A Comisión Europea informaba a comezos deste ano da progresiva desaparición de especies dentro do territorio da Unión Europea. A nota, que foi publicitada por distintos medios de comunicación, avisaba de que varias especies de abellas, avespas e bolboretas están ao borde da extinción indicando ademáis que ao redor do 80% das plantas de cultivo e flores silvestres (cartro de cada cinco) dependen da polinización por animais e que polo tanto a perda destes pequenos insectos representa unha das maiores amenazas para a natureza, o benestar humano e a seguridade alimentaria da UE.
Acobreada escura (Lycaena tityrus) coas ás pechadas na floración da macela brava (Anthemis arvensis) Orxas Aldán (Cangas) xullo 2023 
Anxo da couve (Pieris brassicae) na floración do agrión dos prados (Cardamine pratensis) O Redollo O Carme (Moaña) marzo 2023 
Avelaíña da menta (Pyrausta aurata) na floración do mentastro (Mentha suaveolens) O Redogrés San Martiño (Moaña) xullo 2023 
Bolboreta macaón (Papilio machaon) no toxo (Ulex europaeus) en floración no Monte do Castelo Darbo (Cangas) xaneiro 2022 
Celeste (Celastrina argiolus) coas ás pechadas na floración da buglosa (Pentaglottis sempervirens) O Redollo O Carme (Moaña) marzo 2023 
Doncela acastañada (Boloria selene) coas ás pechadas na floración da fieira multiflora (Luzula multiflora) A Pradeira Piñeiro (Marín) abril 2023 
Esnacada do ce branco (Polygonia c-album) coas ás pechadas na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Fenteira San Xián (Marín) maio 2023 
Feiticeira dos cardos (Vanessa cardui) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Lomba Coirados San Xián (Marín) maio 2023 
Femia de anxo da colza (Pieris napi) coas ás pechadas na floración da buglosa (Pentaglottis sempervirens) A Portela San Martiño (Bueu) abril 2023 
Femia de anxo da couve (Pieris brassicae) na floración do saramago (Diplotaxis catholica) O Redollo O Carme (Moaña) marzo 2023 
Femia de silveira soalleira (Pyronia cecilia) coas ás abertas na floración do trobisco (Daphne gnidium) Cabo Udra Beluso (Bueu) xullo 2023 
Femia de silveira soalleira (Pyronia cecilia) coas ás pechadas na floración do trobisco (Daphne gnidium) Cabo Udra Beluso (Bueu) xullo 2023 
Macho de avelaíña manchada (Ematurga atomaria) na floración da avea brava (Avena barbata) A Fenteira San Xián (Marín) maio 2023 
Galo cebrado (Iphiclides podalirius) na floración do mentastro (Mentha suaveolens) O Cancelo San Martiño (Vilaboa) xullo 2023 
Macho de doncela acastañada (Boloria selene) na floración da buglosa (Pentaglottis sempervirens) O Redollo O Carme (Moaña) marzo 2023 
Mouriña do sur (Aricia cramera) coas ás abertas na floración do mexacán (Taraxacum officinale)O Río Nerga O Hío (Cangas) 
Pampurriña dos trevos (Zygaena trifolii) na floración do pampillo (Coleostephus myconis) As Salinas San Martiño (Vilaboa) maio 2023 
Pombiña das malvas (Pyrgus malvoides) coas ás abertas na floración do trevo dos prados (Trifolium pratense) Rodeiro Aldán (Cangas) xullo 2023 
Señoriña dos brañais (Euphydryas aurinia) coas ás pechadas na floración da silveira (Rubus ulmifolius) A Landreira O Carme (Moaña) maio 2023 
Saltareira (Erynnis tages) na flor do mentastro (Mentha suaveolens) O Prado san Xián (Marín) setembro 2022 
Rabeira común (Lampides boeticus) coas ás pechadas na floración do tomentelo (Thymus caespititius) Alto do Xestoso San Martiño (Moaña) xullo 2023 
A información dada pola Comisión non é para nada novidosa. Existen diversos estudos científicos a nivel internacional que teñen estudado e comprobado a diminición, ata o 40%, durante as últimas décadas dos insectos, alertando da dramática situación dos polinizadores, en especial en Norteamérica e na Europa occidental entre outras áreas planetarias, onde moitos poderían extinguirse nas vindeiras décadas.
Algúns destes estudos, como o realizado na Europa en varios estados de Alemaña entre os anos 2008 e 2017, informan que en tan só unha década algúns espazos naturais pasaron de 100 tipos de bolboretas, abellas, abellóns, libélulas, mosquitos e moscas a tan só 33 especies. Outro estudo, tamén realizado na Alemaña en 63 reservas naturais, concluiu que a biomasa do número de insectos voadores se reduciu un 75% desde o ano 1989 ata o ano 2014.
A nivel estatal un estudo di que no 2020 a presenza de bolboretas na Rede de Parques Nacionais disminuíra un 7 % con respecto á media 2016-2019. Unha outra investigación do ano 2019 informa que, revisando 73 estudos científicos existentes en diversas partes do planeta e publicados nos últimos 13 anos, di que abellas, formigas e escaravellos están a desaparecer a unha tasa 8 veces maior que os mamíferos, aves ou réptiles, e que un tercio de todas as especies de insectos xa se clasifican como en perigo de extinción.
Segundo estes estudos as causas desta disminución débese a varios factores como a mudanza climática, o aumento das temperaturas globais e dos fenómenos metereolóxicos extremos, a perda de hábitats naturais debido a prácticas agrícolas, a urbanización e a deforestación, o uso de pesticidas, directamente a través de insecticidas e funxicidas e indirectamente a través de herbicidas, factores biolóxicos como as especies invasoras e os patóxenos e a influencia da contaminación electromagnética, auditiva e da lumínica.
Mosca peluda fera (Tachina fera) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Fenteira San Xián (Marín) abril 2023 
Mosca negra (Bibio marci) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Fenteira San Xián (Marín) abril 2023 
Mosca do esterco (Scathophaga stercoraria) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) O Rosal O Carme (Moaña) marzo 2023 
Mosca das raíces (Anthomyia sp.) na estrangurria de verán (Spiranthes aestivalis) en floración na zona húmida de Cabo Udra Beluso (Bueu) xullo 2023 
Mosca das flores (Syrphus ribesii) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Gandarela Lourizán (Pontevedra) abril 2023 
Mosca das flores (Sphaerophoria sp.) na floración do saramago (Diplotaxis catholica) A Fenteira San Xián (Marín) febreiro 2023 
Mosca das flores (Myathropa florea) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) O Rosal O Carme (Moaña) marzo 2023 
Mosca das flores (Fernindaea cuprea) na floración do mexacán (Taraxacum officinale) O Redollo O Carme (Moaña) marzo 2023 
Mosca das flores (Episyrphus balteatus) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) Pozo Negro O Carme (Moaña) xaneiro 2023 
Mosca cabezuda (Sicus ferrugineus) na floración da valeriana de estrepe (Centranthus calcitrapae) dunar de Barra O Hío (Cangas) abril 2023 (2) 
Mosca cabezuda (Dalmannia aculeata) na floración do cardo común (Cirsium vulgare) Os Visos Donón O Hío (Cangas) maio 2023 
Mosca abella prateada (Exoprosopa jacchus) na floración da macela brava (Anthemis arvensis) Cabo Udra Beluso (Bueu) xullo 2023 
Mosca abella (Eristalis tenax) na flor do saramago (Diplotaxis catholica) A Fenteira San Xián (Marín) febreiro 2023 
Macho de mosca taquina (Ectophasia crassipennis) na floración da cenoira brava (Daucus carota) Gordenlle San Martiño (Vilaboa) xullo 2023 
Macho de mosca das flores (Sphaerophoria scripta) na floración do almeirón capilar (Crepis capillaris) O Carballiño Donón O Hío (Cangas) abril 2023 
Macho de mosca das flores (Myathropa florea) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Fenteira San Xián (Marín) abril 2023 
Macho de mosca das flores (Baccha elongata) na floración da herba das almorrás (Ranunculus ficaria) Monte dos Remedios Tirán (Moaña) marzo 2023 
Femia de mosca das flores (Baccha elongata) na floración da herba das almorrás (Ranunculus ficaria) Pozo Negro O Carme (Moaña) marzo 2023 (2)
O Morrazo, desgraciadamente, non é alleo a esta grave problemática ambiental como puidemos comprobar desde a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo durante os últimos anos nas observacións feitas de campo. Na nosa comarca está a producirse unha drástica diminución de insectos nos distintos espazos naturais especialmente aguda nos meses do verán.
Alén da evidente influencia do cambio climático e o quecemento global que alteran os ciclos estacionais, bioclimáticos, da auga e migratorios tanto nos ecosistemas como na biodiversidade, no Morrazo temos que salientar algunas características propias: A perda de hábitats naturais tanto pola deforestación do arborado autóctono e de ribeira como a forestalización de espazos abertos de matogueira e de zonas húmidas, moi importantes e fundamentais para a presenza de insectos pola súa rica e variada flora. A substitución destes ecosistemas polo monocultivo intensivo de especies forestais, en especial eucaliptos e piñeiros, comporta unha diminución da biodiversidade natural ademais de probabilidade de lumes ao seren esas especies pirófitas e favorecedoras da súa propagación.
Machos de escaravello metálico de fémur groso (Oedemera nobilis e Oedemera flavipes) na floración da silveira (Rubus ulmifolius) Monte das Fentiñas Darbo (Cangas) xuño 2023 
Macho de escaravello metálico de fémur groso ( Oedemera nobilis) na floración do buño marítimo (Bolboschoenus maritimus) ribeira do río de Donón O Hío (Cangas) maio 2023 
Macho de escaravello de fémur groso (Oedemera nobilis) na floración da magarza (Cladanthus mixtus) Os Fornos San Xián (Marín) xullo 2023 
Femia de escaravello metálico de fémur groso (Oedemera nobilis) na floración da margarida de Merino (Leucanthemum merinoi) Os Visos Donón O Hío (Cangas) maio 2023 
Femia de escaravello metálico de fémur groso (Oedemera flavipes) na floración da magarza (Cladanthus mixtus) O Rosal O Carme (Moaña) maio 2023 
Falso escaravello vesicante (Chrysanthia reitteri) na floración da carpaza moura (Cistus salvifolius) dunar de Barra O Hío (Cangas) maio 2023 
Escaravello lonxicornio maculado (Strangalia maculata) na floración da silveira (Rubus ulmifloius) Seixido Aldán (Cangas) xullo 2023 
Escaravello de pescozo rubio (Heliotaurus ruficollis) na floración da macela brava (Anthemis arvensis) A Escadiña Beluso (Bueu) xullo 2023 
Escaravello das flores (Oxythyrea funesta) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) As Uchas Vilanova O Hío (Cangas) marzo 2023 
Escaravello da folla da chantaxe (Oedionychus cinctus) na floración da chantaxe lanceolada (Plantago lanceolata) O Rosal O Carme (Moaña) maio 2023 
Escaravello abella (Trichius sp.) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) As Laguiñas O Carme (Moaña) maio 2023 
Cópula do escaravello das flores (Exosoma lusitanucum) na floración da andriala de folla enteira (Andryala integrifolia) dunar de Barra O Hío (Cangas) maio 2023 
Cópula de escaravello metálico de fémur groso (Oedemera nobilis) e araña caranguexo común (Xysticus cristatus) na floración do pampillo (Coleostephus myconis) A Fenteira San Xián (Marín) maio 2023
O progresivo abandono do rural, do agro e das actividades agropecuarias fai que estes espazos abertos, moi importantes tamén para moitas especies da fauna invertebrada, vaian desaparecendo e ocupando o seu espazo o mato alto ou especies arbóreas alóctonas invasoras, en especial as acacias, outras das grandes lacras para a biodiversidade local e así mesmo propagadoras dos lumes. Pola contra nos espazos nos que aínda se segue a cultivar utilizase xeralmente productos químicos insecticidas e funxicidas de xeito sistémico e causa preocupación o incremento do uso do glisofato como herbicida tanto en gabias como no propio agro ou mesmo no monte, a nivel forestal.
Por último, cómpre salientar o factor biolóxico que ten a presenza de especies exóticas e invasoras, tanto de flora como de fauna, onde destaca a avespa asiática ou velutina. A súa grande e progresiva presenza desde a última década, engadido ao seu grande e pernicioso potencial depredador, supón unha grande afección no só para a abella domesticada e a actividade económica relacionada co mel senón para unha grande parte da comunidade de fauna invertebrada silvestre a nivel local polo seu hábito polífago. Como dixemos, nos últimos veráns, incluido este no que estamos, pódese observar unha grande diminución de insectos en xeral en toda a comarca, ocupando case que en exclusiva a velutina moitos deses espazos, na vexetación en floración, na procura incansable de novas presas.
Femia de avespa icneumónida (Anomalon sp.) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) O Muíño da Ponte Meira (Moaña) maio 2023 
Avespa papeleira (Polistes dominula) na floración do fiuncho (Foeniculum vulgare) Cabo Udra Beluso (Bueu) xullo 2023 
Avespa oleira (Ancistrocerus sp.) na floración do pampillo (Coleostephus myconis) A Fenteira San Xián (Marín) maio 2023 
Avespa icneumónida (Coelichneumon sp.) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) A Fenteira San Xián (Marín) agosto 2022 
Avespa escólida (Scolia hirta) na flor do allo bravo (Allium sphaerocephalum) A Escadiña Beluso (Bueu) xuño 2023 
Abellón terrestre (Bombus terrestris) na floración do cardo palustre (Cirsium palustre) O Redollo O Carme (Moaña) abril 2023 
Abellón cuco bohemio (Bombus bohemicus) na floración da abrótega (Asphodelus lusitanicus) O Eidón San Xián (Marín) abril 2023 
Abellón carpinteiro (Xylocopa sp.) na flor da carlina corimbosa (Carlina corymbosa) Castelo de Darbo (Cangas) xullo 2022 
Macho e femia de abella minadora (Panurgus sp.) na floración do pampillo (Coleostephus myconis) O Puxo Beluso (Bueu) marzo 2023 
Macho de abella lonxicorne (Eucera longicornis) na floración da buglosa (Pentaglottis sempervirens) A Besada Donón O Hío (Cangas) maio 2023 
Abella sucada (Halictus scabiosae) na floración da carlina corimbosa (Carlina corymbosa) A Escadiña Beluso (Bueu) xullo 2023 (2) 
Abella parásita (Stelis punctulatissima) na floración da carpaza amarela (Halimium alyssoides) Cabo Udra Beluso (Bueu) marzo 2023 
Abella minadora (Andrena pilipes) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) Vilafíns San Xián (Marín) abril 2023 
Abella do mel (Apis mellifera) na floración da abrótega (Asphodelus lusitanicus) O Eidón San Xián (Marín) abril 2023 
Abella de bandas brancas (Amegilla quadrifasciata) na floración do pampillo (Coleostephus myconis) Cabo Udra Beluso (Bueu) xullo 2023 
Abella cuco (Sphecodes sp.) na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) ribeira do río de Donón Barra O Hío (Cangas) maio 2023 
Abella cortafollas (Megachile sp.) na floración da carlina corimbosa (Carlina corymbosa) A Escadiña Beluso (Bueu) xullo 2023 
Abella avespa cuco (Nomada sp.) na floración da buglosa (Pentaglottis sempervirens) A Pradeira Piñeiro (Marín) abril 2023 
Abella algodoeira (Anthidium sp.) na floración do saramago (Diplotaxis catholica) O Redollo O carme (Moaña) marzo 2023 
Abella algodoeira (Anthidium sp.) na floración do saramago (Diplotaxis catholica) O Redollo O carme (Moaña) marzo 2023
A Comisión Europea considera urxente reverter a situación mellorando a conservación de especies e hábitats a través do protexido pola Directiva Hábitats e unha rede de corredores ecolóxicos para as especies polinizadoras, a restauración de hábitats en paisaxes agrícolas promentendo axudar a agricultura respectuosa cos polinizadores e a mitigación do impacto do uso de pesticidas.
Esta Plataforma considera urxente tomar medidas que palien as consecuencias xa evidentes no medio e parécenlle interesantes moitas das propostas feitas pola Comisión. Mais sendo realistas e coñecedores da situación actual de falta de protección ambiental no Morrazo con menos do 5% de do seu territorio correspondente á Rede Natura e o insignificante 0,01% recollido no Inventario de Zonas Húmidas de Galicia, cremos que estas medidas e menos aínda na súa integridade, non se van implantar a curto prazo.
Femia de araña caranguexo onusta (Thomisus onustus) cunha presa na floración do pé de boi (Oenanthe crocata) O Tobal de Arriba Meira (Moaña) maio 2023 
Femia de araña caranguexo hirsuta (Heriaeus hirta) na floración da arenaria dos montes (Arenaria montana) Costa da Vela O Hío (Cangas) marzo 2023 
Femia de araña caranguexo das flores (Misumena vatia) cunha presa na floración do estralote (Digitalis purpurea) O Eidón San Xián (Marín) xuño 2023 
Araña do berzario (Pisaura mirabilis) na floración da herba de ouro (Ranunculus repens) O Redollo O Carme (Moaña) marzo 2023 
Araña caranguexo globosa (Synema globosum) tonalidade amarela cunha presa na floración da margarida de Merino (Leucanthemum merinoi) Os Visos Donón O Hío (Cangas) maio 2023 
Araña caranguexo globosa (Synema globosum) tonalidade alaranxada na floración da margarida de Merino (Leucanthemum merinoi) Os Visos Donón O Hío (Cangas) maio 2023 
Araña caranguexo das flores (Misumena vatia) con mosca das flores (Episyrphus balteatus) de presa na floración do pampillo (Coleostephus myconis) A Fenteira San Xián (Marín) abril 2023
A isto se lle engade a escasa representación dos insectos dentro dos listados de fauna silvestre a protexer a nivel europeo a través da propia Directiva Hábitats como a nivel estatal ou autonómico a través dos correspondentes Catálogos de Especies Ameazadas, a consolidación e mesmo incremento dos monocultivos forestais, en especial do eucalipto, incumpríndose mesmo a moratoria proposta hai dous anos pola Xunta a novas plantacións con esta especie, a grande implantación do uso de agrotóxicos e biocidas e a pouca superficie adicada á agricultura ecolóxica existente, o control en grande medida ineficaz do control da presenza de especies exóticas e invasoras, tanto vexetais, en especial das acacias, como animais e en especial da avespa asiática, cunha reducida senón nula implicación pública e institucional, deixando en moitas das veces que se realice de xeito puntual e en precario a través do voluntariado, e por último, a subxacente especulación de solo urbanístico e industrial contemplada tanto nas planificacións municipais como na autonómica dentro do insustentable modelo de crecemento continuado vixente e dentro del das telecomunicacións e do transporte motorizado.
Para rematar achegamos unha reportaxe fotográfica, mostra da importante fauna invertebrada relacionada directa e indirectamente coa polinización e a existencia das distintas especies vexetais silvestres presente ao longo da península morracense, salientando así mesmo que moitas especies desta fauna non só destacan pola súa importante colaboración como polinizadoras dentro da reprodución do reino vexetal ou do fúnxico senón porque forman parte fundamental tamén na base da rede trófica como sustento alimentario para moitas especies da fauna vertebrada -mamíferos, aves, réptiles e anfibios- no reino animal que polo tanto e no seu conxunto tamén está a ser afectada pola diminución constatada desa outra fauna ademais de favorecer o incremento das especies oportunistas en detrimento das especializadas. Representada por especies do ámbito paleártico e europeo, e dentro del algunhas delas do ámbito ibérico ou mesmo mediterráneo, moitas das especies da fauna invertebrada dependen unhas das doutras por procesos de mimetismo, parasitismo ou porque forman parte entre elas das súas dietas, tendo así mesmo unha interesante e fundamental función ecolóxica como controladoras de posibles pragas.
A sensación de abundancia é de todas as maneiras ficticia polo arriba relatado e porque a fauna invertebrada é a máis numerosa dentro do reino animal xa que representa sobre o 75% do total da fauna existente e, ao mesmo tempo, a que menos atención adoita ter polo ser humano, agás aquelas especies máis chamativas ou as que teñen para a nosa especie un interese económico e comercial.
Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo 
Deixar un comentario