipartito BNG-PSOE do Concello de Moaña a responder á nosa solicitude do inicio do expediente de caducidade das licenzas de obra concedidas o 12-02-2001 e o 09-06-2003 pola Comisión de Goberno do Concello de Moaña para 50 e 40 vivendas respectivamente a Construcciones Mirón y Agarvi SL no sector B da Unidade de Actuación S.A.U. A-7 Residencial Golf Domaio, só a podemos entender como de silencio cómplice desta auténtica fraude e desastre ambiental herdeira dos tempos da burbulla urbanística de antano e, con toda seguridade, a súa inacción estea baseada no afán de chegada dos ansiados novos investimentos para intentar reflotar de novo esta operación urbanística malia a súa manifesta insustentabilidade e, por engadido, coincidindo coa entrada de novos tempos de recesión económica.

Ao final van pasando distintos gobernos e cargos políticos mais seguen as mesmas siglas e os mesmos métodos de actuación, encubríndose uns a outros.

Luita Verde preséntalle observacións ao borrador do PXOM de Cangas

O Colectivo Ecoloxista Luita Verde presentou o luns 29 de outubro algunhas observacións ao borrador do PXOM de Cangas.

Panorámica desde Outeiro Batente (Montes do Hio)

1) O territorio municipal correspondente aos espazos naturais Barra, Cabo Home e Carballeira de Coiro segundo as antigas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da Provincia de Pontevedra, deben seguir clasificados na súa integridade no futuro PXOM como solo rústico de especial protección de espazos naturais, tal e como está recollido nas actuais e vixentes Normas Subsidiarias de Planeamento municipais (NSP) xa que manteñen boa parte dos valores ambientais, ecolóxicos, biolóxicos, botánicos, paisaxísticos, científicos, educativos ou recreativos, polos que foron clasificadas dentro deses espazos naturais protexidos e integrados así mesmo no Rexistro Xeral de Espazos Naturais de Galicia, a inicios da década dos noventa do século pasado.

Así mesmo debe seguir clasificado tamén como solo rústico de especial protección de espazos naturais a Serra da Madalena e o Monte Borrallido, tal e como está recollido nas actuais e vixentes NSP ou no seu caso como solo rústico de especial protección de espazos naturais e paisaxístico como os espazos naturais que expoñemos no seguinte apartado.

Vistas desde o Castelo de Darbo

2) O Castelo de Darbo, Pico Garita e Balcón do Rei, Serra Nacente, Monte de Varalonga e Outeiro da Raposa, e os montes do Hio cos altos da Fanica, Outeiro Batente, Facho de Hio, Pouso da Serra, Corral da Vara, Outeiro da Vela, Outeiro das Hedras, Cova do Pouso, A Cruz e Varalonga máis o Monte do Castro de Nerga que, segundo o borrador do PXOM, se lles clasifica simplemente como solo rústico de especial protección paisaxística deben ser clasificados como solo rústico de especial protección de espazos naturais e paisaxística polos seus valores non só paisaxísticos senón tamén naturais e xeomorfolóxicos, aos que se lles engade en moitos dos casos os patrimoniais a nivel cultural e arqueolóxico.

3) As áreas que se cualifican neste borrador de PXOM como solo rústico de especial protección de costas, debido a súa evidente condición de espazos naturais coa formación de cantís e de areeiros e dunares deben ser clasificadas na súa integridade como solo rústico de especial protección de espazos naturais e de costas, co que unido ao solo rústico de especial protección de espazos naturais da ZEC da Costa da Vela, o futuro ENIL Punta Balea-As Barreiras e a lagoa de Vilariño, estariamos protexendo a nivel ambiental a maioría da franxa litoral do municipio e de xeito continuado como corredor natural e ecolóxico, agás a superficie modificada polos recheos e instalacións portuarias diante dos núcleos urbanos de Cangas e Aldán.

Ribeira do rego Fials en Aldán

4) As áreas naturais e/ou naturalizadas das ribeiras das concas de tódolos regos do municipio (rego Saíñas, rego Bouzós co seu afluente das Presas, rego do Puntillón ou da Pedra Cabalgada, rego de Liméns ou do Frendoal, rego Orxas co seu afluente Fials, do rego de Bouzas en Menduíña máis alá da súa integración na ZEC de Cabo Udra, dos regos de Nerga, Barra e Vilanova máis alá da sua integración na ZEC de Costa da Vela e no espazo natural de Barra, Cabo Home, e do rego do Esteiro máis alá da súa integración na lagoa de Vilariño) pola súa importancia ambiental e como corredores naturais, deben ser consideradas tamén como espazos naturais, polo que o que nas actuais e vixentes NSP está clasificado como solo rústico de especial protección de ribeiras e canles fluviais e que segundo o borrador do PXOM pasarían a ser cualificadas de simplemente solo rústico de especial protección das augas, deberían pasar a ser cualificadas no futuro PXOM como solo rústico de especial protección de espazos naturais e das augas.

Carballeira de Coiro na ribeira alta do rego Bouzós

5) Para que o solo rústico de especial protección de espazos naturais se adapte como espazo natural protexido á actual e vixente lexislación autonómica derivada da Lei 9/2001 de Conservación da Natureza, débese contemplar a declaración de Espazo Natural de Interese Local (ENIL) para todo o clasificado sexa como espazo natural ou asociado aos seus valores paisaxísticos, costeiros e de augas.

Xa que o anteproxecto de Lei de Patrimonio Natural e da Biodiversidade de Galicia, actualmente en trámite, ofrece xa a posibilidade futura de solicitar un ENIL de forma conxunta por varios concellos limítrofes, o Concello de Cangas debe poñerse de acordo cos Concellos de Bueu e Moaña e constituir conxuntamente un Espazo Natural de Interese Local (ENIL) que recolla como mínimo o territorio conxunto (Cangas, Bueu e Moaña) correspondente ás delimitacións do espazo natural da Carballeira de Coiro segundo as antigas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da Provincia de Pontevedra, dada a súa importancia como unidade ecolóxica e corredor natural de carballeiras termófilas galaico-portuguesas e de bosque caducifolio atlántico de asociación da carballeira co bosque aluvial, e tendo en conta ademais que os ditos concellos de Bueu e Moaña xa teñen así mesmo clasificados como solo rústico de especial protección os seus territorios correspondentes a dito espazo natural nos seus correspondentes PXOM.

6) O solo rústico de especial protección de espazos naturais, paisaxístico, costeiro e fluvial, unha vez adaptado como espazo natural protexido á Lei 9/2001 de Conservación da Natureza á través da súa constitución como ENIL e tendo en conta que esas proteccións ambientais por lei non poden estar en contra dos usos e actividades humanas, tanto das tradicionais como as agroforestais ou gandeiras como das máis modernas como por exemplo as recreativas senón que, ao contrario, deben quedar ordenadas e reguladas de xeito máis sustentable, e non precisamente como estivo sucedendo ata actualidade, sen apenas control de ningún tipo, tamén daría cabida á priorización de consecución de inversións económicas a nivel municipal, autonómico ou europeo que terían que ser investidas prioritariamente na conservación, mais tamén na recuperación e posta en valor dos valores ambientais, sociais e culturais do conxunto dos espazos naturais protexidos e a conseguinte xeración de postos de emprego a nivel local.

7) Manter o solo rústico de especial protección agropecuario, tal e como está clasificado nas actuais e vixentes NSP, avogando ademais pola potenciación dunha agricultura e gandeiría ecolóxica e autosuficiente a nivel local, libre de produtos biocidas sistémicos e de transxénicos. Nos terreos que non se decida producir débense deixar naturalizar, para formar ao cabo do espazo de tempo carballeira ou bosque de ribeira a nivel climácico, dentro da fase secundaria da sucesión ecolóxica.

No entanto, do solo rústico de especial protección forestal que, por unha parte pasaría a clasificarse dentro do solo rústico de especial protección natural e paisaxístico e por outra seguiría como solo rústico de especial protección forestal tal e como está clasificado nas actuais e vixentes NSP, débese apostar por unha multifuncionalidade do uso do solo forestal máis alá do madeireiro respetando as áreas de monte baixo da matogueira e do planalto, apostando así mesmo pola urxente e efectiva deseucaliptización e a erradicación das outras especies alóctonas, pirófitas e invasoras como as acacias e mimosas, e pola substitución dos monocultivos forestais, pola plantación con diversas especies, partindo dun 30% do total con especies frondosas e autóctonas, de xeito naturalizado, libre así mesmo da utilización de biocidas sistémicos, prohibindo expresamente as cortas a matarrasa e cunhas técnicas de silvicultura, corta e transporte da madeira que respeten o ciclo natural das especies e a contorna paisaxística e natural e tamén a cultural a nivel arqueolóxico e etnográfico.

Petróglifo de Outeiro de Río Loureiro en Aldán

8) Máis alá de quedarse na simple retórica de que o Plan Xeral recollerá o inventario completo e actualizado dos bens que merezan protección polo seu valor arqueolóxico, debe poñelo en valor máis alá do seu simple inventario, para o que debe comezar por descentralizar a case exclusiva atención con respecto ao xacemento do Facho de Donón e abrilo á maioría dos elementos culturais inventariados e catalogados, que xa supera o cento entre xacementos e achados, acollendo así mesmo o importante patrimonio etnográfico e civil existente por todo o municipio, principalmente no solo rústico de especial protección e o rural, e que na actualidade e en conxunto están en boa parte no estado máis absoluto de abandono e degradación.

A súa posta en valor, ao menor impacto ambiental e co abaratamento dos custes económicos e en inversións que iso supón con respecto ao que convencionalmente se adoita facer, en especial co exceso de mobiliario e cartelería, recollería á parte dos valores culturais tamén os da súa contorna paisaxística e natural a través dos espazos terrestres e forestais, da costa, da ribeira dos regos ou do solo rural por sendeiros guiados, moitas das veces por elementos culturais a protexer como por exemplo, as corredoiras, que non adoitan ter protección de ningún tipo nas planificacións urbanísticas e sen máis a propia deste municipio de Cangas.

A clasificación como Espazo Natural de Interese Local (ENIL) para grande parte do solo ao redor do que se sitúan a maioría dos elementos do inventario de patrimonio arquelóxico e o etnográfico existente no municipio axudaría ao compromiso directo da súa recuperación, conservación e posta en valor por parte do concello como así mesmo a súa armonización coa propia contorna natural.

9) A área de Recualificación ambiental e para Cohesión Social a nome de Balea/ Salgueirón non debe existir, xa que o que eran no Salgueirón os terreos do antigo complexo industrial dos Hnos. Massó e nas vixentes NSP integrados dentro da UA-27 de solo urbano, teñen que ser destinados na súa integridade como zona de equipamentos, espazos libres e zonas verdes, a través da recuperación e posta en valor cultural, social e ambiental do patrimonio industrial e arquitectónico, dos xardíns e arboretos e das zonas baldías do antigo complexo empresarial, totalmente diferenciado da área de Balea onde xa existe unha trama urbanizada. Esa zona de equipamentos, espazos libres e zonas verdes do Salgueirón tén que ser baixo a concepción de que corresponde historicamente por necesidade ao municipio tras o grande desorden e malfacer de planificación urbanística levada a cabo nas últimas décadas e non como punto de inicio no futuro de máis construción engadida ao seu redor.

Punta Rocha dos Patos na enseada de Liméns

Tanto esta como o resto das áreas de recualificación presentadas no borrador do PXOM (Alada/Areabrava-Ameixide/Arneles-O Igrexario, Menduiña/Francón, Nerga, Liméns/Santa Marta, Avda. Ourense/Punta Rodeira) son moi cuestionables xa que dan cabida encuberta a través dunha interesada interpretación do Plan de Ordenación do Litoral (POL) para desenvolver distintos paquetes de nova construción dentro da zonificación de Mellora Ambiental e Paisaxística, onde a edificabilidade ten que ser como moito excepcional e de maneira xustificada, respectando así mesmo unha área tampón co solo rústico de especial protección, na súa maioría de costas e de espazos naturais.

A área de recualificación para o Parque Empesarial afecta, no Monte de Campelo, a conca de nacemento dun afluente do rego Nocedo, corredor natural con desembocadura na ZEC do espazo natural de Cabo Udra. Por outra banda habería que xustificar se é necesario unha área empresarial neste lugar existindo xa unha en fase de legalización na Portela e a do Concello de Bueu na proximidade, en Castiñeiras. Os terreos nos que se pretende ubicar este Parque Empresarial, ao redor das naves e explotación mineira da antiga empresa Granitos Aldán, debería no seu caso procederse a súa correspondente fase de restauración ambiental tras o cese ou caducidade da actividade industrial e mineira.

Mesa de Montes na Serra da Madalena

10) A planificación futura debe estar baseada no decrecemento e na restauración das áreas mal edificadas no pasado adaptandose arquitectonicamente á dinámica natural tanto terrestre, fluvial como marítima nun contexto global e crecente de mudanza climática e de suba do nivel do mar, na protección ambiental dunha maioría do territorio municipal, na posta en valor de xeito integral e sustentable dos recursos naturais, sociais e culturais do municipio, no aforro e na autosuficiencia enerxética a través do fomento das enerxías renovables descentralizado da rede xeral e do monopolio empresarial, nunha rede de abastecemento e de saneamento das augas residuais integral, na desincentivación do uso do automóbil privado e na potenciación do transporte público e colectivo e de vías peonís e bici de xeito integral por toda a rede viaria, e nun modelo efectivo de tratamento de RSU baseado na reciclaxe e a compostaxe dentro do principio dos 3R (Redución, Reutilización e Reciclaxe).

III Xornadas pola protección e posta en valor do patrimonio de San Xián

O colectivo Monte Pituco celebrará os días 15 e 16 de novembro as ‘III Xornadas pola protección e posta en valor do patrimonio de San Xián’, dedicadas ao legado do mestre marinense -e experto en arqueoloxía- Carlos Paratcha Vázquez. A primeira sesión será o venres 15 ás 20:30 horas na Adega A Capeleira, coa participación do doutor José Casal e do arqueólogo Antonio de la Peña nunha ‘barferencia’ na que se trazará o perfil biográfico de Paratcha. Trala homenaxe, ao día seguinte, sábado 16, co gallo do Día Mundial do Patrimonio Cultural, realizarase unha andaina a partir das 10:00 horas dende a arboreda do Monte Pornedo, para visitar varios xacementos que descubriu, como os conxuntos rupestres do Pornedo, A Carrasca e Champás.

Coetáneo de persoeiros tan relevantes como o historiador marinense Antonio Blanco Freijeiro, os que foran director e secretario do Museo Provincial de Pontevedra, Xosé Filgueira Valderde e Alfredo García Alén, o arqueólogo Ramón Sobrino Lorenzo-Ruza e o lingüista e etnógrafo Elixio Rivas, Carlos Paratcha dedicou boa parte da súa vida a investigar e dar a coñecer vestixios prehistóricos non só de Marín, senón tamén de localidades como Campo Lameiro e Moraña.

Malia a súa valiosa e incuestionable achega á historia e á cultura local, fundamentalmente entre os anos 50 e 60 do século pasado, trátase dunha figura inxustamente descoñecida na vila marinense, onde cómpre que as institucións públicas impulsen un merecido recoñecemento ao seu labor.

A posta en marcha destas Xornadas xurden 2017 pola necesidade de animar a veciñanza a coñecer, aprezar e defender o importante patrimonio cultural e arqueolóxico que posúe San Xián, a parroquia coa maior densidade e diversidade de gravados prehistóricos -algúns de recente decubrimento- non só do Concello de Marín, senón da bisbarra do Morrazo. Na primeira edición, o experto en patrimonio, investigador e divulgador Antonio Costa presentou a súa experiencia na posta en práctica da técnica da reconstitución dixital 3D aplicada aos petróglifos de San Xián. O pasado ano, os protagonistas foron os letrados do equipo xurídico que logrou dúas sentenzas firmes do TSXG obrigando o Concello de Marín e a Xunta a anular o polígono industrial que proxectaran no Monte Pornedo.

CERTAME FOTOGRÁFICO

No marco destas Xornadas pola protección e posta en valor do patrimonio de San Xián, o colectivo Monte Pituco volveu convocar por segundo ano o Certame Fotográfico ‘O balcón da ría’. A participación consiste en tomar imaxes do Monte Pornedo e dos arredores, e compartilas nas redes sociais etiquetando en Instagram o perfil “obalcondaria” ou en Facebook a páxina “Salvemos o Monte Pituco (Pornedo)”. Admitiranse fotografías da paisaxe, da flora e da fauna, dos mananciais, dos xacementos arqueolóxicos, dos sendeiros e doutros elementos que realcen o valor visual, natural e cultural da zona, acompañándoas cun breve texto descritivo.

O venres 15 de novembro, ao remate da ‘barferencia’ de José Casal e Antonio de la Peña na Adega A Capeleira, entregaranse agasallos ás autoras e autores das imaxes máis valoradas. O prazo para achegar instantáneas permanecerá aberto ata o domingo 10 de novembro.

Roteiro pola protección das carballeiras da parroquia de Coiro

A Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo organiza o domingo 27 de outubro un roteiro para dar a coñecer a importancia natural, paisaxística e cultural da contorna natural das carballeiras da parroquia de Coiro, catalogada na actualidade como solo rústico de especial protección de espazos naturais, no Concello de Cangas.

O roteiro, segundo deste outono, será circular e sairá ás 10 da mañá do adro da igrexa de Coiro, para chegar ás 14 h. ao mesmo lugar.

O percorrido transcorrerá por vial rural, corredoiras e camiños de pé polos lugares do Igrexario, Espiñeiro, A Pena, Pedra Grande, A Chan de Coiro, Pedra da Edra, A Fraga, O Carballal e O Igrexario.

Para se achegar ao punto da saída hai que coller pola estrada EP-1001 e a igrexa de Coiro está a uns 100 metros en subida con desvío diante do cruceiro e o centro cultural parroquial.

Recomendamos que de se achegar en vehículo privado, por ética e polas limitacións do aparcamento, as persoas que asistan utilicen a capacidade máxima do seu vehículo, compartíndoo con outras persoas. Recomendamos tamén traer roupa e calzado de trote axeitados para a época outonal.

As carballeiras da parroquia de Coiro forman parte inseparable como corredor natural e unidade ecolóxica do antigo Espazo Natural Protexido do Carballal de Coiro segundo as antigas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra. Conta cunha superficie aproximada de 365 has. e abrangue territorio conxunto nos concellos de Cangas, Bueu e Moaña e contén no seu seo un dos bosques caducifolios atlánticos, onde predomina o carballo, máis importantes das Rías Baixas.

Na área que corresponde aos montes da parroquia de Coiro e que lle deu nome ao conxunto do espazo natural protexido a nivel provincial nos inicios da década dos noventa do século pasado, destacan as carballeiras ao redor das ribeiras do tramo alto do rego Bouzós, entre os lugares do Carballal e A Fraga, fitónimos que aluden precisamente á existencia histórica do bosque caducifolio e o carballo como especie en particular.

Mais tamén as que se espallan polo tramo alto do dito rego ao redor dos 300 metros de altitude sobre o nivel do mar cara á Serra de Coiro e dos lugares de Pedra da Edra e Chan de Coiro ata a Pedra Grande e o Pouso das Cruces, no límite cos montes das parroquias de Ermelo (Bueu) e de Moaña (Moaña), onde posteriormente e de xeito continuado se extenden polos lugares de Esperón, Fonte das Eguas, Chans de Ermelo, o Xestoso e A Paralaia, dentro do mesmo espazo natural e formando como corredor natural a dita unidade ecolóxica.

As carballeiras da parroquia de Coiro á parte de ser as máis representativas do municipio e da súa importancia a nivel morracense e do conxunto das Rías Baixas por formar parte do conxunto do espazo natural do Carballal de Coiro, representan a nivel europeo o hábitat de interese comunitario de carballeiras galaico portuguesas e, na súa confluencia nas áreas de ribeira, conforman por engadido o hábitat natural prioritario de bosques aluviais da Europa atemperada.

A predominancia do carballo débese a que esta é a especie clímax ou potencial que a través da sucesión ecolóxica -mato baixo, mato alto, bosque- xorde ao natural, neste caso de xeito secundario tras o cese da actividade humana que, de xeito secular ou milenario, alterara anteriormente o proceso de formación primaria do bosque. Tamén o é de xeito termófilo a nivel atlántico, porque o carballo adáptase nas condicións óptimas durante a fase de insolación a nivel anual e de feito as carballeiras de Coiro a través da fonda conca da ribeira alta do rego Bouzós están orientadas para recibir a maior cantidade posible de sol ao día. E tamén o é a nivel acidófilo polo tipo de chan no que se desenvolve, a nivel local sobre rocha granítica e granodiorítica.

A formación natural destas carballeiras é relativamente recente xa que son o resultado en grande medida do abandono progresivo da secular e intensiva intervención humana a nivel agroforestal e gandeira, entre inicios e mediados do século pasado. Dentro da carballeira actual existen algúns exemplares de carballos que entre a densa masa arbórea e en especial preto das ribeiras, chegan a ser singulares e de grande tamaño.

Acompañando ao carballo tamén se atopan exemplares espallados de castiñeiro que, malia ser unha especie non climácica senón máis ben produto da súa plantación desde a antigüidade, non deixa de ser unha especie autóctona e de grande valor ecóloxico, tanto pola súa frondosidade como polo valor enerxético do seu froito, a castaña que, ao igual que a landra do carballo, son unha excelente despensa para a fauna.

Na área máis cercana ao leito fluvial o carballo dá paso á existencia de especies tamén clímax, porén máis propias da ribeira como o ameneiro, con exemplares adultos e de grande envergadura.

Debaixo destas árbores, no sotobosque, existe ademais unha grande biodiversidade de especies arbustivas, como por exemplo loureiros, abelaneiras, estripeiros, pereiras bravas, sanguiños, sabugueiros, hedras, silveiras ou a xilbarbeira, especie picuda, coriácea e de ambiente máis ben mediterráneo que, xunto co carballo a nivel termófilo, representan as especies que dan denominación fitosociolóxica Rusco aculeati-Quercetum roboris ás carballeiras naturais do Sur e Oeste de Galiza e do Noroeste de Portugal.

Esa biodiversidade increméntase de xeito exponencial na parte da vexetación menor e herbácea, en especial coa extraordinaria cantidade de fentos, á parte da grande presenza de liques, brións e tamén de fungos, tanto na biomasa como cubrindo a rocha e os muros das penedías, mostra ademais da excelente calidade atmosférica e ambiental do lugar.

Por outra banda, aproveitando que estamos na fase outonal, a paisaxe resáltase cos múltiples cambios cromáticos na composición do bosque caducifolio e da vexetación existente baixo del, ao que se lle suma a espectacularidade das fervenzas que existen ao longo do leito na ribeira alta do rego Bouzós, que van collendo forza de novo tras a chegada das chuvias outonais.

No que se refire á fauna, só hai que remitirse a estudos de principios dos anos 90 do século pasado que xa amosaban a existencia de máis de 150 especies de fauna vertebrada -mamíferos, micromamíferos, aves, anfibios e réptiles- polo conxunto do espazo natural, incluídas especies endémicas do noroeste e oeste ibérico, algunhas destas en situación de vulnerabilidade.

Teñen tamén moita importancia a fauna invertebrada, en especial a referente ao ámbito forestal, e concretamente ás carballeiras, como son por exemplo a vacaloura ou o capricornio dos carballos, escarabellos que necesitan para sobrevivir  as carballeiras adultas e consolidadas, como o son de feito estas de Coiro.

A nivel cultural e arqueolóxico, cómpre salientar que por riba do Igrexario está situado o xacemento galaico-romano do castro de Pedralán. Outro xacemento catalogado como medieval é o que está situado ao redor da Pedra da Pena e no límite coa parroquia de Moaña. No Chan de Coiro tamén podemos atopar un asentamento adscrito culturalmente ao calcolítico. Na parte máis baixa do Carballal está situado o xacemento dos Laguiños, outro asentamento adscrito á idade do bronce. A isto hai que lle engadir o machado do paleolítico que un veciño atopou nos anos 50 do século pasado nun lugar aínda por determinar nos montes desta parroquia. Por outra banda, no Monte da Pena existen tamén uns abrigueiros de adscrición cultural indeterminada que proban a ocupación e reocupación deste territorio por parte do ser humano desde as fases máis remotas da prehistoria ata as máis recentes desta época, chegando a ser ocupado tamén durante fases intermedias da historia.

A nivel etnográfico destacan a presenza de antigas presas de mananciais e levadas de auga para o regadío, as corredoiras ou os vellos muros de pedra de separación dos predios ou con respecto ás pendentes naturais, vestixios da función agrofoestal e gandeira e mesmo pedreira, ata o máis recente pasado.

As principais afeccións nas últimas décadas á contorna natural das carballeiras da parroquia de Coiro foron a eucaliptización, o espallamento doutras especies arbóreas alóctonas, invasoras e mesmo tamén pirófitas, en especial as falsas acacias e as mimosas, as cortas indiscriminadas de carballos e outras especies caducifolias autóctonas, as verteduras de lixo e de entullos, a construción do corredor de alta capacidade do Morrazo e máis recentemente a desaparición da figura de protección que tiña o espazo natural protexido do Carballal de Coiro nas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra ao seren estas normas substituídas en agosto de 2018 polo Plan Básico Autonómico da Xunta de Galiza.

A principal ameaza de cara ao futuro, tendo en conta o anterior parágrafo, é a recualificación urbanística que pretende realizar o Concello de Cangas que, dentro do borrador de avance do PXOM en trámite na actualidade, xa propón eliminar a clasificación actual de solo rústico de especial protección de espazos naturais para os montes da parroquia integrados no espazo natural do Carballal de Coiro e substituila por outras clasificacións de solo rústico incluído a de solo rústico ordinario, ou sexa, sen nengún tipo de especial protección, á parte de non consideralos un espazo natural de interese.

Para a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo esa proposta recualificadora por parte do concello cangués carece de calquera xustificación xa que boa parte dos valores ambientais polos que foron integrados os montes desta parroquia no espazo natural protexido do Carballal de Coiro, hai ao redor de trinta anos, seguen intactos. Así mesmo porque o Concello de Cangas debería manter a coherencia coa estratexia levada a cabo polos Concellos de Moaña e Bueu, que si mantiveron na aprobación definitiva dos seus PXOM a clasificación de solo rústico de especial protección de espazos naturais para os montes das parroquias de Moaña e Ermelo integrados no espazo natural do Carballal de Coiro segundo as antigas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra.

Para que o antigo espazo natural do Carballal de Coiro pasara a ter unha figura de protección ambiental propiamente dita e entrara a formar parte da Rede Galega de Espazos Naturais Protexidos, a Plataforma solicitoulle á Xunta de Galiza a ampliación da Rede Natura galega cara a un novo Lugar de Importancia Comunitaria (LIC) que, a nome de Montes e Carballeiras do Morrazo, recollese os espazos naturais dos Montes do Morrazo e Carballal de Coiro segundo as antigas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra máis outros ampliables, por considerármolos uns espazos naturais de alta importancia ambiental e corredor ecolóxico.

Outra alternativa na actualidade sería a da constitución dun Espazo Natural de Interese Local (ENIL) a nivel supramunicipal onde acollera as masas máis importantes de carballeira do Morrazo, e dentro delas as carballeiras integradas dentro do antigo espazo natural protexido do Carballal de Coiro, tendo en conta que o anteproxecto de Lei de Patrimonio Natural e da Biodiversidade de Galiza en trámite, ofrece xa a posibilidade futura de solicitar un ENIL de forma conxunta por varios concellos limítrofes.